Giữa nhịp sống hiện đại, nơi tiếng máy thay cho tiếng khung dệt, nơi sắc màu công nghiệp len vào từng góc bếp, vẫn có những người phụ nữ S'tiêng ở Đồng Nai lặng lẽ ngồi bên khung dệt, luồn từng sợi chỉ, se từng sợi màu như se sợi ký ức.
Để nâng cao nhận thức về giá trị di sản và khuyến khích cộng đồng tham gia bảo tồn, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lấy ngày 23/11/2005 làm ngày 'Di sản văn hóa Việt Nam'. Từ đây, rất nhiều di tích, lễ hội, cảnh quan, hệ sinh thái... được gìn giữ, bảo tồn nhằm truyền lại cho thế hệ mai sau những giá trị vật chất, tinh thần và cảnh quan tự nhiên từng là niềm tự hào của dân tộc. Trong dòng chảy ấy, nghề dệt vải thổ cẩm của đồng bào Mạ cũng được giữ lửa, thổi hồn để trường tồn, bay xa.
Giữa những nếp nhà sàn Mường Chanh, hơi ấm của gia đình Thái vẫn hiện lên trong từng tiếng thoi đưa. Ở đó, người bà, người mẹ lặng lẽ dệt thổ cẩm để gìn giữ nghề tổ, giữ nếp nhà, giữ ký ức và truyền cho con cháu một phần căn cốt của dân tộc mình. Từ gian bếp đến hiên sàn, nghề dệt đã trở thành sợi chỉ bền chặt gắn kết nhiều thế hệ, nuôi dưỡng lòng tự hào và gìn giữ bản sắc trong mỗi mái ấm vùng biên viễn xứ Thanh.
Sáng 18/11, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ tổ chức lễ khai mạc trưng bày chuyên đề 'Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của phụ nữ dân tộc Mạ ở xã Tà Lài, tỉnh Đồng Nai', nhân kỷ niệm 20 năm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam và hưởng ứng Ngày hội Di sản Văn hóa TP Hồ Chí Minh.
Trưng bày 'Nghề dệt thổ cẩm của phụ nữ Mạ' tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ giới thiệu di sản Tà Lài và tôn vinh nghệ nhân gìn giữ nghề truyền thống.
Sáng 18-11, Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ khai mạc trưng bày chuyên đề 'Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của phụ nữ dân tộc Mạ ở xã Tà Lài, tỉnh Đồng Nai'.
Ngày 17.11, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk đã diễn ra Lễ khai mạc Không gian trưng bày Nhà dài truyền thống của dân tộc Ê Đê và tái hiện 'Lễ lên Nhà mới' (Đĭ dôk sang mrâo). Đây là hoạt động đặc sắc hưởng ứng Tuần lễ Di sản văn hóa các dân tộc tỉnh Đắk Lắk năm 2025 với chủ đề 'Âm vang cồng chiêng - gắn kết cộng đồng'.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám trở thành không gian giao hòa rực rỡ của di sản Thăng Long và hơi thở đại ngàn Tây Nguyên. Những nhịp chiêng ngân vang, sắc thổ cẩm rực rỡ đã mang tới Festival Thăng Long 2025 một sắc màu đầy tự hào – nơi văn hóa bản địa sống động giữa cổ kính nghìn năm.
Con gái trong buôn K'ho Cil dưới chân núi Lang Biang (phường LangBiang – Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) lớn lên ai cũng biết dệt thổ cẩm, nghề được truyền từ bà ngoại và mẹ.
Dưới chân núi Lang Biang huyền thoại, những người phụ nữ dân tộc K'ho vẫn kiên trì bên khung cửi. Với họ, từng sợi chỉ, tấm vải dệt không chỉ là ký ức tuổi thơ, mà còn là tình yêu, là niềm tự hào về nét đẹp văn hóa của dân tộc mình.
Hơn 200 năm qua, những âm thanh dệt chiếu lách cách đã trở nên quen thuộc với biết bao thế hệ người dân Xuân Dục, xã Xuân Trường (Ninh Bình). Trải qua biết bao thăng trầm của thị trường, nhưng bằng sự cần cù, chịu khó, người dân Xuân Dục vẫn 'vững chí bền gan' giữ 'lửa' nghề.
Những máy dệt cũ kỹ vẫn chạy, nhưng không còn tiếng lao xao của người làm
Là một xã biên giới, với trên 90% là đồng bào Thái sinh sống, hiện nay xã Mường Chanh vẫn lưu giữ nguyên vẹn nét văn hóa truyền thống của dân tộc Thái - đó là văn hóa nhà sàn, trang phục và các loại hình nghệ thuật, trò chơi, trò diễn dân gian hết sức độc đáo.
