Những 'anh hùng 4 chân' trong cuộc cứu hộ lịch sử ở Thổ Nhĩ Kỳ: Lập nhiều kì công khó tin

Vài giờ sau hai trận động đất lớn và hàng trăm cơn dư chấn xảy ra ở đông nam Thổ Nhĩ Kỳ và tây bắc Syria vào ngày 6/2, một số lực lượng cứu hộ đã bắt đầu đến Thổ Nhĩ Kỳ – các đội chó nghiệp vụ (K9) từ khắp nơi trên thế giới đã đến để hỗ trợ GEA, một tổ chức cứu hộ tình nguyện của Thổ Nhĩ Kỳ.

K9, phát âm giống với từ "canine" (nghĩa là chó), là những chú chó được huấn luyện đặc biệt để hỗ trợ lực lượng an ninh và đội cấp cứu – trong các cuộc giải cứu, triệt phá đường dây ma túy hoặc các hoạt động khác. Những chú chó này đến từ El Salvador, Đức, Mexico, Qatar, Hàn Quốc, Thụy Sĩ, Ukraine và Mỹ.

Nhờ khả năng tìm kiếm nạn nhân chỉ bằng mùi hương, lực lượng cứu hộ đặc biệt này rất cần thiết trong các hoạt động cứu nạn tại những khu vực đổ nát của các tòa nhà cao tới 14 tầng, gây khó khăn cho việc tìm kiếm người sống sót chỉ bằng hình ảnh hoặc âm thanh.

REDOG, một nhóm tình nguyện K9 đến từ Thụy Sĩ, đang có mặt tại thành phố Iskenderun của Thổ Nhĩ Kỳ, làm việc với nhóm GEA địa phương.

Kể từ khi đến vào lúc gần nửa đêm ngày 6/2, đội gồm 10 người và 6 chú chó được huấn luyện cùng với GEA cho đến nay đã tìm thấy 39 người còn sống dưới đống đổ nát.

Những con chó được huấn luyện để đánh hơi mùi người, đứng tại vị trí phát hiện người bị kẹt và sủa lớn để báo cho người điều khiển biết nơi chúng tìm thấy. Sau đó, một chú chó thứ hai được cử tới để xem liệu nó có thể xác nhận những tín hiệu tương tự hay không.

Nếu hai con chó đều xác nhận, những người cứu hộ sẽ tập trung nỗ lực đào bới vào vị trí cụ thể đó cho đến khi họ tìm thấy người bị nạn.

"Tôi nghĩ đó là một trong những khoảnh khắc xúc động nhất trong cuộc đời tôi... khoảnh khắc khi một trong những chú chó của chúng tôi báo hiệu rằng nó đã tìm thấy một số người trong đống đổ nát," Matthias Gerber, phó đội trưởng phụ trách tìm kiếm các đống đổ nát của REDOG, nói với Al Jazeera.

Công việc vất vả và nguy hiểm

Những chú chó làm việc cả ngày theo nhóm ba tại các bãi đổ nát, thay phiên nhau làm việc theo ca 20 phút, sau đó là 40 phút nghỉ giải lao.

Trong một trường hợp, sau khi chú chó báo hiệu vị trí có người, lực lượng cứu hộ bắt đầu đào bới tại chỗ và ngay sau đó nghe thấy tiếng gõ từ phía sau đống đổ nát từ các nạn nhân bị mắc kẹt bên trong, xác nhận tín hiệu những chú chó tìm là chính xác.

Gian Forster, trưởng nhóm REDOG, người làm việc với ba chú chó, nói với Al Jazeera: "Sau tám giờ làm việc cật lực, chúng đã cứu sống được bốn người khỏi vị trí này".

Mỗi khi một chú chó REDOG tìm thấy một người, nó sẽ được khen ngợi và thưởng đồ chơi hoặc thức ăn.

"Nó thực sự thích tìm người vì lần nào nó cũng được thưởng," Forster nói. "Điều chính yếu là những con chó vui vẻ và thích tìm kiếm người."

Nếu người sống sót không bị vùi quá sâu, những chú chó có thể đánh hơi khá nhanh. Nhưng một số tòa nhà ở Iskenderun cao sáu tầng đã bị sập với lớp bê tông dày 2-3 mét ở giữa mỗi tầng, khiến việc tìm kiếm những người bị chôn sâu hơn trở nên khó khăn.

