Tạo 'lá chắn' miễn dịch cộng đồng

Tiêm vắc-xin là biện pháp hữu hiệu, tạo “lá chắn” để bảo vệ cộng đồng trước các bệnh truyền nhiễm.

Có con nhỏ trong độ tuổi tiêm chủng mở rộng, chị Hà Thị Vân, phường Hạc Thành luôn quan tâm đến lịch tiêm chủng định kỳ của con. Chị Vân chia sẻ: "Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng và mỗi lần đưa con đi tiêm tại trạm y tế, tôi được tuyên truyền về tầm quan trọng của việc tiêm vắc-xin phòng bệnh nên tôi đã đăng ký tiêm đầy đủ các mũi vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng theo các mốc tiêm chủng. Có thời điểm thiếu vắc-xin, tôi còn lựa chọn tiêm dịch vụ để đảm bảo lịch tiêm chủng, tăng cường khả năng phòng bệnh cho con".

Từ năm 1985, chương trình tiêm chủng mở rộng được triển khai rộng khắp trên cả nước, nhiều người dân đã nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng và vai trò của vắc-xin. Định kỳ hằng tháng, các trạm y tế trên địa bàn tỉnh đều triển khai tiêm chủng cho trẻ em theo chương trình tiêm chủng mở rộng. Ngoài các trạm y tế, trung tâm y tế thì nhiều đơn vị, trung tâm tiêm chủng tư nhân cũng được hình thành. Cùng với việc nhân rộng các cơ sở tiêm chủng thì vắc-xin phòng bệnh cũng đa dạng hơn, nhiều chủng bệnh hơn. Hiện các loại vắc-xin được sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng gồm vắc-xin phòng bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib, bại liệt, sởi, viêm não Nhật Bản...

Tại Thanh Hóa, chương trình tiêm chủng mở rộng được duy trì thực hiện hàng tháng tại 585 điểm tiêm chủng, trong đó có 547 điểm tiêm tại trạm y tế xã, phường; 38 điểm tiêm tại các bệnh viện, trung tâm tiêm chủng công lập, tư nhân. Tất cả các đơn vị đều triển khai tiêm chủng theo đúng yêu cầu, chỉ đạo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa.

Tính đến 31/7/2025, các đơn vị trên địa bàn tỉnh đã tổ chức triển khai tiêm chủng thường xuyên các vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng an toàn, hiệu quả, với tỷ lệ tiêm vắc-xin viêm gan B 24 giờ đầu đạt 41,3%, tỷ lệ trẻ em dưới 1 tuổi được tiêm BCG đạt 48,8%; tỷ lệ tiêm vắc-xin BH-HG-UV-BL-Hib mũi 1 đạt 55,1%, BH-HG-UV-BL-Hib mũi 2 đạt 56,9%, BH-HG-UV-BL-Hib mũi 3 đạt 56,4%; tỷ lệ uống đủ liều Rota đạt 45,4%; tỷ lệ trẻ đủ mũi bại liệt đạt 47,5%; tỷ lệ tiêm vắc-xin sởi cho đối tượng trẻ 9 - 12 tháng đạt 54,6%; tiêm chủng đầy đủ đạt 52,7%.

Không chỉ trẻ em mới phải tiêm vắc-xin phòng bệnh. Ngày nay, khi mô hình bệnh tật thường xuyên thay đổi, các dịch bệnh truyền nhiễm xuất hiện dày hơn, không tuân theo quy luật như trước kia nên nhiều người trưởng thành đã chủ động tìm đến các cơ sở tiêm chủng. Khảo sát tại nhiều cơ sở tiêm chủng dịch vụ cho thấy ngày càng có nhiều người quan tâm tiêm vắc-xin phòng bệnh. Người trẻ quan tâm tiêm vắc-xin phòng các bệnh ung thư cổ tử cung, viêm gan B, sởi, quai bị, rubella...; người cao tuổi quan tâm tiêm vắc-xin phòng cúm, phế cầu.

Trao đổi với thạc sĩ Lê Thiên Phú, Phó trưởng khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, được biết: Tiêm chủng vắc-xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất để làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong do bệnh truyền nhiễm, khoảng 85 - 95% người được tiêm chủng sẽ sinh ra miễn dịch đặc hiệu bảo vệ cơ thể không bị mắc bệnh. Nhờ có vắc-xin, hàng năm trên thế giới đã cứu sống được khoảng 2,5 triệu trẻ em không bị chết do bệnh truyền nhiễm. Vắc-xin và tiêm chủng góp phần quan trọng để đạt được mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc về giảm tỷ lệ tử vong cho trẻ dưới 5 tuổi trên toàn thế giới...

Một trong những tác dụng quan trọng nhất của vắc-xin là ngăn ngừa sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong cộng đồng. Khi đủ số lượng người trong cộng đồng được tiêm vắc-xin, các bệnh truyền nhiễm sẽ khó có cơ hội lây lan vì phần lớn dân số đã được bảo vệ. Miễn dịch cộng đồng giúp kiểm soát các đợt bùng phát dịch bệnh và giảm nguy cơ lây lan trên diện rộng. Đây là một yếu tố cốt lõi trong chiến lược y tế công cộng, góp phần đảm bảo sức khỏe và an toàn cho cả cộng đồng.

Để nâng cao nhận thức và tầm quan trọng của việc tiêm chủng, ngành y tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của vắc-xin và lợi ích của tiêm chủng. Đồng thời, tăng cường tổ chức tập huấn hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật cho cán bộ y tế làm công tác tiêm chủng, thực hiện quản lý đối tượng trên hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia trên địa bàn tỉnh; chỉ đạo các đơn vị và địa phương tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hỗ trợ hoạt động tiêm chủng... Mỗi người dân hãy trang bị “tấm lá chắn” chủ động phòng bệnh bằng vắc-xin để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình khỏi các bệnh có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin.

Bài và ảnh: Tô Hà