Dân làng chuẩn bị đội cồng chiêng, ẩm thực, những nghi lễ truyền thống để du khách có được trải nghiệm sâu sắc nhất, không chỉ cảnh sắc thiên nhiên mà còn được chứng kiến cuộc sống của đồng bào Jrai.
Giữa nhịp sống hiện đại, những người phụ nữ Gia Rai ở Làng văn hóa Phung (xã Biển Hồ, tỉnh Gia Lai) vẫn lặng lẽ giữ gìn nghề dệt thổ cẩm - nét văn hóa được xem như 'hồn cốt' của gia đình và cộng đồng.
Sân trường rực rỡ trong sắc áo truyền thống, tiếng chiêng hòa cùng điệu múa, câu hát ngân vang. Ngày hội 'Sắc màu văn hóa các dân tộc' tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú (PTDTNT) THCS - THPT Đắk Glong đã khơi dậy niềm tự hào và ý thức gìn giữ bản sắc trong mỗi học trò nơi đây.
Giữa nhịp sống hiện đại, những già làng, nghệ nhân vẫn lặng lẽ giữ hồn văn hóa dân tộc. Họ là 'kho tàng sống' của cộng đồng, gìn giữ tiếng chiêng, khung dệt, làn điệu, nghi lễ… Đó chính là những giá trị tạo nên linh hồn Tây Nguyên.
Giữa nhịp sống sôi động của đô thị, chương trình 'Mon – Lửa đã cháy' vang lên như nhịp cầu nối những người con Hrê xa quê với cội nguồn văn hóa truyền thống. Ngọn lửa ấy không chỉ sưởi ấm trái tim người Hrê mà còn lan tỏa tình yêu và niềm tự hào dân tộc đến với đông đảo công chúng.
Ở những buôn làng trên cao nguyên Gia Lai, nhiều nữ nghệ nhân người đồng bào dân tộc thiểu số vẫn lặng lẽ gìn giữ, trao truyền bản sắc văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ.
Trên Cao nguyên đá Đồng Văn, nơi đồng bào Mông chiếm gần 80% dân số, nghề dệt lanh truyền thống bền bỉ tồn tại giữa muôn trùng đá tai mèo. Qua bao thế hệ, đôi bàn tay phụ nữ Mông vẫn kiên nhẫn se sợi, dệt vải trên những khung cửi mộc mạc, tạo nên trang phục rực rỡ sắc màu, mang theo niềm tự hào về bản sắc dân tộc được trao truyền và mở ra hướng phát triển sinh kế mới. Nhiều hợp tác xã và nhóm phụ nữ Mông đã khôi phục, sáng tạo các sản phẩm thủ công như túi, khăn, phụ kiện phục vụ du lịch, thậm chí vươn ra xuất khẩu, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân. Kỹ thuật trồng lanh và dệt vải lanh của người Mông đã được vinh danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Từ một cơ duyên đặc biệt, nhà thiết kế trẻ Linh Phương đã chọn cho mình một hành trình khác biệt: đưa thổ cẩm bước vào đời sống hiện đại qua những thiết kế đầy sáng tạo. Những tác phẩm ấy không chỉ là trang phục, mà còn là cách chị kể câu chuyện về bản sắc văn hóa dân tộc theo một cách rất riêng.
Đau đáu khôi phục nghề dệt thổ cẩm truyền thống M'nông đang mai một, sau khi nghỉ hưu, bà H'Kim Hoa Byă, người phụ nữ M'nông vẫn dành nhiều thời gian và tâm huyết kết nối thổ cẩm nguyên bản M'nông trên những chất liệu, phong cách mới.
Phụ nữ hôm nay hiện diện ở mọi lĩnh vực - từ đồng ruộng, làm nông nghiệp, làm nghề thủ công đến nhà máy, văn phòng, phòng điều khiển công nghệ cao... Họ không chỉ tham gia sản xuất, gìn giữ nghề truyền thống mà còn mạnh mẽ khẳng định vị trí của mình trong xã hội hiện đại.
Từ một cán bộ đoàn năng động, chị Lô Thị Đài Trang (SN 1990), Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Yên Hòa (Nghệ An) trở thành gương mặt tiêu biểu của thế hệ cán bộ trẻ vùng cao.
