Liên hoan phim Cannes 2024: Cuộc chạy đua không chỉ trên màn ảnh

Bữa tiệc điện ảnh hào nhoáng bậc nhất

"Festival de Cannes vui mừng chào đón bạn đến với "phiên bản" lần thứ 77 của mình, diễn ra từ 14- 25/5, tại Palais des Festivals et des Congrès", nước Pháp tự tin thể hiện đẳng cấp qua lời mời đầy kiêu hãnh gửi đến những nhà làm phim, những diễn viên nổi tiếng và những gương mặt danh giá đang và sẽ xuất hiện trong Liên hoan phim Cannes 2024.

"Trong suốt 12 ngày, bạn sẽ là một trong hơn 35.000 khách mời đến từ các nền văn hóa khác nhau tham dự các buổi chiếu tại Liên hoan phim và tạo dáng tại Marché du Film. Bằng cả sự quan tâm đến các giá trị tự do và chủ nghĩa nhân văn, Liên hoan phim Cannes 2024 mong muốn mang đến cho tất cả khách mời một môi trường hòa nhập, tử tế và an toàn", bữa tiệc điện ảnh hào nhoáng nhất thế giới đã bắt đầu như thế.

Các nghệ sĩ, diễn viên sẽ chỉ có vài chục giây để tỏa sáng dưới ống kính của hàng trăm nhiếp ảnh gia.

Liên hoan phim Cannes 2024 chào đón sự trở lại của nhiều nhà làm phim nổi tiếng, bao gồm Andrea Arnold, Francis Ford Coppola, Yorgos Lanthimos, hay George Miller… Đối với đạo diễn người Mỹ Francis Ford Coppola, buổi ra mắt phim “Megalopolis” tại Cannes đánh dấu sự trở lại liên hoan phim của ông đúng 50 năm sau khi nhà làm phim huyền thoại đoạt giải Cành cọ vàng với bộ phim “The Conversation” năm 1974. Bộ phim “Apocalypse Now”, ra mắt 5 năm sau, cũng đoạt giải thưởng danh giá này.

"Megalopolis" được xem là dự án phim thể hiện niềm đam mê trong cả sự nghiệp làm phim của vị đạo diễn người Mỹ. Trong khi đó, đạo diễn gạo cội George Lucas và nữ diễn viên huyền thoại Meryl Streep cũng có mặt tại sự kiện năm nay để nhận giải Cành cọ vàng danh dự, vì những đóng góp cho nền công nghiệp điện ảnh.

Với việc lựa chọn poster chính thức quảng bá cho liên hoan năm nay là một cảnh phim trong bộ phim “Rhapsody in August” (1991) của đạo diễn người Nhật Akira Kurosawa, ban tổ chức Liên hoan phim gửi gắm thông điệp: "Trong một thế giới mong manh luôn đặt câu hỏi về sự khác biệt, Cannes 2024 tái khẳng định một niềm tin rằng điện ảnh là nơi tôn nghiêm, phổ quát để thể hiện và chia sẻ; nơi mà tính nhân văn được khắc họa nhiều như chính sự tự do của mỗi chúng ta".

Thông điệp ấy phải chăng cũng được phản ánh trong đề cử 22 phim tranh giải cao nhất - Giải Cành cọ vàng, cùng với 18 phim tranh giải ở hạng mục Un Certain Regard (Nhãn quan độc đáo). Đáng chú ý, trong số 22 cái tên được xướng lên, tác phẩm tranh giải Cành cọ vàng của đạo diễn Iran gốc Đan Mạch Ali Abbasi, là một trong những phim được mong đợi tại Cannes 2024. Nội dung phim kể về quá trình Donald Trump gây dựng đế chế bất động sản ở New York (Mỹ) những năm 1970-1980, với sự đồng hành của người cố vấn - luật sư Roy Cohn, đồng thời đi sâu vào cuộc hôn nhân giữa cựu Tổng thống Mỹ và người vợ đầu Ivana Trump.

