Phát huy bản sắc văn hóa để hình thành các sản phẩm du lịch đặc trưng

Điệu múa Apsara do các thiếu nữ Đội văn hóa-văn nghệ Khmer chùa Xiêm Cán biểu diễn phục vụ du khách. Ảnh: Mỹ Xuyên

Khai thác tiềm năng văn hóa truyền thống

Đồng bào dân tộc thiểu số có cả kho tàng văn hóa dân gian và nghệ thuật truyền thống rất phong phú và đặc sắc. Nếu phát huy tốt tài nguyên này trong xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng từ thế mạnh của các di sản văn hóa, sẽ tạo nên điểm nhấn riêng của du lịch Đồng bằng sông Cửu Long.

Với không gian mở rộng hiện nay, thành phố Cần Thơ đang có nhiều di sản văn hóa đã được công nhận, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch. Có dịp đến xem một buổi sinh hoạt tại Câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp xã Thuận Hòa, chúng tôi ấn tượng với sự sôi động âm thanh của dàn nhạc ngũ âm, trống Chhaydăm (Sa dăm), hay giai điệu múa dân gian Khmer uyển chuyển..., tạo nên một bức tranh sinh động, mang đến trải nghiệm hấp dẫn cho du khách.

Ông Lý Sim, Chủ nhiệm Câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp xã Thuận Hòa chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ biểu diễn phục vụ lễ hội, du khách gần xa, mà còn truyền nghề cho thế hệ trẻ, gìn giữ hồn cốt văn hóa dân tộc. Song song với bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, các làng nghề như đan đát, cốm dẹp, nhạc ngũ âm, điệu múa được khuyến khích phát triển, vừa phục vụ du khách, vừa tạo thêm thu nhập cho đồng bào dân tộc thiểu số”.

Những năm gần đây, trong khuôn viên chùa Bôtum Vong Sa Som Rong ở phường Sóc Trăng (thành phố Cần Thơ) có điểm cho thuê trang phục truyền thống. Bà Thạch Thị Sa Ry, người quản lý khu trưng bày trang phục truyền thống chia sẻ: “Những ngày cuối tuần, ngày lễ, Tết, du khách đến rất đông để tham quan ngôi chùa. Đặc biệt, khi đến đây, khách du lịch thật sự thích thú khi được khoác lên mình những trang phục truyền thống của đồng bào Khmer và chụp hình lưu niệm. Trang phục thì có rất đa dạng, trong đó có cả trang phục múa Apsara, Rô băm... để du khách thỏa sức lựa chọn”.

Thời gian qua, các tỉnh, thành phố có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở Đồng bằng sông Cửu Long đã kết hợp du lịch với văn hóa truyền thống để khơi dậy tiềm năng phát triển, tạo ra những sản phẩm mới hấp dẫn mang tính đặc thù, tạo nên những nét mới lạ cho khách du lịch. Thượng tọa Dương Quân, Trụ trì chùa Xiêm Cán (phường Hiệp Thành, tỉnh Cà Mau) bày tỏ: “Chùa Xiêm Cán là điểm du lịch tiêu biểu của tỉnh, từ khi có Đội văn hóa-văn nghệ Khmer chùa Xiêm Cán, người dân địa phương và du khách đến chùa ngày càng đông. Đó là tín hiệu đáng mừng, vì nghệ thuật Khmer vẫn còn nguyên sức sống mãnh liệt. Đến đây, bà con có cơ hội giao lưu, học tập kinh nghiệm lẫn nhau, theo đó, phong tục, tập quán của đồng bào được bảo tồn và phát huy”.

Đối với tỉnh An Giang, việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với văn hóa truyền thống không những giúp đồng bào dân tộc Chăm nơi đây có thêm thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống, mà còn giúp bà con mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp. Ông Ysa, người Chăm ở xã Vĩnh Hậu chia sẻ: “Trước đây, các sản phẩm dệt thổ cẩm, xà rông, khăn, áo, đồ thủ công truyền thống chủ yếu phục vụ cho cộng đồng Chăm thì nay trở thành sản phẩm du lịch, được du khách ưa chuộng. Cùng với đó là các món ăn truyền thống của người Chăm ở An Giang như tung lò mò (lạp xưởng bò), cà ri cơm nị, bánh bò nướng... trở thành đặc sản phục vụ du khách”.

Thúc đẩy du lịch văn hóa

Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, có xác định chú trọng phát triển du lịch văn hóa, gắn phát triển du lịch với bảo tồn, phát huy giá trị di sản và bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời xem di sản văn hóa là tài nguyên định vị bản sắc địa phương. Với không gian mở rộng hiện nay, các tỉnh, thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang có nguồn tài nguyên đa dạng với nhiều di sản văn hóa đã được công nhận, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch.

Bà Cao Phẩm Hằng, Giám đốc Công ty TNHH thương mại và du lịch Việt Jet cho rằng: “Nhiều tỉnh, thành phố ở Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số nhưng chưa được khai thác tiềm năng để phục vụ phát triển du lịch. Vì vậy, các tỉnh, thành phố nên hỗ trợ, định hướng xây dựng thêm các loại hình dịch vụ, các hoạt động văn hóa - nghệ thuật đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số trở thành sản phẩm du lịch mang sắc màu riêng biệt của mình”.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Sương, Tổng Giám đốc Công ty TNHH nhà hàng khách sạn và du lịch Hải Âu Cần Thơ cho biết: “Du khách luôn có nhu cầu tìm hiểu, trải nghiệm các hoạt động văn hóa nghệ thuật của đồng bào dân tộc thiểu số. Đơn vị đã chủ động đưa các hoạt động này lồng ghép trong các trải nghiệm của du khách; để du khách có thể gặp gỡ, giao lưu với những nghệ nhân, đến cả những người trẻ giữ nghề. Mục đích là làm sao để du khách có thể cảm nhận, hiểu rõ về văn hóa, phong tục của vùng đất”.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Văn Phước, những năm qua, tỉnh đã quan tâm tổ chức sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch gắn với phát huy giá trị truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, nâng cao về chất lượng, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa ngày càng cao của người dân. “Thời gian tới, An Giang tiếp tục tập trung cụ thể hóa chủ trương, quan điểm của Đảng thành kế hoạch hoạt động cụ thể, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, hướng đến mục tiêu phát huy lợi thế, tiềm năng các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch bền vững” - ông Phước thông tin.

Tuy nhiên, thời gian qua, sự kết hợp giữa du lịch và những di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số chưa được phát huy đúng mức, cũng như chưa tạo ra được những sản phẩm du lịch mang tính đặc thù. Về lâu dài, các tỉnh, thành phố ở Đồng bằng sông Cửu Long cần có chiến lược đầu tư xây dựng các sản phẩm du lịch từ thế mạnh của các di sản văn hóa. Như vậy, không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, mà còn thúc đẩy phát triển ngành du lịch theo hướng bền vững, mang bản sắc riêng.

Mỹ Xuyên