Nghề chiếu trăm năm của làng Kim Bồng (Hội An, Đà nẵng) đang ngày ngày níu chân du khách quốc tế. Tiếng lạch cạch của khung dệt chiếu bên bờ sông Thu Bồn được những người trẻ gìn giữ, 'dệt' tiếp những giá trị truyền thống tưởng chừng mai một.
Nhờ các chính sách hỗ trợ vốn về khuyến công, truyền nghề, nghiên cứu mẫu mã, cùng sự kiên trì, sáng tạo của các nghệ nhân làng nghề dệt chiếu Cà Hom và Bến Bạ, xã Hàm Giang, tỉnh Vĩnh Long đã tạo ra hàng chục nghìn chiếc chiếu bông có độ bền, đẹp, hoa văn độc đáo, đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa và xuất khẩu.
Giữa nhịp sống đổi thay từng ngày ở xã vùng cao An Toàn, bà Đinh Thị Chớ (52 tuổi, ở thôn 2) vẫn miệt mài dệt những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu. Bà cũng là nghệ nhân duy nhất trong xã hiện vẫn còn giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống Bahnar.
Giữa âm vang cồng chiêng ở Ia Ly (Gia Lai), chị H'Uyên Niê đã níu giữ hồn thổ cẩm Jrai và nhóm lửa du lịch cộng đồng ngay từ mỗi mái nhà sàn, mỗi khung cửi của làng Kép. Từ khung dệt của mẹ, của phụ nữ trong bản, chị vận động bà con thay đổi nếp nghĩ, biến điệu xoang, rượu ghè, giã gạo, dệt vải… thành sinh kế bền vững để con trẻ có thêm sách vở, gia đình thêm ấm no, bản làng thêm gắn kết.
Để nâng cao thu nhập cho gia đình và phát triển sản xuất ổn định, bền vững, thời gian qua, nhiều hội viên, phụ nữ là người dân tộc thiểu số ở các địa phương trong tỉnh Gia Lai đã mạnh dạn tham gia vào các tổ liên kết sản xuất tại thôn, làng.
Xã Châu Phong (tỉnh An Giang) có đông đồng bào Chăm sinh sống, giữ gìn nhiều giá trị văn hóa đặc sắc. Những năm gần đây, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và nỗ lực vươn lên, đời sống đồng bào Chăm ngày một nâng cao.
Từ những khung cửi từng lặng lẽ phủ bụi, phụ nữ Mường ở xóm Cóm, xã Tân Lạc đã 'đánh thức' và khôi phục nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Giờ đây, HTX Dệt thổ cẩm truyền thống và dịch vụ tổng hợp Đông Lai không chỉ tạo sinh kế cho người dân, mà còn trở thành điểm sáng trong bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Chương trình 'Mon - Lửa đã cháy' trở thành nhịp cầu, nối giữa phố thị với những ngôi làng Hrê xa xôi, để mạch nguồn văn hóa truyền thống của người Hrê luôn chảy mãi.
Từ khung dệt thổ cẩm bên hiên nhà sàn đến tiếng cồng chiêng vang vọng giữa đại ngàn, làng Kép (xã Ia Ly, tỉnh Gia Lai) đang dần trở thành điểm sáng của du lịch cộng đồng Tây Nguyên. Với cách làm bài bản, người Jrai nơi đây đã biết phát huy lợi thế văn hóa truyền thống để phát triển kinh tế, đồng thời giữ gìn bản sắc dân tộc.
Giữa những ngôi nhà mái tôn san sát, chen chúc nhau dọc theo con sông Thu Bồn hiền hòa, làng chiếu Phú Bông (tỉnh Quảng Nam cũ) – một thời vang danh khắp cả miền Trung nhờ nghề dệt chiếu truyền thống – giờ đây đang chìm vào giấc ngủ quên.
Với quy trình thủ công cầu kỳ, từ trồng bông, kéo sợi đến nhuộm màu tự nhiên, những hoa văn tinh tế như quả trám, trái tim, ngọn núi không chỉ phản ánh thiên nhiên mà còn lưu giữ bản sắc dân tộc.
Dù cơ thể không lành lặn như bao người khác, chị H'Yar Kbuôr người dân tộc Ê Đê, tỉnh Đắk Lắk đã vượt lên nghịch cảnh, kiên trì khởi nghiệp với các sản phẩm thổ cẩm truyền thống.
Dự án Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số (DTTS) gắn với phát triển du lịch đã góp phần gìn giữ, lan tỏa bản sắc văn hóa.
