Nghị định số 08 mới là điều kiện cần!

Doanh nghiệp chậm thanh toán nghĩa vụ nợ tăng dần

Theo tính toán của các chuyên gia Công ty CP Chứng khoán VNdirect, giá trị đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp năm 2023 vào khoảng 252.000 tỷ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ, trong đó quý I sẽ có khoảng 31.000 tỷ đồng, giảm 41% so với cùng kỳ.

Mặc dù áp lực đáo hạn trong quý I hạ nhiệt, song theo tính toán, áp lực đáo hạn sẽ tăng mạnh trong quý II - III.2023 với giá trị lần lượt khoảng 76.500 tỷ đồng và 83.000 tỷ đồng, tăng 120% và 39%, sang đến quý IV giảm về mức 61.000 tỷ đồng, tăng 14% so với cùng kỳ. Nhóm doanh nghiệp bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất với 43% tổng giá trị đáo hạn trái phiếu riêng lẻ trong năm 2023, tương đương 107.700 tỷ đồng, tăng 76,2% so với cùng kỳ.

Do thị trường bất động sản trầm lắng, nhiều doanh nghiệp gặp khó về dòng tiền và hạn chế khả năng tiếp cận nguồn vốn, danh sách các doanh nghiệp chậm thanh toán các nghĩa vụ nợ đang dần tăng lên.

Số liệu của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội cho thấy, đến ngày 5.3.2023, có 46 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp. Ước tính, tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp này vào khoảng 121.100 tỷ đồng, chiếm khoảng gần 12% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường; trong đó, khoảng gần 38.500 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp trong danh sách sẽ đáo hạn trong năm nay, chiếm khoảng 15% tổng giá trị đáo hạn toàn thị trường.

Doanh nghiệp bất động sản chiếm tới 43% tổng giá trị trái phiếu đáo hạn trong năm nay. Nguồn: ITN

Cần thêm nhiều giải pháp

Trong bối cảnh đó, việc Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP về trái phiếu doanh nghiệp được nhìn nhận là sẽ tạo ra hành lang pháp lý cần thiết xử lý một vài điểm nghẽn hiện nay trên thị trường.

Cụ thể, khi doanh nghiệp đang gặp khó khăn về dòng tiền như hiện nay, nghị định cho phép tổ chức phát hành thanh toán nghĩa vụ nợ và lãi trái phiếu bằng các tài sản hợp pháp khác mở ra một lựa chọn khả thi cho doanh nghiệp (trong trường hợp trái chủ đồng ý). Dù vậy, việc thỏa thuận có được trái chủ chấp thuận hay không sẽ phụ thuộc vào các điều khoản cụ thể, trong đó bao gồm tính pháp lý, định giá của các tài sản mà doanh nghiệp đưa ra thanh toán cho các trái chủ.

Bên cạnh đó, việc hoãn thực thi một số điều khoản như quy định nhà đầu tư chuyên nghiệp hoặc tăng thời gian phân phối sẽ giúp làm tăng tỷ lệ phát hành trái phiếu doanh nghiệp thành công. Đồng thời, giãn xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đến 1.1.2024 sẽ giúp tăng khả năng tiếp cập huy động vốn qua kênh phát hành trái phiếu riêng lể đổi với một số doanh nghiệp.

Tuy vậy, theo các chuyên gia, Nghị định số 08 mới chỉ là điều kiện cần. Để thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể phục hồi đòi hỏi nhiều giải pháp đồng bộ khác.

Trước tiên, cần thêm nhiều giải pháp quyết liệt hơn từ doanh nghiệp để củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Các doanh nghiệp bất động sản cũng phải nỗ lực tái cơ cấu, tái cấu trúc sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thực của thị trường, đồng thời có biện pháp xử lý hàng tồn kho nhằm thu tiền về để giải quyết những khó khăn hiện tại về dòng tiền.

Về phía cơ quan quản lý cần có phương án đẩy nhanh giải quyết các thủ tục pháp lý cho các dự án bất động sản.

Dẫn bài học từ việc xử lý khủng hoảng trái phiếu doanh nghiệp tại các nước khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc, các chuyên gia cho rằng, việc hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn tín dụng để giải quyết vấn đề thanh khoản ngắn hạn là rất quan trọng. Bởi lẽ đó, cần có những tín hiệu tích cực hơn từ phía cơ quan quản lý đối với các nhóm giải pháp này, chuyên gia lưu ý.

Minh Châu