Người dân và doanh nghiệp vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản lớn

Các lĩnh vực phục hồi mạnh mẽ

Nhiều đại biểu nhận định trong năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, kinh tế Việt Nam ghi nhận nhiều điểm sáng tích cực.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) cũng ghi nhận dù bối cảnh không thuận lợi nhưng kinh tế vẫn đạt nhiều kết quả tích cực khi kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, thu nhập bình quân đầu người tiệm cận mức trung bình cao. Đặc biệt, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam đã tăng 2 bậc, chỉ số thương hiệu tăng 1 bậc và chỉ số hạnh phúc của đất nước tăng 8 bậc, xếp hạng 46/143.

Trong đó, tăng trưởng GDP năm 2024 đạt 7,09% - vượt mục tiêu Quốc hội đề ra, cho thấy đà phục hồi vững chắc trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động. Tăng trưởng GDP quý I năm 2025 đạt 6,93%, cao hơn cùng kỳ 5 năm qua. Việc Việt Nam tăng trưởng thuộc nhóm cao trong khu vực và quốc tế là tín hiệu đáng mừng trong bối cảnh hiện nay.

Quang cảnh phiên họp.

Các đại biểu cũng ghi nhận các lĩnh vực xuất khẩu, giải ngân FDI, chuyển đổi số, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ đều phục hồi mạnh mẽ. Những kết quả này, cho thấy sự chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, đặc biệt là Tổng Bí thư Tô Lâm, sự đồng hành và chia sẻ của Quốc hội, sự điều hành linh hoạt của Chính phủ cùng sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, các đại biểu cũng cho rằng, nền kinh tế vẫn đối mặt với nhiều thách thức: Tăng trưởng còn phụ thuộc vào các động lực truyền thống, như xuất khẩu, đầu tư công và FDI, trong khi các động lực mới như kinh tế số, công nghệ cao, kinh tế xanh còn chưa phát huy hiệu quả. Tỷ trọng kinh tế số năm 2024 ước chỉ đạt 18-18,3% GDP.

Hiệu quả đầu tư công còn thấp, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng đầu năm mới đạt khoảng 22,2% kế hoạch– thấp hơn so với kỳ vọng. Có 37/47, chiếm 72,3% bộ, cơ quan ngang bộ; 24/63, chiếm 38,1% địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức bình quân cả nước, đặc biệt là có 7 địa phương giải ngân dưới 15%. Nhiều dự án trọng điểm quốc gia tiếp tục chậm tiến độ, ảnh hưởng tới hiệu quả lan tỏa đầu tư công tới tăng trưởng chung.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Dương) phát biểu thảo luận.

Doanh nghiệp trong nước còn yếu về năng lực cạnh tranh. Hiện có tới 98% doanh nghiệp là nhỏ và siêu nhỏ. Theo thống kê cho thấy, có tới hơn 57% doanh nghiệp loại này mặc dù đã có nhiều chính sách hỗ trợ kịp thời từ phía Chính phủ nhưng vẫn khó tiếp cận tín dụng, tỷ lệ tiếp cận vốn thấp do yêu cầu tài sản thế chấp và quy trình phức tạp, ít khả năng đổi mới công nghệ.

Cùng với đó, chất lượng nguồn nhân lực còn là điểm nghẽn. Theo Tổng cục Thống kê, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ năm 2024 mới đạt khoảng 28,3%, thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực. Đồng thời, qua khảo sát cho thấy, 60% doanh nghiệp gặp khó khăn trong tuyển dụng lao động đáp ứng yêu cầu chuyên môn sâu và kỹ năng mềm.

Một số chính sách chưa theo kịp thực tiễn. Việc tổ chức thực hiện chuyển đổi phương thức quản lý thuế mới đối với hộ kinh doanh còn bất cập, thủ tục hành chính ở một số nơi còn chồng chéo, thiếu đồng bộ giữa các cấp, ngành gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh...

Cải cách thực chất thể chế

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Dương) cho rằng, những thách thức trên đòi hỏi Chính phủ cần có những hành động cụ thể, chi tiết, tiếp tục đột phá thể chế, đổi mới tư duy làm chính sách, cơ cấu lại chính sách tài khóa, tiền tệ, nâng cao hiệu quả đầu tư công, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp tư nhân và có chiến lược thu hút FDI mang lại giá trị gia tăng cao hơn. Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để tạo nền tảng cho tăng trưởng nhanh, bền vững trong thời gian tới.

Đại biểu Phan Đức Hiếu (đoàn Thái Bình) phát biểu thảo luận.

Góp ý thêm, đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) nhấn mạnh: Để đạt được mục tiêu tăng trưởng cần tập trung và kiên trì đẩy mạnh thực hiện 3 đột phá chiến lược, đặc biệt là tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thể chế hướng đến một chính sách thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh nhằm giảm chi phí tuân thủ, chi phí logistic, nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh…

Tuy nhiên, theo đại biểu, việc hoàn thiện pháp luật chưa đủ, vấn đề quan trọng và có tính chất quyết định là cần đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật. “Hiện nay, người dân và doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều rào cản lớn, nhất là rào cản về thủ tục hành chính, cơ chế xin - cho vẫn tồn tại, làm tăng chi phí phi chính thức, làm méo mó môi trường kinh doanh, làm mất tính minh bạch và công bằng.

VŨ DUNG