Tăng nguồn vốn bảo trì, phát triển đường cao tốc

Cao tốc Nội Bài – Lào Cai.

Sửa Luật để “thu phí cao tốc cả đời”

Theo Bộ Giao thông vận tải (GTVT), đường cao tốc phát triển sẽ giúp kết nối các vùng kinh tế, tăng tốc phát triển đất nước. Hệ thống đường cao tốc tạo ra sự lựa chọn mới cho người dân, mang lại nhiều lợi ích kinh tế - xã hội, giúp người dân đi lại nhanh, thuận tiện và tiết kiệm hơn. Sự lựa chọn tốt hơn này phải được trả phí một cách xứng đáng. Nhiều nước trên thế giới cũng làm theo cách này.

Cùng với sự phát triển của đất nước và đòi hỏi thực tiễn thì hành lang pháp lý cũng phải thay đổi để theo kịp. Bên cạnh đó, do chi phí bảo trì đường cao tốc cao hơn nên việc thu phí sẽ tạo nguồn vốn phục vụ công tác bảo trì, đảm bảo khai thác hiệu quả các tuyến cao tốc. Ngoài ra, việc thu phí cũng giúp điều tiết giao thông, kiểm soát được phương tiện, nhất là xe quá tải giúp đảm bảo an toàn giao thông (ATGT).

Trong dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, Bộ GTVT đề xuất quy định thu phí cao tốc cả đời nhằm tạo ra phát triển đồng bộ, có kinh phí để hoàn thiện đường ở nơi khác. Khi Nhà nước đã xây dựng đường cao tốc sẽ tổ chức thu phí. Đây là chủ trương rất cần thiết cho việc phát triển giao thông trong tương lai. Ý nghĩa của việc tổ chức thu phí trước tiên là để điều tiết giao thông. Thêm nữa là để có nguồn lực nâng cao chất lượng dịch vụ lưu thông trên tuyến đường thu phí đó và tiếp tục phát triển hệ thống đường bộ nói chung, trong đó có đường cao tốc.

Việc thu phí đường cao tốc phải đảm bảo công bằng cho toàn bộ hệ thống cao tốc nói chung. Dù tuyến đường đó được đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước, doanh nghiệp hay hình thức BOT đều phải thu phí để hoàn vốn. Sau khi tuyến cao tốc được đầu tư theo hình thức BOT hoàn thành thu phí hoàn vốn sẽ được chuyển giao cho Nhà nước quản lý, khi đó vẫn sẽ tiếp tục thu phí. Nguồn phí đó là để phục vụ cho việc quản lý, bảo trì. Còn nếu thu phí mà dư ra sẽ tiếp tục đầu tư các tuyến đường mới. Đó là lý do tại sao gọi là thu phí cao tốc cả đời.

Thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư

Bên cạnh đó, Bộ GTVT vừa có văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan thu phí sử dụng đường cao tốc thông qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư.

Theo đó, Bộ GTVT giao Viện Chiến lược và Phát triển GTVT, Tổng cục Đường bộ Việt Nam nghiên cứu nội dung đề xuất của Bộ Tài chính về việc thu phí đường cao tốc thông qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, căn cứ quy định pháp luật hiện hành và nhu cầu thực tiễn để phân tích, đánh giá và có ý kiến giải trình các nội dung đề xuất của Bộ Tài chính.

Viện Chiến lược GTVT chủ trì, Tổng cục Đường bộ Việt Nam phối hợp xây dựng đề án thu phí trên các tuyến đường đầu tư bằng ngân sách nhà nước, đặc biệt là một số dự án có yêu cầu cấp bách như đường cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương, tuyến La Sơn - Túy Loan và 6 dự án thành phần đầu tư công trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông; đề xuất với Bộ GTVT phương án triển khai thực hiện.

Bộ GTVT cũng yêu cầu các ban quản lý dự án: Ban Quản lý dự án: 7, Thăng Long và đường Hồ Chí Minh phối hợp với Viện Chiến lược GTVT, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cung cấp hồ sơ dự án và chỉ đạo các đơn vị tư vấn dự án trong việc cung cấp thông tin, dữ liệu về các dự án theo yêu cầu; chỉ đạo các đơn vị tư vấn báo cáo bổ sung trong trường hợp thông tin dữ liệu dự án chưa đầy đủ, chưa đảm bảo theo yêu cầu của Viện Chiến lược.

Bộ GTVT cho biết, việc thực hiện yêu cầu trên là triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc thu phí đường cao tốc thông qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính và Bộ GTVT xây dựng báo cáo của Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc bổ sung khoản phí sử dụng đường cao tốc thu qua trạm thu phí trên đường cao tốc do Nhà nước đầu tư theo đúng quy định của Luật Phí và lệ phí.

Các nguyên tắc thu phí đường cao tốc được Bộ GTVT xác định là chỉ thu phí đối với các đường cao tốc khi đường cao tốc này nối 2 điểm mà có đường quốc lộ do ngân sách nhà nước đầu tư để người dân có quyền lựa chọn; việc thu phí được thực hiện tại trạm thu phí trên tuyến đường cao tốc. Mức phí phải phù hợp với chất lượng dịch vụ, nhưng không vượt quá lợi ích thu được và khả năng chi trả của người sử dụng đường cao tốc.

Nguyên tắc thu phí đường cao tốc

Các nguyên tắc thu phí đường cao tốc được Bộ Giao thông vận tải xác định là chỉ thu phí đối với các đường cao tốc khi đường cao tốc này nối 2 điểm có đường quốc lộ do ngân sách nhà nước đầu tư để người dân có quyền lựa chọn; việc thu phí được thực hiện tại trạm thu phí trên tuyến đường cao tốc. Mức phí phải phù hợp với chất lượng dịch vụ, nhưng không vượt quá lợi ích thu được và khả năng chi trả của người sử dụng đường cao tốc.

Trí Dũng - Văn Nam