Mỹ bất ngờ áp mức thuế cao bất thường với một mặt hàng xuất khẩu Việt Nam, đại diện 320 doanh nghiệp nêu kiến nghị khẩn

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), rạng sáng 7/6/2025 (giờ Việt Nam), Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) công bố kết quả sơ bộ đợt rà soát hành chính lần thứ 19 (POR19) đối với lệnh áp thuế chống bán phá giá (CBPG) với tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam trong giai đoạn 1/2/2023 - 31/1/2024.

DOC xác định Công ty TNHH Thông Thuận (bao gồm cả Thông Thuận Cam Ranh) không bán phá giá với biên độ 0%. Ngược lại, CTCP Thủy sản Sóc Trăng (STAPIMEX) bị áp mức thuế sơ bộ lên tới 35,29% - cao bất thường so với thông lệ. Mức thuế này cũng được áp cho 22 doanh nghiệp đủ điều kiện hưởng mức thuế riêng biệt nhưng không thuộc diện bị kiểm tra bắt buộc, thay vì áp mức trung bình gia quyền từ 2 bị đơn bắt buộc như các kỳ trước.

Trong thông cáo báo chí, VASEP và các doanh nghiệp liên quan bày tỏ sự bất ngờ và quan ngại sâu sắc trước kết quả này. Trong suốt 19 năm tham gia các kỳ rà soát hành chính vụ kiện chống bán phá giá tôm, chưa từng có doanh nghiệp Việt Nam nào bị áp thuế sơ bộ ở mức hai con số. VASEP dẫn lại trường hợp từng xảy ra ở kỳ POR12, khi DOC áp nhầm mức thuế sơ bộ 25,76% đối với FIMEX nhưng sau đó điều chỉnh còn 4,58% ở kết quả cuối cùng - cho thấy khả năng có sai sót trong tính toán hiện tại là hoàn toàn có cơ sở.

Theo VASEP, STAPIMEX đã chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ, hệ thống sổ sách minh bạch và kỳ vọng được hưởng mức thuế thấp. Do đó, kết quả sơ bộ lần này bị cho là có sai lệch dữ liệu, gây ra mức thuế cao đến mức khó hiểu. Doanh nghiệp đang khẩn trương bổ sung thông tin, đồng thời tin tưởng rằng kết quả cuối cùng (dự kiến công bố vào tháng 12/2025) sẽ phản ánh đúng thực tế và khẳng định Việt Nam không bán phá giá tôm vào thị trường Hoa Kỳ.

Mỹ áp thuế chống bán phá giá cao bất thường đối với một số doanh nghiệp Việt Nam

Mặc dù kết quả sơ bộ chưa có hiệu lực ngay, nhưng thông tin này đã ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý nhà nhập khẩu Mỹ, gây xáo trộn kế hoạch mua hàng và đơn hàng xuất khẩu. Đáng lo ngại hơn, mức thuế cao bất thường này còn tác động đến tâm lý người nuôi tôm trong nước.

Trong bối cảnh Chính quyền Trump đang thúc đẩy chính sách áp thuế đối ứng cao với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, diễn biến mới càng làm gia tăng áp lực với ngành tôm khi tiếp cận thị trường Mỹ.

Do đó, VASEP khẩn thiết đề nghị DOC xem xét lại cách tính thuế, đảm bảo tính khách quan, công bằng và nhất quán với thông lệ của các kỳ rà soát trước, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam và duy trì sự ổn định trong quan hệ thương mại thủy sản song phương.

Doanh nghiệp bị áp thuế cao bất thường từ Mỹ là ai?

Được thành lập từ năm 1978, STAPIMEX là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực chế biến tôm xuất khẩu tại Việt Nam. Năm 2024, STAPIMEX ghi nhận doanh thu kỷ lục 8.331 tỷ đồng, tăng 17% so với cùng kỳ năm trước; lợi nhuận sau thuế đạt 492 tỷ đồng. Ngoài kết quả kinh doanh khả quan, công ty cũng nổi bật với chính sách cổ tức hấp dẫn: từ 2016 đến 2022, duy trì tỷ lệ cổ tức trên 50%, riêng 3 năm gần nhất là 100%.

Bước sang 2025, doanh nghiệp đặt mục tiêu sản lượng 25.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu 340 triệu USD, lợi nhuận sau thuế 500 tỷ đồng và duy trì cổ tức tối thiểu 50% mệnh giá.

STAPIMEX là ông lớn đầu ngành tôm Việt Nam

Dù đã trở thành công ty đại chúng hơn 18 năm, STAPIMEX đến nay vẫn chưa niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Mục tiêu niêm yết trên HoSE thường xuyên được đề cập trong các báo cáo thường niên, nhưng vẫn chưa xác định thời điểm cụ thể.

Nếu được niêm yết, doanh nghiệp kỳ vọng huy động vốn để đầu tư mở rộng chuỗi giá trị, từ vùng nuôi đến nhà máy sản xuất thức ăn – yếu tố chiếm hơn 50% giá thành tôm thương phẩm. Đây được xem là bước đi chiến lược nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.

Trần Trung