Tăng hiệu quả thu hút, sử dụng vốn đầu tư

Tại phiên thảo luận, nhiều đại biểu đã đóng góp ý kiến quan trọng, tập trung vào hai nhóm nội dung lớn: hoàn thiện thể chế để tăng hiệu quả thu hút, sử dụng đầu tư và bảo vệ sức khỏe cộng đồng thông qua siết chặt quản lý thuốc lá điện tử, khí gây nghiện.

Tán thành định hướng cải cách, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) nhận định việc sửa Luật Đầu tư lần này có vai trò quan trọng trong bối cảnh áp lực tăng trưởng kinh tế rất lớn. Đại biểu ghi nhận Ban soạn thảo và Bộ Tài chính đã tiếp thu nhiều nội dung sau thảo luận tổ, tuy nhiên vẫn còn những điểm cần làm rõ.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị phát biểu.

Về Điều 12 liên quan đến chuyển lợi nhuận và tài sản ra nước ngoài, đại biểu cho rằng luật chưa yêu cầu kiểm toán và minh bạch báo cáo giao dịch liên kết. Trong khi chuyển giá ngày càng tinh vi, nếu không có cơ chế kiểm toán bắt buộc, ngân sách sẽ bị thất thu. Đại biểu kiến nghị chỉ cho phép chuyển lợi nhuận sau khi đã kiểm toán vốn đầu tư và công khai chi phí liên kết.

Đối với Điều 13 về ổn định ưu đãi đầu tư, đại biểu đề nghị bổ sung điều khoản thu hồi ưu đãi đối với các dự án gây ô nhiễm hoặc phát thải vượt chuẩn 6 tháng liên tiếp.

Nhóm Điều 15-18 về ưu đãi và ưu đãi đặc biệt cũng được đại biểu phân tích kỹ. Theo đó, ưu đãi lớn phải gắn với cam kết chuyển giao công nghệ, tránh tình trạng “ưu đãi nhưng vẫn gia công”. Đại biểu đề xuất yêu cầu dự án được hưởng ưu đãi đặc biệt phải chuyển giao công nghệ đạt cấp độ 2 trở lên và đào tạo ít nhất 200 lao động bậc cao mỗi năm; nếu không thực hiện, phải thu hồi ưu đãi và bồi hoàn phần đã hưởng.

Đại biểu cũng lưu ý Điều 25 đang mở rộng nhiều nhóm dự án phải xin chủ trương đầu tư, dễ dẫn đến kéo dài thời gian phê duyệt. Đại biểu đề nghị thu hẹp lại, chỉ áp dụng với dự án nhà ở, khu đô thị trên 50 ha hoặc dân số trên 3.000 người.

Về Điều 29 - thủ tục đầu tư đặc biệt trong khu công nghiệp, khu kinh tế, đại biểu đánh giá đây là đột phá lớn nhưng cần tiêu chí rõ ràng để tránh lạm dụng. Theo đó, chỉ áp dụng với dự án thuộc ngành ưu tiên như bán dẫn, trung tâm dữ liệu, AI, năng lượng tái tạo và có vốn từ 50 triệu USD trở lên.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (đoàn Tây Ninh) tập trung vào vấn đề khái niệm dự án đầu tư tại Điều 3. Đại biểu cho rằng việc giữ tiêu chí “trung hạn hoặc dài hạn” đã lỗi thời và tạo khoảng trống pháp lý, trong khi nhiều loại hình đầu tư mới như FDI thử nghiệm, logistic, kho bãi thuê đất ngắn hạn hoàn toàn đáp ứng bản chất của dự án đầu tư. Vì vậy, đại biểu đề nghị bỏ tiêu chí thời hạn trong định nghĩa để thống nhất áp dụng.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh phát biểu.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung đề xuất “Về ưu đãi đầu tư, mục ưu đãi hiện quá rộng, dàn trải, không tạo được đột phá. VÌ vậy, cần tập trung ưu đãi cao nhất cho các ngành chiến lược như bán dẫn, AI, trung tâm dữ liệu, năng lượng mới, công nghệ sinh học, dược phẩm công nghệ cao và công nghiệp quốc phòng.”

Ngoài ra, đại biểu Dung đề nghị bổ sung cơ chế ưu đãi theo kết quả thực hiện và hậu kiểm hàng năm, thu hồi ưu đãi nếu doanh nghiệp không đạt cam kết.

Đề xuất cấm cả sản xuất thuốc lá điện tử để xuất khẩu

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) bày tỏ hoan nghênh Ban soạn thảo khi đã bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh tại Điều 6. Theo đại biểu, việc tiếp thu này phù hợp với Nghị quyết 173 của Quốc hội, trong đó nêu rõ lệnh cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các chất gây nghiện từ ngày 1/1/2025.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí khẳng định: Ngày 18/11 vừa qua, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã gửi thư cho Thủ tướng, trong đó đánh giá cao hành động quyết liệt của Việt Nam và khuyến nghị lệnh cấm này cần được phản ánh trong Luật Đầu tư và không đi kèm bất kỳ ngoại lệ nào.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội phát biểu.

Từ thực tế quản lý, đại biểu đề nghị viết đầy đủ hơn nội dung cấm tại Điều 6: “không chỉ cấm kinh doanh mà cần cấm đồng bộ các hoạt động liên quan như sản xuất, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng như các loại khí, chất gây nghiện gây hại sức khỏe - trong đó có khí N2O dùng cho mục đích giải trí.”

Góp ý vào Điều 152 về quy định chuyển tiếp, đại biểu Trí cho rằng dự thảo đang trao thêm thời gian xử lý cho Chính phủ là “quá dài và khó đi vào thực tế” khi Nghị quyết 173 đã cấm từ 1/1/2025. Đại biểu đề nghị quy định rõ thời hạn chuyển tiếp tối đa 6–12 tháng và bày tỏ quan điểm “không thể cấm trong nước nhưng vẫn cho phép sản xuất để xuất khẩu”, bởi đây là sản phẩm gây hại cho sức khỏe con người ở bất kỳ quốc gia nào.

Trần Nam