Giữ nền dân trí từ gốc ở Mường Nhà

Ở xã biên giới Mường Nhà, xóa mù chữ không phải là chiến dịch ngắn hạn, mà là quá trình bền bỉ xây nền dân trí cho phát triển lâu dài.

Nhà văn trẻ trước thách thức của công nghệ

Nếu như trước đây, hành trình văn chương gắn liền với cô đơn, tra cứu vất vả và những đêm 'vắt não', ngụp lặn trong cánh đồng chữ nghĩa, tự đầy ải như 'hành xác' để tìm ra được một hướng triển khai mới của tứ thơ, của câu chuyện, thì nay, chỉ cần vài cú gõ bàn phím, người viết đã có thể sở hữu cả dàn ý, nhân vật hay thậm chí một truyện ngắn hoàn chỉnh.

Lan tỏa giá trị Hán Nôm trong nhịp sống hiện đại

Ở Phú Thọ và nhiều địa phương lân cận, di sản Hán Nôm - kho tàng tri thức từng làm nên diện mạo văn hóa Việt đang được gìn giữ theo cách giản dị nhưng bền bỉ. Bằng tình yêu, sự đam mê và niềm tự hào cháy bỏng, những thành viên Câu lạc bộ Hán Nôm tỉnh cùng nhiều cụ cao niên đã và đang miệt mài nghiên cứu, truyền dạy và lan tỏa giá trị của loại chữ viết cổ kính này tới cộng đồng.

Truyện Kiều - cảm hứng cho nhiều ấn phẩm mới

Truyện Kiều không chỉ đẹp ở vần và chữ nghĩa mà còn đi sâu vào tâm thức mỗi người dân Hà Tĩnh, trở thành điểm tựa văn hóa, là nguồn cảm hứng cho những sáng tạo nghệ thuật.

Báo Giác Ngộ 'dắt' tôi vào nghề báo

Không chọn ngành báo, cũng chẳng tốt nghiệp trường báo, nhưng cho đến hiện tại tôi lại sống với công việc đặc thù chữ nghĩa - nghề báo. Và câu chuyện của những ngày mới tập tễnh với nghề, với nghiệp viết lách giờ đã trở thành kỷ niệm của… một thời để nhớ.

Câu chuyện phía sau cuốn sách 'hồi sinh' ở lần đọc thứ hai

Từng nhiều lần bị từ chối, 'Mười hai chiếc lông vũ' bất ngờ được hồi sinh ở lần đọc lại và trở thành một trong những cú lội ngược dòng ấn tượng, truyền cảm hứng cho hành trình theo đuổi đam mê.

Nhà văn, Dịch giả Đoàn Tử Huyến - Người truyền lửa tri thức Văn hóa Đông Tây

'Những người chết là vô hình nhưng không vắng mặt' - câu nói ấy như lời tri ân của nhà văn Phạm Xuân Nguyên dành cho Đoàn Tử Huyến, người dịch giả tài hoa, người bạn văn chương thủy chung, và trên hết, một tâm hồn lãng tử đã dành trọn đời mình để kết nối những tinh hoa văn hóa Đông - Tây.

'Tu binh' và 'chiêu binh'

Độc giả Bình Thanh (Thanh Hóa) hỏi: 'Xưa nay tôi thường nghe là Chiêu binh mãi mã. Thế nhưng xem trong hai quyển 'Từ điển chính tả tiếng Việt' (GS.TS Nguyễn Văn Khang - NXB Đại học Quốc gia Hà Nội - 2018) và 'Từ điển thành ngữ, tục ngữ Việt - Hán' (Nguyễn Văn Khang - NXB Văn hóa Sài Gòn - 2008) thì lại thấy viết là 'tu binh mãi mã - 修兵買馬'. Tôi thấy hơi vô lý vì 'binh' (binh lính) thì làm sao mà 'tu' (tu sửa) được? Vậy xin chuyên mục 'Cà kê chuyện chữ nghĩa' cho biết ở đây có sự nhầm lẫn gì không? Nó có được xem là dị bản của 'Chiêu binh mãi mã' không? Nếu đúng là dị bản thì 'Tu binh mãi mã' khác gì so với 'Chiêu binh mãi mã'?

Hạnh phúc nảy mầm từ những trang sách

Mỗi người đều có một cách riêng để tìm thấy hạnh phúc. Có bạn vui khi được đi chơi, có bạn vui khi được nhận quà. Còn với em, một cô bé 10 tuổi thì hạnh phúc lại nằm gọn trong những trang sách mềm, thơm và yên lặng đến mức chỉ cần lật một trang thôi, thế giới đã đổi khác.

Chỉ ai rành chữ nghĩa mới tìm ra lời giải

Để tìm được lời giải cho thử thách này, bạn phải là người có vốn từ ngữ phong phú.

Tôn sư trọng đạo – Nét đẹp văn hóa Việt

Trong nền văn minh nông nghiệp lúa nước, hình ảnh người thầy luôn gắn với chữ 'đạo' – đạo học, đạo làm người. Ông cha ta từng dạy: 'Nhất tự vi sư, bán tự vi sư', 'Không thầy đố mày làm nên',… Đó là đạo lý tôn sư trọng đạo - vốn giá trị căn cốt của văn hóa Việt Nam hàng nghìn năm nay.

