'Người lớn không còn đánh nhau thì sẽ không còn bạo lực học đường'
'Nói một ngày nào đó trong trường học không còn bạo lực thì tôi có thể nói được. Đó là ngày người lớn không đánh nhau, ngày đấy trẻ con sẽ chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương...'- Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn.
Tại phiên chất vấn sáng 20-6 với Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn, các đại biểu đã bày tỏ quan tâm đến vấn đề bạo lực trong môi trường học đường.
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) hỏi bộ trưởng rằng đến khi nào thì không còn bạo lực học đường; trách nhiệm của nhà trường thế nào khi để xảy ra bạo lực học đường?
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình). Ảnh: QH
Đau đáu với việc làm sao để không còn bạo lực trong trường học
Trước khi trả lời, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cám ơn câu hỏi của đại biểu. Ông nói đây là ý chí rất nhân văn.
“Chúng tôi, những người làm giáo dục hơn ai hết luôn đau đáu một điều rằng mọi trường học đều là trường học hạnh phúc, nơi đó không còn bạo lực. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải thấy một sự thực trường học đang là một bộ phận không thể tách rời khỏi xã hội”- ông Nguyễn Kim Sơn nói.
Theo Bộ trưởng, “bức tường vây quanh trường học ngày càng trở nên mong manh”, khoảng cách từ bên trong và bên ngoài trường học đang dần bị xóa nhòa bởi internet, mạng xã hội và các phương tiện truyền thông hiện đại.
Với tư cách là một phần của xã hội, vấn đề bạo lực của xã hội hiện đại đang diễn biến phức tạp.
“Nói một ngày nào đó trong trường học không còn bạo lực thì tôi có thể nói được. Đó là ngày người lớn không đánh nhau, ngày đấy trẻ con sẽ chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương thuần túy mà thôi”- Bộ trưởng nói và cho rằng điều này khó bởi chúng ta phải đối mặt với hiện thực.
“Phải bằng mọi cách, mọi biện pháp giảm thiểu, hỗ trợ, kiểm soát càng nhiều càng tốt”- Bộ trưởng nói và dẫn thống kê điều tra của giáo dục cho thấy 70% các học sinh có hành vi bạo lực với người khác đều có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, hoặc bố mẹ ly hôn, hoặc chứng kiến bạo lực gia đình, hoặc bản thân bị bạo lực gia đình. Điều này ảnh hưởng đến đời sống tâm lý, thái độ ứng xử, quan điểm của các em.
Từ đó, Bộ trưởng cho rằng một phần rất quan trọng là việc dạy đạo đức, nhân cách quyết định hành vi, thái độ ứng xử của học sinh nằm ở chính gia đình, là sự gương mẫu của người lớn.
Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: PHẠM THẮNG
Về phía trường học là góc độ kiểm soát, hỗ trợ tâm lý, tăng cường dạy đạo đức, dạy làm người và tăng cường các hoạt động giáo dục tích cực để hạn chế học sinh sa vào những hành vi bạo lực. “Nhà trường sẽ là nơi hỗ trợ tích cực để kiểm soát bạo lực học đường. Chúng tôi sẽ làm một cách tối đa điều này”- ông Sơn nói thêm.
Bạo lực - sự bất lực của cái thiện
Nêu ý kiến sau đó, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) nhìn nhận giáo dục là sự nghiệp trồng người. Để sự nghiệp trồng người thành công thì phải có ba chân kiềng là nhà nước, xã hội và gia đình. Mỗi một chân kiềng có vai trò riêng không thay thế được.
“Chúng ta nói về bạo lực, chúng ta đang nói về sự bất lực của cái thiện. Nhưng cái thiện, tình yêu, lòng nhân từ thì phụ thuộc rất nhiều vào gia đình và xã hội”- ông Nghĩa nói và cho hay một số quốc gia phát triển đã hạn chế học sinh dùng điện thoại thông minh và mạng xã hội. Bởi mạng xã hội cung cấp cho người dùng cả cái tốt và cái xấu, cái thiện, cái ác, trong khi trẻ em không tự kiểm soát, không nhận thức, quyết định được một cách đúng đắn.
Đại biểu cho rằng nếu chỉ có nhà nước tham gia thông qua việc định ra các chính sách, còn gia đình buông lỏng, các định chế xã hội như doanh nghiệp, tổ chức giải trí, truyền thông… xem nhẹ vai trò của giáo dục, định hướng của mình thì sự nghiệp trồng người không thể thành công được.
Đại biểu đề nghị Quốc hội ban hành nghị quyết chất vấn nên có sự kêu gọi bên cạnh vai trò của nhà nước, còn rất nhiều điều phải làm thì vai trò các tổ chức, cá nhân trong xã hội, đặc biệt là gia đình là hết sức quan trọng.
“Ti vi thông minh có chế độ kiểm soát chương trình đó nhưng bao nhiêu bậc cha mẹ đã sử dụng chương trình này để kiểm soát việc xem ti vi của con mình”- đại biểu đặt vấn đề.
Về quan điểm này, Bộ trưởng bày tỏ đồng tình việc cần có sự phối hợp gia đình, nhà trường và xã hội và cho rằng đây là không thể tách rời.
Bạo lực tinh thần trên mạng xã hội
Tranh luận sau đó, đại biểu Tạ Thị Yên (Lai Châu) cho rằng bạo lực học đường trên môi trường mạng là vấn đề rất nghiêm trọng, có nhiều diễn biến phức tạp, hình thức rất tinh vi.
Chẳng hạn như hình thức cô lập, xúc phạm danh dự, bêu xấu trên mạng xã hội gây ra tổn thương lớn về tâm lý đối với học sinh. Tuy nhiên, để giải quyết tận gốc không chỉ cần có giải pháp về công nghệ, quản lý hành vi trên mạng mà còn phải nhìn vào chính sách. Chính cách thức của nhà trường, đặc biệt là trường ngoài công lập ứng xử với vụ việc xảy ra trong thực tế.
Trong khi Đảng và Nhà nước khuyến khích phát triển khu vực kinh tế tư nhân, trong đó có lĩnh vực giáo dục thì tại nhiều trường tư thục nhất là trường THCS, THPT do phụ thuộc vào học phí và chịu áp lực cạnh tranh về hình ảnh, không ít nơi có biểu hiện né tránh, xử lý chưa nghiêm các hành vi bạo lực học đường, cả trên môi trường mạng và môi trường học tập.
Bộ có giải pháp gì để tăng cường trách nhiệm, chế tài đối với các cơ sở giáo dục ngoài công lập trong việc đảm bảo an toàn học đường cả trên môi trường mạng và thực tế.
Liệu có thể xem xét ban hành bộ tiêu chí bắt buộc về an toàn học đường áp dụng cho cả trường công và tư, đi kèm thanh kiểm tra để bảo vệ thực chất quyền học tập an toàn của học sinh không?
