Ô mai - thức quà quen với người thủ đô xưa và nay

Ô mai cũng là món quà tuổi thơ trông ngóng trong gánh hàng tần tảo của bà của mẹ mỗi chiều tan chợ. Thời con trẻ có ai chưa từng được thưởng thức thứ quà đặc biệt ấy, ăn một lần sẽ nhớ mãi vị chua cay mặn ngọt thấm đượm trong từng quả, từng lát ô mai. Ô mai không chỉ là món ăn vặt dành cho người trẻ, mà mọi lứa tuổi đều thích và có thể thưởng thức.

Quy trình chế biến ô mai khá công phu và tỉ mỉ đòi hỏi nghệ nhân phải có đôi bàn tay khéo léo. Các loại trái cây tươi ngon sẽ được chọn lọc kỹ càng, sau đó được rửa sạch và để ráo. Tiếp theo, trái cây được ướp với đường, muối và một số gia vị như gừng, ớt để tạo nên hương vị đặc trưng. Sau khi ướp đủ thời gian, ô mai sẽ được phơi nắng hoặc sấy khô để bảo quản lâu dài mà vẫn giữ được hương vị thơm ngon, đặc trưng.

Có thể sử dụng nhiều loại quả khác nhau để chế biến ô mai, nhưng tùy khẩu vị mỗi người, ô mai mơ, sấu, mận,... là những loại quả được ng dùng ưa chuộng. Tùy vào mỗi loại quả được chế biến thành những loại ô mai khác nhau. Như ô mai sấu non có vị thanh chua nhẹ kết hợp với vị ngọt của mía đường hoặc xí muội cay thì một chút cay hòa quyện với vị chua và ngọt kích thích vị giác cho người thưởng thức.

Đối với những người con Hà Nội nơi xa xứ ô mai không chỉ là món quà tinh thần, còn là một biểu tượng đẹp để luôn nhớ về gia đình và quê hương. Ô mai Hà Nội luôn để lại trong vị giác của những người được thưởng thức nó một chút gần gũi, nhớ nhung. Để cho du khách không chỉ nhớ về Hà Nội qua bát phở Bát Đàn, qua cốm Làng Vòng, hay qua những ngôi nhà cổ kính nơi phố cổ, mà còn phải vương vấn cả vị chua cay mặn ngọt của ô mai.

Không chỉ là món quà ăn vặt được đa dạng đối tượng ưa thích mà ô mai còn được xem là một loại mứt được dùng để biếu, làm quà tặng cho người thân bạn bè trong ngày lễ tết. Vào những dịp lễ đặc biệt, cả gia đình ngồi quây quần sum họp lại cùng nhau thưởng thức chút ô mai chua ngọt, cùng trò chuyện thế mới cảm nhận hết được cái giá trị tinh thần của thức quà giản dị này. Trong dân gian, ô mai được dùng làm thuốc giảm ho, chống khô họng, viêm họng, khản tiếng, dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc ngậm, hay như trong quá trình chế biến tự nhiên giúp ô mai giữ lại nhiều vitamin và khoáng chất có lợi. Hơn nữa, vị chua trong ô mai có thể giúp kích thích tiêu hóa, hỗ trợ sức khỏe đường ruột.

Phố Hàng Đường là một trong những khu phố lâu đời nơi có những cửa hàng ô mai truyền thống, nổi tiếng có thể kể đến như ô mai Hồng Lam, ô mai Gia Lợi. Trong đó cửa hàng ô mai Hồng Lam với một chuỗi chi nhánh lớn thu hút đông đảo du khách đến tham quan và mua hàng.

Cửa hàng ô mai Hồng Lam nằm trên phố Hàng Đường.

Chị P.T.T (Hà Nội) một khách hàng thân quen của ô mai Hồng Lam chia sẻ: “ Ô mai Hồng Lam làm quà tặng rất tuyệt vời, những vị ngon, ngọt, chua, cay truyền thống chứa đựng hết trong một quả ô mai”.

Chị N.T.T (Hà Nội) cũng có những cảm nhận tương tự:”Mình và gia đình đặc biệt thích ăn ô mai, đặc biệt là ô mai mận và mơ. Cứ mỗi lần có dịp ghé qua Hàng Đường mình đều mua rất nhiều, một phần để cho gia đình một phần làm quả cho hai bên nội ngoại. Đối với bản thân mình, ô mai Hồng Lam có hương vị dễ ăn, vừa khẩu vị chưa kể đến việc dịch vụ của họ rất tận tâm, quan tâm đến từng trải nghiệm cụ thể của khách hàng.”

Cửa hàng ô mai gia truyền Vạn Lợi.

Là một trong những thương hiệu ô mai nổi tiếng lâu đời ở Hà Nội, ô mai Vạn Lợi đã có cho mình được một lượng khách thân quen rất lớn. Vì mỗi nhà có một cách làm ô mai riêng, nên vị ô mai của từng hàng cũng khác nhau. Ô mai Vạn Lợi chủ yếu là các loại ô mai mứt, mận xào và mơ xào gừng có vị ngọt rất thanh, ăn nhiều cũng không hề thấy ngấy. Loại ô mai này rất hợp để ăn nhâm nhi cùng chén chè ngon.

Ô mai Vạn Lợi được nhiều người ưa chuộng bởi những vị chua, cay mặn, ngọt không trộn lẫn vào đâu được. Chỉ cần thưởng thức một lần thôi thì đều muốn ăn nữa, đều không thể nào lãng quên được hương vị đậm đà. Chị H (Khâm Thiên, Hà Nội) là một khách hàng quen của ô mai Vạn Lợi chia sẻ: “Lúc nào đi ngang qua cửa hàng tôi cũng tranh thủ mua vài lạng ô mai mơ gừng về cho gia đình, tôi luôn yên tâm về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm của sản phẩm ở đây”.

Với giá thành rẻ, tùy từng vào số lượng cũng như thương hiệu mà người mua chọn. Mỗi hộp ô mai chỉ có giá dao động từ 50.000-60.000 tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của khách hàng. Hiện nay ô mai được bán tràn lan ra ngoài thị trường rất nhiều, ô mai không rõ nguồn gốc chất lượng dần xuất hiện nên người dân cần chọn những địa điểm uy tín để mua.

Ô mai không chỉ đơn thuần là món ăn mà còn là biểu tượng văn hóa, gắn liền với những kỷ niệm trong đời sống người dân. Ô mai thường xuất hiện trong các dịp lễ hội, cưới hỏi hay trong những buổi gặp gỡ bạn bè, là món quà biếu thể hiện tấm lòng của người tặng với nhiều ý nghĩa may mắn và sâu sắc.

Thùy Linh