Ông Trump bắt đầu định hình lại chính sách năng lượng Mỹ như thế nào?
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khởi động một cuộc cải tổ sâu rộng liên quan đến chính sách năng lượng Mỹ ngay sau khi nhậm chức hôm thứ Hai tuần này.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khởi động một cuộc cải tổ sâu rộng liên quan đến chính sách năng lượng Mỹ ngay sau khi nhậm chức hôm thứ Hai tuần này. Ảnh AP
Ông Trump tuyên bố đặt trọng tâm của Chính phủ liên bang vào khai thác nhiên liệu hóa thạch và rút lui khỏi cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Ông Trump thực hiện bước chuyển đổi này thông qua một loạt sắc lệnh và ghi nhớ, chỉ đạo các hành động từ Chính phủ liên bang, với tác động bao trùm toàn bộ lĩnh vực năng lượng, từ các mỏ dầu, trang trại điện gió đến bóng đèn và xe bán tải.
Tổng thống Đảng Cộng hòa coi những thay đổi này là yếu tố cốt lõi trong tầm nhìn của ông về việc đạt được sự thịnh vượng của Mỹ và chống lạm phát, bởi giá năng lượng ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của nền kinh tế. Với việc Mỹ đang đứng trước sự gia tăng chưa từng có về nhu cầu điện, do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và khai thác trong nước, ông Trump gọi trữ lượng dầu khí của quốc gia là một lợi thế vượt trội.
“Chúng ta có thứ mà không quốc gia khai thác nào khác có được: Trữ lượng dầu khí lớn nhất trên thế giới. Và chúng ta sẽ tận dụng điều đó”, ông Trump tuyên bố trong bài phát biểu nhậm chức. “Chúng ta sẽ giảm giá xuống, bổ sung đầy lại các kho dự trữ chiến lược, và xuất khẩu năng lượng Mỹ đi khắp thế giới”, ông nói với CNN.
Cam kết xóa bỏ chính sách năng lượng của ông Biden
Theo Reuters, các chỉ thị ngay ngày đầu tiên nhậm chức nhấn mạnh cam kết của ông Trump trong việc dỡ bỏ các chính sách thời Biden, vốn nhằm giảm nhu cầu nhiên liệu hóa thạch và chống biến đổi khí hậu, mặc dù các động thái này có thể mất nhiều năm để các cơ quan liên bang thực hiện.
Những thay đổi quy định sẽ phải trải qua một quy trình ban hành luật phức tạp và các yêu cầu thủ tục từng làm chậm tiến độ một số sáng kiến năng lượng quan trọng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Và ngay cả khi hoàn tất, các hành động năng lượng và môi trường quan trọng nhất nhiều khả năng sẽ vướng vào các vụ kiện tụng kéo dài trong các tòa án liên bang.
“Một phần lớn việc này sẽ cần được tiếp tục với các chính sách hợp lý”, Thượng nghị sĩ Kevin Cramer, một thành viên Đảng Cộng hòa ở Bắc Dakota, cho biết trong một cuộc phỏng vấn.
Dẫu vậy, loạt hoạt động ban đầu này nhấn mạnh cam kết của ông Trump trong việc thực hiện lời hứa chiến dịch: Khai thác thêm nhiều nguồn năng lượng khổng lồ của nước Mỹ. Điều này cũng đáp ứng mong muốn của ngành công nghiệp dầu mỏ – một trong những nhóm cử tri ủng hộ hàng đầu của ông Trump – từ lâu đã kêu gọi mở rộng sản lượng.
“Chính quyền mới công nhận tầm quan trọng của sự thống trị năng lượng Mỹ cả trong nước và quốc tế”, Jeff Eshelman, Chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Độc lập Mỹ (IPAA), tuyên bố. Ông cho rằng các hành động của ông Trump đánh dấu sự chấm dứt của “các chính sách năng lượng chưa phù hợp” ở Washington.
Phản ứng từ giới môi trường
Tuy nhiên, các nhà hoạt động môi trường đã chỉ trích mạnh mẽ nỗ lực của ông Trump, gọi đây là món quà tặng cho các “ông trùm dầu mỏ” từng tài trợ cho chiến dịch tranh cử của ông.