Cuộc so kè trên thảm đỏ phù hoa

Cannes luôn được tôn vinh là thánh đường của điện ảnh, của nghệ thuật. Thánh đường ấy dẫu theo năm tháng vẫn được tô điểm bằng rất nhiều phù hoa. Là một trong "Bộ ba lớn" liên hoan phim, cùng với Liên hoan phim quốc tế Venice (Biennale) ở Italia và Liên hoan phim quốc tế Berlin (Berlinale) ở Đức, Cannes có những quy định chặt chẽ về trang phục. Theo Vanity, đối với các buổi ra mắt tại Grand Theấtre Lumìere, nam giới phải mặc lễ phục, hoặc bộ đồ màu đen hay xanh đậm, thắt nơ là bắt buộc và không thể "lách luật".

Ban giám khảo Liên hoan phim Cannes 2024 trên thảm đỏ khai mạc.

Phụ nữ có thể mặc váy dạ hội, đầm ôm sát, quần âu tối màu, áo sơ mi lịch sự với quần đen hay một chiếc váy đen nhỏ. Sự kiện thảm đỏ Liên hoan phim Cannes là một trong những sự kiện có các quy định ngầm nghiêm ngặt nhất trong nền công nghiệp làm phim. Điều này buộc các ngôi sao cũng phải tự tìm hiểu các quy định để có thể xuất hiện tự tin và đúng chừng mực trước ống kính của hàng trăm phóng viên. Bất cứ sự lơ đễnh hay "câu giờ" nào của các ngôi sao cũng sẽ được hàng nghìn ống kính phóng viên ghi lại và xuất hiện trên trang báo chỉ vài giây sau với tiêu đề không mấy thiện cảm.

Thứ bậc ưu tiên trên thảm đỏ Cannes 2024, giống các liên hoan phim trước đó, cũng được phân chia rõ ràng. Nhóm khách mời quan trọng nhất là những người có liên quan tới bộ phim được công chiếu. Họ được xem là ngôi sao của sự kiện thảm đỏ và nhận được nhiều đặc quyền từ phía ban tổ chức, bởi họ cũng là những gương mặt thu hút giới truyền thông.

Nhóm thứ hai là nhóm những nhân vật có tiếng trong giới làm phim, nhưng không liên quan tới bộ phim công chiếu và thường là khách mời của sự kiện. Nhóm thứ ba xuất hiện trên thảm đỏ là những người đã đăng ký với ban tổ chức và đến theo dạng vé mời, hoặc vé mua từ những nguồn khác nhau. Điểm chung của nhóm này là không được truyền thông biết tới nhiều, nhưng có hoạt động trong nền công nghiệp làm phim.

Sự phân chia rõ ràng với những quy định khắc nghiệt không khiến thảm đỏ Cannes giảm nhiệt, mà thậm chí được coi là cơ hội để các nghệ sĩ khẳng định tên tuổi hay tăng độ nhận diện thương hiệu quả mình. Cũng từ đó, những sự kiện thời trang bất đắc dĩ đã ra đời ngay trên thảm đỏ Cannes, trở thành một "đặc sản" không thể thiếu của sự kiện này với những màn xuất hiện đầy mãn nhãn của các mỹ nhân điện ảnh.

Song trong những năm gần đây, thảm đỏ không còn là "mảnh đất" dành riêng cho những người thuộc lĩnh vực này, mà chào đón nhiều hơn những ngôi sao thuộc ngành giải trí, thời trang, sự kiện, và thậm chí là những gương mặt vô danh. Mặt trái của thảm đỏ phù hoa có lẽ là nằm ở những bộ trang phục thảm họa, phi nghệ thuật với không mục đích gì khác ngoài thu hút truyền thông và tìm mọi cách tăng mức độ phủ sóng của những nhân vật vô danh, khiến thảm đỏ Cannes mất đi sự nghiêm túc thuần túy của nó.