"Nếu mất thời gian để mùi hương thoát ra, chúng tôi phải đến nơi đổ nát và dọn một số tầng] đổ nát và thử lại. Quá trình đó khá khó khăn nếu người đó bị chôn sâu như vậy," Gerber nói.

Mô tả về một cuộc giải cứu gần đây, Forster nói: "Chúng tôi đến bãi đổ nát và bắt đầu tìm kiếm trên nóc tòa nhà, nhưng không thấy mùi gì ở đó. Sau đó Gian nghĩ về việc gió thổi từ phía tây, vì vậy chúng tôi đã tìm kiếm phía đông của đống đổ nát và ở đó, những con chó đã phát hiện ra] mùi của người."

Những chú chó làm việc với REDOG ở Thổ Nhĩ Kỳ - trong số đó có chó labrador, chó chăn cừu Đức, chó chăn cừu Bỉ, chó chăn cừu biên giới và chó Golden Retriever - có tới 7 năm kinh nghiệm làm việc trong các nhiệm vụ cứu hộ và đã giúp tìm kiếm những người sống sót sau thảm họa ở Nhật Bản, Nepal và Albania.

Tuy nhiên, Gerber cho biết, trong 30 năm làm công việc cứu hộ chó của mình, nhiệm vụ hiện tại ở Thổ Nhĩ Kỳ là thử thách và bi thảm nhất mà anh từng trải qua.

"Đối với những chú chó của chúng tôi, sẽ rất khó khăn nếu có quá nhiều đống đổ nát ở bên trên các nạn nhân. Nếu tầng đổ nát được dọn bớt, chúng tôi sẽ có cơ hội tìm thấy những người còn sống dù họ bị chôn vùi rất sâu", Gerber nói.

Murat Kurum, Bộ trưởng Môi trường, đô thị hóa và biến đổi khí hậu Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết hơn 41.700 tòa nhà ở 10 tỉnh bị ảnh hưởng ở phía đông nam của đất nước đã bị sập, cần phải phá bỏ khẩn cấp hoặc bị hư hại nghiêm trọng, theo hãng thông tấn nhà nước Anadolu.

Ít nhất 1.791 tòa nhà ở 10 tỉnh bị ảnh hưởng đã được xác định là bị hư hại nghiêm trọng hoặc cần phải phá dỡ ngay lập tức.

"Những gì đã xảy ra ở đây thật kinh khủng. Tất cả những tòa nhà sụp đổ này, tất cả những người mất người thân, nhà cửa của họ. Thật kinh khủng", Gerber nói.

"Chúng tôi rất vui khi được giúp đỡ với những chú chó của mình, để đưa mọi người còn sống ra ngoài. Điều đó thực sự quan trọng. Tôi thực sự xúc động khi biết rằng chúng tôi có thể giúp đỡ mọi người ở đây."

Sanders cho biết, để một chú chó được huấn luyện và thành thạo trong việc tìm kiếm những người sống sót, đương nhiên chúng cần phải có động lực, quyết tâm và "năng lượng vô tận".

"Đây không phải là con vật cưng mà chúng ta ném đồ chơi ở sân sau vài lần để chơi với chúng và chúng sẽ nằm xuống nghỉ ngơi. Những chú chó cứu hộ sẽ đi lại cho đến khi chúng mệt lử trừ khi nhận được lệnh dừng lại.

"Sự kiên cường và quyết tâm đó chính xác là những gì chúng tôi cần... những chú chó cần kiểm tra một khu vực rộng lớn, kiểm tra rất nhiều địa điểm khác nhau và chạy qua rất nhiều núi gạch vụn".

"Chúng không nhất thiết phải trở thành những thú cưng tuyệt vời; chúng có thể không có tâm lí ổn định như những con chó bình thường, vì vậy chúng tôi thực sự cố gắng hướng điều đó vào công việc mà chúng yêu thích."

Những chú chó cứu hộ K9 tận tâm với công việc và phải đối mặt với nhiều nguy hiểm như các nhân viên cứu hộ con người. Proteo, một chú chó chăn cừu Đức làm việc với đội cứu hộ Mexico ở Kahramanmaras, đã tử vong khi bị một phần công trình rơi trúng người. Proteo đã được Bộ Quốc phòng Mexico vinh danh là anh hùng.

Tất Đạt