OpenAI và Microsoft tái đàm phán thỏa thuận tỷ USD, chuẩn bị cho công cuộc IPO trong tương lai

Một trong những vấn đề then chốt của đàm phán là việc phân chia cổ phần trong mô hình vì lợi nhuận mới của OpenAI

Bước ngoặt chiến lược mang tên lợi nhuận

Theo Financial Times, trọng tâm của các cuộc đàm phán xoay quanh việc chuyển đổi mô hình hoạt động của OpenAI - từ một tổ chức phi lợi nhuận mang sứ mệnh phát triển AI vì nhân loại, sang một doanh nghiệp vận hành vì lợi nhuận. Mục tiêu của bước đi này là để công ty có thể gọi vốn ở quy mô lớn hơn và chuẩn bị cho đợt IPO được kỳ vọng trong tương lai gần.

OpenAI hiện được định giá khoảng 260 tỷ USD, một con số không tưởng đối với một công ty khởi đầu là phòng thí nghiệm nghiên cứu độc lập. Tuy nhiên, không phải tất cả các bên liên quan đều sẵn sàng chấp nhận sự thay đổi này.

Microsoft – Đồng minh lớn, đối tác thận trọng

Với hơn 13 tỷ USD đầu tư vào OpenAI, Microsoft hiện là nhà đầu tư lớn nhất và cũng là đối tác quan trọng nhất của công ty. Song, “gã khổng lồ công nghệ” có trụ sở tại Redmond lại đang bày tỏ sự dè dặt. Lý do nằm ở nỗi lo rằng việc tái cấu trúc vì lợi nhuận có thể khiến OpenAI rời xa sứ mệnh ban đầu - một giá trị cốt lõi đã giúp định hình mối quan hệ hợp tác giữa hai bên ngay từ đầu.

Không chỉ vậy, Microsoft cũng muốn đảm bảo rằng họ sẽ tiếp tục giữ quyền truy cập lâu dài vào các mô hình AI tiên tiến, đặc biệt là sau năm 2030 - thời điểm thỏa thuận hiện tại giữa hai bên kết thúc. Theo nguồn tin, Microsoft sẵn sàng từ bỏ một phần cổ phần trong thực thể lợi nhuận mới, miễn là họ được bảo đảm quyền tiếp cận công nghệ quan trọng trong tương lai.

Định hướng lại cấu trúc: Giữ vai trò giám sát

Ngày 6/5, Chủ tịch OpenAI - ông Bret Taylor - tuyên bố hủy kế hoạch chuyển sang mô hình công ty vì lợi nhuận thuần túy. Thay vào đó, OpenAI lựa chọn phương án trung hòa hơn: chuyển đổi thành công ty phúc lợi công cộng (Public Benefit Corporation - PBC).

Mô hình này cho phép công ty tạo ra lợi nhuận trong khi vẫn cam kết phục vụ lợi ích xã hội, một giải pháp nhằm xoa dịu cả các nhà đầu tư và các tổ chức giám sát.

Dù vậy, quyền kiểm soát chiến lược vẫn được giữ lại trong tay hội đồng quản trị phi lợi nhuận - những người từng gây chấn động vào năm 2023 khi bất ngờ sa thải CEO Sam Altman. Cơ chế này giúp đảm bảo rằng các quyết định vận hành không đi ngược lại với sứ mệnh ban đầu.

Áp lực giám sát và sự can thiệp pháp lý

Thông tin cho biết hai tổng chưởng lý bang Delaware và California nơi OpenAI đăng ký hoạt động đã tham gia vào các cuộc đối thoại và có quyền giám sát tình trạng phi lợi nhuận của tổ chức. Những can thiệp này được cho là một trong các yếu tố khiến kế hoạch chuyển đổi mô hình ban đầu bị trì hoãn hoặc thay đổi định hướng.

Áp lực này được cho là một trong những yếu tố khiến OpenAI buộc phải điều chỉnh lại kế hoạch ban đầu, từ bỏ mô hình vì lợi nhuận thuần túy để lựa chọn PBC - một “hình thức bán lý tưởng - bán thị trường”.

Tương lai phụ thuộc vào thỏa thuận then chốt

Nếu đàm phán giữa Microsoft và OpenAI đạt được thỏa thuận mới, đây sẽ là nền tảng định hình lại toàn bộ cục diện phát triển AI toàn cầu. Ngược lại, nếu quá trình chuyển đổi đổ vỡ, OpenAI có thể sẽ đối mặt với khủng hoảng tài chính, mất niềm tin từ nhà đầu tư và đánh mất lợi thế trong cuộc đua với các đối thủ như Anthropic, Google DeepMind hay xAI của Elon Musk.

OpenAI đang ở ngã rẽ hoặc duy trì hình ảnh một đơn vị công nghệ vị nhân sinh, hoặc chuyển mình mạnh mẽ để bước vào thế giới doanh nghiệp toàn cầu, nơi giá trị được đo bằng cổ phần và hiệu suất tăng trưởng.

Khi những mô hình trí tuệ nhân tạo có khả năng thay đổi nền văn minh loài người, ai kiểm soát chúng không còn là câu hỏi công nghệ - mà là một câu hỏi quyền lực.

Hải Anh