Xã Tân Tiến có nghề dệt chiếu cói từ lâu đời, hầu hết người dân trong xã đều biết dệt chiếu từ thuở lên chín, lên mười. Có nhiều gia đình bốn, năm đời gắn bó với nghề dệt chiếu. Tuy nhiên, khi kinh tế phát triển, các loại chiếu công nghiệp như: chiếu tre, chiếu trúc, chiếu nhựa... với đủ chủng loại, mẫu mã lưu hành rộng rãi trên thị trường nên chiếu cói ít nhiều đã mất đi vị thế. Để giữ gìn và phát triển nghề truyền thống của quê hương, nhiều hộ dân đã đầu tư máy móc, đưa công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Qua đó nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường, nâng cao thu nhập cho người dân.
Trồng lanh, dệt vải không chỉ giúp bảo tồn nghề truyền thống, mà còn mang lại nguồn thu nhập cho phụ nữ người Mông ở Tuyên Quang.
Dù tay đã chậm, mắt đã mờ, nhưng vợ chồng ông A Lếu, bà Y Két, ở thôn Đăk Si, xã Dục Nông, vẫn duy trì nghề đan lát, dệt thổ cẩm. Đó là cách ông bà giữ gìn văn hóa, hồn cốt của dân tộc Gié Triêng.
Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng hơn 20 năm qua, người phụ nữ dân tộc J'Rai - chị Y Mứi, ở xã Sa Thầy, tỉnh Quảng Ngãi - vẫn kiên trì giữ lại nghề dệt thổ cẩm truyền thống của gia đình.
Trong nhiều yếu tố hình thành nên Khu Du lịch cộng đồng Pù Luông, văn hóa của đồng bào dân tộc Thái, trong đó có nghề dệt thổ cẩm luôn là một trong những điểm nhấn đặc biệt.
Nổi tiếng với bề dày truyền thống hơn 100 năm, làng nghề dệt chiếu cói Phú Tân, xã Ô Loan, tỉnh Đắk Lắk vẫn giữ được nét riêng độc đáo. Không chỉ tạo nguồn thu từ sản phẩm, ngày nay, làng nghề còn thu hút du khách bằng những trải nghiệm độc đáo gắn với nghề truyền thống.
Nằm nép mình bên ngã ba sông Châu Đốc, làng Chăm xã Châu Phong vẫn duy trì nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Theo ông Mohamad, nghệ nhân được xem là 'linh hồn' của nghề, dù có lúc thăng trầm nhưng gia đình ông mỗi ngày vẫn miệt mài sáng tạo nhiều loại sản phẩm: Khăn đội, xà rông, khăn rằn, các loại túi xách bằng thổ cẩm. Sản phẩm có giá từ 50.000 - 300.000 đồng.
Các cơ sở, hộ gia đình, doanh nghiệp chú trọng cải tiến thiết bị, công nghệ sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm và tăng cường xúc tiến thương mại đã mở ra hướng phát triển bền vững làng nghề khu vực ven biển tỉnh Vĩnh Long.
Chư Đăng Ya không chỉ nổi tiếng bởi vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên Tây Nguyên mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Jrai.
Tỉnh Điện Biên, mảnh đất địa đầu Tây Bắc, không chỉ nổi tiếng bởi chiến thắng lịch sử 'lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu', mà còn là nơi hội tụ, giao thoa văn hóa của nhiều dân tộc thiểu số, trong đó dân tộc Thái chiếm một phần lớn dân số toàn tỉnh. Gắn bó với đời sống sinh hoạt, lao động và tín ngưỡng tâm linh của người Thái suốt bao đời là nghề dệt thổ cẩm – một biểu tượng văn hóa giàu bản sắc đang được gìn giữ và truyền lại cho thế hệ mai sau.
Từ trăm năm nay, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Chăm Khánh Hòa vẫn được lưu truyền, mặc cho nhiều đổi thay của cuộc sống. Mỹ Nghiệp - một chấm nhỏ trên bản đồ của 'vùng đất nắng gió' vẫn rực rỡ những tấm thổ cẩm muôn màu, xứng đáng là biểu tượng một thời của văn hóa Chăm Pa lộng lẫy.
Sau khi sáp nhập, các vùng quê ở An Giang khoác lên mình diện mạo mới, đa sắc hơn. Dù địa giới hành chính thay đổi, nhưng đối với nhiều người dân, quê hương vẫn còn đó và họ luôn trân quý, giữ gìn những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống của gia đình, địa phương.