Nguồn cung xăng dầu đang rất khó khăn

Thiếu xăng dầu do thua lỗ triền miên

Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Trần Duy Đông xác nhận, thời gian qua có hiện tượng một số doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu tạm ngừng kinh doanh, tập trung ở TP. Hồ Chí Minh, Bình Phước, An Giang, Đắk Lắk. Nguyên nhân bởi từ đầu năm đến nay, thị trường xăng dầu thế giới diễn biến phức tạp, nguồn cung không ổn định, giá biến động với biên độ lớn, ảnh hưởng tới doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong nước.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công thương và lo ngại thiếu hụt từ nguồn cung trong nước, các doanh nghiệp đã tăng mạnh lượng nhập khẩu. Trong quý II.2022, giá xăng dầu đạt mức cao nhất kể từ đầu năm. Tuy nhiên, từ tháng 7 đến nay, giá xăng dầu trên thế giới và trong nước giảm mạnh khiến nhiều doanh nghiệp thua lỗ lớn, do đó buộc phải thu hẹp hoạt động, nhập khẩu cầm chừng.

Bên cạnh đó, 7 doanh nghiệp bị tước giấy phép tạm thời trong 1 - 1,5 tháng cũng khiến nguồn cung bị ảnh hưởng. Một số doanh nghiệp không kết nối điện tử nên không thực hiện thông quan. Bộ Công thương đang làm việc với Bộ Tài chính để sớm hoàn thiện việc thông quan này.

Cũng vì thua lỗ, nhiều doanh nghiệp đã giảm mạnh chiết khấu bán hàng để hạn chế việc lấy nhiều hàng của đại lý bán lẻ, dẫn đến các đại lý này thua lỗ và cắt giảm sản lượng, gây ra thiếu hụt cục bộ.

Một nguyên nhân nữa ảnh hưởng đến kinh doanh xăng dầu thời gian qua là việc thắt chặt tín dụng, tỷ giá USD/VNĐ tăng ảnh hưởng tới giá nhập khẩu. Nhiều doanh nghiệp không đủ tài chính để nhập khẩu do giá tăng 2 - 3 lần. Do đó, doanh nghiệp chủ yếu duy trì lượng hàng đủ cung cấp cho hệ thống phân phối trực thuộc và bảo đảm tồn kho theo quy định.

Mặt khác, chi phí đưa xăng dầu về Việt Nam tăng cao nhưng chưa được tính đủ vào giá cơ sở do Nhà nước điều hành, vì thế doanh nghiệp hạn chế nhập khẩu để giảm thua lỗ. Thêm vào đó, nguồn cung thế giới khó khăn do nhu cầu hút hàng từ các nước châu Âu, các doanh nghiệp đầu mối nhỏ, mới rất khó tiếp cận nguồn hàng. Mưa bão tại miền Trung vừa qua cũng ảnh hưởng tới việc vận chuyển xăng dầu từ các nhà máy trong nước về kho, làm chậm nguồn cung trong một số giai đoạn.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, đến giờ phút này, “chúng ta đã rất cố gắng” và “cơ bản đáp ứng nguồn cung cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhu cầu tiêu dùng của người dân”. Nhìn nhận tổng thể cả nước có khoảng 17.000 cửa hàng xăng dầu, mặc dù một số cửa hàng tạm ngừng hoạt động song ông Hải khẳng định, dù con số này là bao nhiêu chăng nữa thì đó là việc mà Bộ Công thương và các bộ liên quan phải nhìn nhận trách nhiệm và có biện pháp xử lý.

Nguồn cung xăng dầu hiện đang rất khó khăn
Ảnh: ITN

Rà soát tính đúng, tính đủ chi phí cho doanh nghiệp

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, việc quan trọng nhất hiện nay là nguồn cung xăng dầu, nguồn cung nước ngoài đang rất khó khăn. Các doanh nghiệp trên thế giới đang phải mua lô lớn về châu Âu nên các nước nhỏ ở châu Á, bao gồm Việt Nam rất khó tiếp cận nguồn hàng, lại không phải là đối tượng được ưu tiên vì hiện Việt Nam chỉ nhập khẩu 20 - 25%.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định: phải tập trung xử lý với tinh thần nhanh nhất, quyết liệt nhất trong phạm vi chức năng, quyền hạn của Bộ. Minh chứng là trong sáng cùng ngày, Bộ đã họp với các doanh nghiệp thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu để lắng nghe ý kiến, tìm ra giải pháp hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp tham gia thị trường.

Thời gian tới, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, Bộ Công thương sẽ tiếp tục rà soát chi phí trong cơ cấu tính giá. Hiện, mức chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam tiếp tục tăng cao, Bộ sẽ phối hợp Bộ Tài chính tiếp tục rà soát và sớm điều chỉnh để bảo đảm tính đúng, tính đủ nhằm khuyến khích doanh nghiệp nhập khẩu.

Thực tế, ngày 11.10, liên Bộ Công thương - Tài chính đã đồng ý tăng chi phí đưa xăng dầu từ hai nhà máy trong nước về cảng song mới chỉ đáp ứng một phần. Bởi lẽ, việc điều chỉnh tăng chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về đã áp dụng từ tháng 7 vừa qua nhưng tiếp tục tăng mạnh và vẫn chưa được điều chỉnh.

Bên cạnh đó, Bộ Công thương tiếp tục đề nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu về hạn mức tín dụng, lãi suất ưu đãi, nguồn ngoại tệ để các doanh nghiệp có nguồn lực nhập khẩu.

Về phía các nhà máy lọc dầu trong nước, Bộ Công thương đề nghị cần có biện pháp hỗ trợ việc giao hàng nhanh cho doanh nghiệp đã đặt mua hàng theo các hợp đồng đã ký, sử dụng nguồn hàng dự trữ để hỗ trợ cung ứng cho các đầu mối (không có hợp đồng dài hạn với nhà máy) bán hàng dự trữ để hỗ trợ cung ứng cho các đầu mối (không có hợp đồng dài hạn với nhà máy) bán hàng tại các khu vực bị thiếu cục bộ, kịp thời bổ sung nguồn hàng cho các cửa hàng bán lẻ. Đồng thời, các nhà máy cũng cần điều chỉnh cơ cấu sản xuất cho phù hợp với nhu cầu của thị trường, tăng lượng sản xuất để cung ứng cho thị trường trong nước.

UBND các tỉnh, thành phố cần chỉ đạo các lực lượng chức năng trên địa bàn cho phép xe vận chuyển xăng dầu được đi trong thành phố vào giờ cao điểm để kịp cấp hàng cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu. Việc xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu cần bảo đảm đúng quy định, tránh gây khó dễ cho doanh nghiệp.

Minh Châu