“Những hành động này là một món quà chưa từng có cho các tỷ phú dầu mỏ”, Aru Shiney-Ajay, Giám đốc điều hành nhóm hoạt động Sunrise Movement, nhận định. “Điều này sẽ khiến một nhóm nhỏ những người giàu có càng giàu thêm, trong khi hủy hoại việc làm được trả lương cao và đe dọa sức khỏe cũng như nhà cửa của chúng ta”, ông nói.
Chính sách mới liệu có làm tăng sản lượng dầu khí?
Dù vậy, không rõ liệu các chính sách của ông Trump có làm tăng đáng kể sản lượng dầu khí hay không. Các nhà khai thác nhiên liệu hóa thạch Mỹ hiện đang tập trung vào kỷ luật vốn, cải thiện hiệu quả và lợi tức cho cổ đông – chứ không phải tăng cường sản lượng.
“Có lẽ thị trường có quyền kiểm soát các công ty nhiên liệu hóa thạch nhiều hơn”, Xuan Sheng Ou Yong, trưởng nhóm thu nhập cố định bền vững tại BNP Paribas Asset Management ở Singapore, cho biết. Các nhà đầu tư cổ phần và trái phiếu vào các công ty nhiên liệu hóa thạch đang yêu cầu “đừng đầu tư vào vốn đầu tư cơ bản (capex), mà hãy trả lại tiền cho nhà đầu tư dưới dạng cổ tức và mua lại cổ phiếu”, ông nói.
Ông Trump đã tuyên bố rằng Mỹ đang ở trong tình trạng khẩn cấp quốc gia – mặc dù sản lượng dầu khí đạt kỷ lục đã tăng mạnh dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden.
Về năng lượng và khoáng sản quan trọng, ông Trump tuyên bố trong một sắc lệnh rằng năng lực cho thuê, phát triển, khai thác, vận chuyển và phát điện hiện tại của Mỹ “đều quá thiếu để đáp ứng nhu cầu quốc gia” và khiến giá cao hơn. “Mỹ đang rơi vào tình trạng khẩn cấp quốc gia, nơi mà nguồn cung năng lượng không đủ và không đáng tin cậy ngày càng khiến lưới điện dễ bị tổn thương hơn, đòi hỏi phải có hành động nhanh chóng và quyết đoán”, ông nói.
Chỉ thị đa diện của ông Trump mở khóa các quyền hạn để đẩy nhanh một số dự án và giảm bớt các đánh giá về loài nguy cấp.
Chỉ thị này cũng yêu cầu đánh giá khả năng của Bộ Quốc phòng Mỹ trong việc thu nhận và vận chuyển năng lượng, điện hoặc nhiên liệu cần thiết để bảo vệ nước này, bao gồm cả việc phân tích cơ sở hạ tầng lọc dầu và đường ống dẫn của quốc gia. Đánh giá có thể cho phép ông Trump viện dẫn quyền hạn khẩn cấp để thúc đẩy nhanh các dự án giải quyết những vấn đề này, bao gồm cả đường ống dẫn.
Tổng thống Trump đã cam kết giảm chi phí năng lượng, nhưng những nỗ lực của ông lại ảnh hưởng không đồng đều đến các nguồn điện khác nhau, thúc đẩy nhiên liệu hóa thạch trong khi có thể làm suy yếu ngành năng lượng gió nội địa, vốn được khuyến khích bởi các bang ở vùng Đông Bắc Mỹ. Các nhà ủng hộ năng lượng tái tạo cảnh báo rằng, quyết định của ông Trump về việc ngừng cấp phép và cho thuê điện gió ngoài khơi, không chỉ đe dọa một nguồn năng lượng quan trọng của Mỹ mà còn làm mất đi các công việc khai thác tàu và thép phục vụ ngành này.
Ông Trump hứa hẹn sẽ nới lỏng các quy định kiềm chế ô nhiễm làm nóng hành tinh từ các nhà máy điện và phương tiện giao thông. Mỹ hiện là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn thứ hai thế giới, và những quy định này được coi là cần thiết để đạt được mục tiêu giảm ít nhất một nửa lượng khí thải này vào cuối thập kỷ này.