Những nỗ lực gạt bỏ "góc khuất"

Theo Guardian, nghệ sĩ Greta Gerwig đã làm nên lịch sử khi trở thành nữ đạo diễn người Mỹ đầu tiên giữ chức Chủ tịch Ban giám khảo Liên hoan phim Cannes năm nay. Bên cạnh đó, trong số 9 giám khảo của Cannes 2024 có 5 người là phụ nữ. Liên hoan phim lần thứ 77 đánh dấu năm thứ ba nhà sản xuất Iris Knobloch làm chủ tịch.

Bà nhậm chức năm 2022, là lần đầu Cannes có một nữ chủ tịch. Trong họp báo trước ngày khai mạc, Knobloch nói: "Việc bảo vệ sự nghiệp của phụ nữ là phần quan trọng trong vai trò của tôi. Chúng ta có thể thấy sự tiến bộ, với nhiều bộ phim do phụ nữ thực hiện ra mắt hơn trước".

Nữ diễn viên Pháp Camille Cottin là người chủ trì lễ khai mạc và bế mạc, trao Cành cọ vàng danh dự cho minh tinh người Mỹ Meryl Streep. Đây được cho là một nỗ lực của Liên hoan phim Cannes nhằm đề cao hơn nữa vị trí của phụ nữ trong làng điện ảnh. Ngoài việc nâng cao vị thế phụ nữ, ban tổ chức duy trì cam kết của liên hoan phim trong cuộc chiến chống quấy rối tình dục.

Trên thực tế, Cannes 2024 diễn ra trong bối cảnh phong trào #MeToo nóng lên tại Pháp suốt năm qua, với việc ngôi sao Gerard Depardieu (75 tuổi) đối mặt với phiên tòa xét xử về cáo buộc tấn công tình dục. 13 phụ nữ gồm diễn viên, chuyên viên trang điểm, nhân viên trường quay cho biết đã bị quấy rối khi làm việc cùng Depardieu trong 11 phim trong giai đoạn 2004 - 2022. Trước khi sự kiện chính thức bắt đầu, giới truyền thông quốc tế đã cảnh báo sẽ có nhiều ồn ào chờ thời cơ nổ ra trong suốt khuôn khổ liên hoan phim. Trước những lo ngại này, ban tổ chức khẳng định Liên hoan phim Cannes 2024 không chấp nhận bất kỳ hình thức xúc phạm, bạo lực, phân biệt đối xử hoặc quấy rối nào, cho dù từ chính nhân viên sự kiện hay người tham dự liên hoan phim.

Mặc dù vậy, những góc khuất vẫn cứ thản nhiên tồn tại. Một số tờ báo quốc tế từng khẳng định tình dục chính là mặt tối ẩn sau vẻ hào nhoáng của các mùa Cannes. Tại Pháp, mại dâm được hợp pháp hóa như một loại giao dịch dân sự cá nhân nên Liên hoan phim Cannes cũng nghiễm nhiên biến thành thị trường béo bở trong mắt các gái "hành nghề".

Người mẫu nổi tiếng Chrissy Teigen từng gây chấn động khi tiết lộ nhiều đồng nghiệp của cô hàng năm đến Cannes để kiếm tiền, có người thậm chí được trả hơn 30.000 USD/đêm thông qua những giao dịch ái tình bên lề sự kiện. Thậm chí, nhắc tới Cannes là nhắc tới câu chuyện "đổi tình lấy vai" của những diễn viên trẻ hay người mẫu không mấy tên tuổi.

Theo tờ Hollywood Reporter, có nhiều đường dây phi pháp ra đời để kết nối những cô gái mang mộng đổi đời với các nhà sản xuất, đạo diễn nổi tiếng. Các hoạt động kết nối sẽ thường diễn ra ở các bữa tiệc, các sự kiện bên lề hay thậm chí là tại khu vực thảm đỏ của liên hoan phim. Với một sự kiện điện ảnh hoành tráng bậc nhất có thâm niên hàng chục năm, Liên hoan phim Cannes vẫn đang tìm những lời giải thức thời nhất cho bài toán đen tối này, để đưa sân chơi nghệ thuật trở lại đúng với sứ mệnh và giá trị của nó.

An Nhiên