Lựa chọn cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững

Phát triển bền vững giúp tiết giảm chi phí và gia tăng giá trị cho doanh nghiệp. Ảnh: Hoàng Anh

Việt Nam đang triển khai một loạt thay đổi mang tính chiến lược, hướng đến mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay và tăng trưởng hai con số trong nhiều năm tiếp theo, đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên phát triển mới.

Những thay đổi mang tính chiến lược đó được đặt trong bối cảnh hết sức thách thức, không chỉ là những bất ổn địa chính trị, thương mại toàn cầu mà còn là yêu cầu phát triển bền vững đang dần trở thành xu thế tất yếu tại những thị trường lớn.

TS. Lê Thái Hà, Giám đốc Quỹ Vinfuture và Quỹ Vì tương lai xanh, Tập đoàn Vingroup, đánh giá, bối cảnh đó đặt ra “áp lực 3 chiều” cho các quốc gia và doanh nghiệp, vừa phải tăng trưởng, vừa phải đảm bảo năng lực cạnh tranh và tích hợp phát triển bền vững.

Chọn mẫu số chung

Đầu năm nay, Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn đến năm 2035, trong đó đưa ra mục tiêu thực hiện kinh tế tuần hoàn để tạo ra động lực tăng trưởng mới.

Quan điểm này cũng được nhấn mạnh bởi ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững, Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), tại Diễn đàn ESG Việt Nam do báo Dân trí tổ chức.

Cụ thể, ông Huy cho rằng, để đạt được mục tiêu kép tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững, cần đưa các ngành kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp sạch trở thành động lực trọng tâm.

Ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững, tại Diễn đàn ESG Việt Nam. Ảnh: DT

Muốn như vậy, cần tái định hình mô hình tăng trưởng, thay vì dựa vào khai thác triệt để tài nguyên, xuất khẩu gia công và sử dụng lao động giá rẻ làm lợi thế như giai đoạn trước đây.

Thực tế, với việc phát triển bền vững trở thành tiêu chuẩn khắt khe tại các thị trường lớn trên thế giới, yêu cầu xanh hóa đang dần là yếu tố đảm bảo xuất khẩu – một trong “cỗ xe tam mã” của kinh tế Việt Nam.

Tuy nhiên, để thực sự tạo ra động lực tăng trưởng, yếu tố bền vững cần vượt lên khỏi “đảm bảo tiêu chuẩn thị trường”, thay vào đó là tạo ra những đóng góp tích cực vào giá trị của sản phẩm cũng như nâng cao thương hiệu và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Điều này có thể hiện thực hóa thông qua những giải pháp quản trị tinh gọn, quản trị hiệu suất chuỗi cung ứng để tiết giảm chi phí vận hành, giảm tiêu hao tài nguyên không cần thiết, hoặc tạo ra giá trị thặng dư, chẳng hạn như nông nghiệp hữu cơ cho ra nông sản chất lượng, an toàn hơn.

Giải pháp cho doanh nghiệp tăng trưởng từ phát triển bền vững

Hiện thực hóa tầm nhìn đưa các mô hình phát triển trở thành động lực tăng trưởng, ông Huy đề xuất cần phải đầu tư mạnh vào hạ tầng chuyển đổi xanh và số hóa, bao gồm phát triển các dự án năng lượng tái tạo, nâng cấp hệ thống giao thông xanh, thông minh, hệ thống xử lý chất thải hiệu quả.

Song song với đó, hạ tầng số cũng cần được đảm bảo để doanh nghiệp và cơ quan nhà nước có thể giám sát, đo lường, quản lý thực hành ESG thông qua dữ liệu.

Đại diện Văn phòng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững cũng khuyến nghị Việt Nam cần xây dựng khung chính sách ESG quốc gia một cách đồng bộ, qua đó tạo nền tảng để doanh nghiệp thực hiện và báo cáo theo một lộ trình cụ thể.

Như vậy, doanh nghiệp có thể thực hiện phương án chuyển đổi một cách hiệu quả hơn so với việc “tự bơi” hoặc làm theo các tiêu chuẩn quốc tế, vốn có thể tồn tại nhiều yếu tố khác biệt so với tình hình thực tiễn tại Việt Nam.

Việc chuyển đổi không thể thiếu tài chính. Do đó, hệ thống tài chính cũng cần có những bước chuyển mạnh mẽ theo hướng thúc đẩy tín dụng xanh, trái phiếu xanh và quỹ đầu tư ESG, tạo ra trợ lực hiệu quả cho doanh nghiệp.

Sắp tới, thị trường tín chỉ carbon bắt buộc sẽ được vận hành thí điểm tại Việt Nam, được kỳ vọng sẽ tạo ra nguồn tài chính cho những doanh nghiệp, đơn vị triển khai hiệu quả giải pháp giảm phát thải.

Bên cạnh đó, yếu tố nhân lực cũng cần được quan tâm, thông qua đào tạo lại, nâng cao kỹ năng liên quan đến phát triển bền vững cho người lao động và tích hợp các yếu tố bền vững vào chương trình giáo dục.

Ông Huy nhấn mạnh giải pháp then chốt là nâng cao năng lực thể chế, thực thi pháp luật để tạo ra tính minh bạch, nhất quán và hiệu quả cho mọi chính sách khuyến khích phát triển bền vững.

Phạm Sơn