Vào thứ Hai tuần này, ông Trump ra lệnh loại bỏ “yêu cầu về xe điện”, ám chỉ các quy định hạn chế ô nhiễm và tiêu chuẩn kinh tế nhiên liệu của Mỹ, vốn trên thực tế thúc đẩy việc bán xe điện. Nếu không thay đổi, các biện pháp dưới thời ông Biden – bao gồm tiêu chuẩn kinh tế nhiên liệu và khí thải – dự kiến sẽ làm giảm nhu cầu dầu nội địa trong những năm tới.
Ông Trump cũng chỉ đạo Mỹ rút một lần nữa khỏi Hiệp định Paris, thỏa thuận khí hậu năm 2015 mà có gần 200 quốc gia đã đồng ý cắt giảm phát thải khí nhà kính.
Tăng cường khai thác năng lượng tại Alaska
Ông Trump đang thực hiện các biện pháp thúc đẩy khai thác dầu khí và khoáng sản tại Alaska, nơi hàng loạt quy định thời ông Biden nhằm hạn chế phát triển và khuyến khích bảo tồn môi trường sống của tuần lộc, gấu xám và các loài chim di cư. Điều này bao gồm cả Khu Dự trữ Dầu mỏ Quốc gia-Alaska, một khu vực rộng bằng bang Indiana ở phía tây bắc Alaska, nơi có dự án dầu Willow khổng lồ của ConocoPhillips, và ước tính khoảng 8,7 tỷ thùng dầu có thể khai thác được.
Đồng thời, ông Trump đã hủy bỏ các quy định thời ông Biden về ngăn chặn việc bán quyền khai thác dầu ở hầu hết các vùng biển dọc bờ Đông và Tây của Mỹ.
Trao quyền lựa chọn cho người tiêu dùng
Ông Trump cho biết đang tìm cách “trao quyền lựa chọn cho người tiêu dùng” thông qua việc chỉ đạo thay đổi các quy định liên bang liên quan đến hoạt động của vòi sen, bồn cầu, máy giặt và bóng đèn. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông đã nới lỏng các tiêu chuẩn hiệu quả năng lượng đối với thiết bị gia dụng, mặc dù nhiều tiêu chuẩn này đã được yêu cầu bởi luật năng lượng do cựu Tổng thống George W. Bush ký ban hành.
Đẩy mạnh xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG)
Ông Trump cũng yêu cầu Bộ Năng lượng Mỹ tiếp tục xem xét các đơn xin xuất khẩu LNG sang các quốc gia châu Á và các nước khác không có hiệp định thương mại tự do với Mỹ. Động thái này đảo ngược lệnh cấm mà ông Biden đưa ra vào tháng 1 năm ngoái, gây gián đoạn các kế hoạch dự án xuất khẩu trị giá hàng tỷ USD của các công ty như Venture Global LNG Inc., Energy Transfer LP, Commonwealth LNG và các công ty khác.
Một số động thái của ông Trump tiếp nối từ nhiệm kỳ đầu tiên, đại diện cho nỗ lực mới nhằm áp đặt các chính sách này.
Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump từng viện dẫn quyền khẩn cấp thường dành cho thiên tai và các cuộc khủng hoảng khác để cố gắng duy trì hoạt động của các nhà máy than và hạt nhân không có lãi. Nỗ lực này sau đó đã bị dừng lại. Tuy nhiên, những người ủng hộ dầu khí vẫn hoan nghênh các hành động ban đầu của ông Trump như một dấu hiệu của các chính sách tương lai.
“Họ sẽ tìm đủ mọi cách để đẩy nhanh khai thác và phát triển năng lượng trong nước”, Thượng nghị sĩ John Hoeven của Bắc Dakota phát biểu trong một cuộc phỏng vấn. “Từ đơn giản hóa quy trình cấp phép, giảm bớt gánh nặng quy định, đến tìm kiếm những cách mới để phát triển mọi loại hình năng lượng”, ông nói thêm.