Nguyễn Duy - vịn thi ca vượt thác thời gian

Nhà thơ Nguyễn Duy của chúng ta đang đứng ở thời điểm 'ngày đông tháng giá' của đời người, thế mà hồn thơ vẫn không ngừng bay lên như cánh chim không mỏi. Nơi giường bệnh, tỉnh lại sau hôn mê ông lại 'chấp bút' gửi thơ vào đời.

Ngày hội Văn học – Hành trình gieo mầm tình yêu chữ nghĩa và lòng biết ơn cho học sinh

Ngày hội Văn học - Hành trình gieo mầm tình yêu chữ nghĩa, giáo dục học sinh truyền thống 'Uống nước nhớ nguồn', 'Tôn sư trọng đạo', và bồi dưỡng tâm hồn đẹp cho học sinh.

Gặp gỡ những nghệ sĩ thư pháp chữ Việt

Giữa không gian cao nguyên Pleiku lộng gió, những nét bút mềm mại, uyển chuyển đã mang đến cho người yêu nghệ thuật ngày hội đầy cảm xúc.

Mừng cưới 5 triệu đồng bị mắng là 'tệ bạc': Tôi ám ảnh mãi 1 chỉ vàng bạn tặng năm xưa

Hôm tôi đám cưới thì bạn mừng cưới tôi một chỉ vàng. Đến khi bạn cưới tôi đang lâm cảnh khó khăn, công ty phá sản, mẹ ốm đau liên miên.

Nguyễn Khắc Trường - Ánh sáng đau đáu mà kiêu hãnh

Nguyễn Khắc Trường - một đời văn gắn bó với nông thôn, với những phận người lam lũ và những mảnh đất chất chứa bao mâu thuẫn, yêu thương lẫn thù hận - đã khẳng định mình như một trong những gương mặt tiêu biểu của văn xuôi Việt Nam thời kỳ Đổi mới.

Sáng làm công ty, chiều về bán khô, tối ngồi viết văn

Câu chuyện những cây viết trẻ ngày nay làm quản lý, văn phòng không còn quá xa lạ. Họ chọn sống hai cuộc đời song song: thực tế để mưu sinh và chữ nghĩa để sống thật với mình.

'Bình dân học vụ số': Cánh cửa mở ra kỷ nguyên hiện đại

'Bình dân học vụ số' là chương trình phổ cập tri thức, công nghệ về chuyển đổi số, kỹ năng số cho toàn dân. Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; hưởng ứng và thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về triển khai phong trào 'Bình dân học vụ số' và phong trào 'học tập suốt đời' . Phong trào 'Bình dân học vụ số' được đặt trong bối cảnh lịch sử tương tự như phong trào 'Bình dân học vụ' cách đây gần 80 năm. Nếu ngày ấy là cuộc 'diệt giặc dốt' về chữ nghĩa, thì hôm nay là việc lan tỏa tri thức trên không gian số.

Chuyện học xưa & nay: Giai thoại anh em 'Trạng ăn - Trạng chữ'

Tiếng là 'Trạng ăn' vì ăn khỏe hơn người nhưng anh lại đỗ Trạng nguyên, còn em là 'Trạng chữ' bởi giỏi chữ nghĩa và đỗ Hoàng giáp.

Truyện ngắn: Xứng đôi

Gọi 'bạn' do đi chăn bò chung, chứ khi tôi học lớp 3, tấp tểnh bắt đầu khởi nghiệp vác roi thì nàng đã chẵn tuổi mười lăm.

Về một số từ láy gốc Hán 'mĩ mãn', 'mĩ miều', 'miên man'

Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã phân tích nghĩa đẳng lập của từ 'gật gù'. Trong bài viết này, chúng tôi đề cập đến một số từ ghép đẳng lập được cấu tạo bởi các yếu tố gốc Hán: mĩ mãn, mĩ miều, miên man. (Phần để trong ngoặc kép là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên - NXB Khoa học Xã hội - 2011); phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):

Vĩnh biệt nhà văn Đỗ Kim Cuông, 'người lính của chữ nghĩa'

Nhà văn Đỗ Kim Cuông, được mệnh danh là người lính của chữ nghĩa và gắn bó với văn hóa đối với những tác phẩm văn chương mà ông đã sáng tác

Tủa Chùa chung sức nâng cao dân trí vùng cao

Từ miền đá xám Tủa Chùa, những lớp học vẫn sáng đèn mỗi tối, nơi tri thức đang làm thay đổi diện mạo cuộc sống vùng cao Điện Biên.

Tự sự của một phụ nữ làm nghề 'cõng chữ'

Trong suốt quá trình làm nghề, nhà báo, biên tập viên Đỗ Thị Hồng Cúc - một người cả đời gắn bó nghiệp 'cõng chữ' - cho rằng cõng chữ không nặng ở lưng/ở vai mà nặng ở lòng; nếu yêu chữ, chữ sẽ nhẹ; nếu sợ chữ, chữ sẽ đè mình gục.