Ký ức 80 năm - mùa thu lịch sử: Hà Nội vẫn là ngọn lửa tiên phong

Đây là nội dung chính được chia sẻ tại tọa đàm “Ký ức 80 năm - Mùa thu lịch sử” ngày 22/8, tại Trung tâm Báo chí Thủ đô (17 Điện Biên Phủ). Sự kiện do Thông tấn xã Việt Nam phối hợp với UBND TP Hà Nội tổ chức, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.
Các diễn giả gồm: TS. Nguyễn Văn Phong - Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội; PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Xã hội của Quốc hội; GS.TSKH Vũ Minh Giang - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam.

Vị thế và bản lĩnh của Hà Nội

Các diễn giả trao đổi tại tọa đàm."Ký ức 80 năm - Mùa thu lịch sử".

GS. TSKH Vũ Minh Giang nhấn mạnh: “Có một quy luật của lịch sử: trong bất kỳ sự kiện trọng đại nào, những diễn biến ở Thủ đô gần như luôn có vai trò quyết định”. Ông cho rằng dù có sự chuẩn bị ở nhiều nơi, thì quyết định thành công cách mạng tháng Tám vẫn đến từ Hà Nội, nơi hàng vạn người dân đồng loạt đứng lên giành chính quyền vào ngày 19/8/1945.

TS. Nguyễn Văn Phong bổ sung: Hà Nội không chỉ là nơi diễn ra sự kiện cách mạng, mà còn là nơi khai sinh nhiều tổ chức cách mạng từ đầu thế kỷ XX - đặc biệt Đảng bộ Hà Nội là Đảng bộ đầu tiên được thành lập sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (17/3/1930). Chiến thắng không đổ máu với lực lượng ít ỏi, nhưng quyết đoán đã chứng minh bản lĩnh và khát vọng của thanh niên Thủ đô.

GS. Vũ Minh Giang chỉ ra, sau thắng lợi cách mạng, Hà Nội tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong giáo dục và nâng cao dân trí. Phong trào Bình dân học vụ đã được Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động nhằm xóa nạn mù chữ, với mục tiêu nâng cao dân trí, xây dựng nền giáo dục mới.

Tháng 11/1945, Hà Nội tổ chức lễ khai giảng đầu tiên của nền đại học cách mạng Việt Nam - sự kiện đánh dấu sự thành lập Trường Đại học Quốc gia Việt Nam, kế thừa Đại học Đông Dương … Đây chính là bước đi chiến lược nhằm đặt nền móng cho khát vọng xây dựng một quốc gia độc lập, giàu mạnh.

GS.TSKH Vũ Minh Giang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia trao đổi tại tọa đàm.

PGS. TS Bùi Hoài Sơn cho rằng: "Thực tế, được coi là trung tâm văn hóa cả nước, gắn với biểu trưng về sự hào hoa, thanh lịch trong tập quán và nếp sống, Hà Nội không chỉ là nơi hội tụ mà còn là nơi lan tỏa, giữ vai trò điều tiết hệ giá trị chung của dân tộc". Khi văn hóa trở thành sức mạnh cho phát triển bền vững, Hà Nội biết cách biến truyền thống thành lợi thế cạnh tranh.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội phát biểu.

TS. Nguyễn Văn Phong khẳng định, việc đặt văn hóa làm trụ cột phát triển đã giúp Hà Nội bước đầu trở thành đô thị sáng tạo, nằm trong Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO từ 2019, là Thủ đô đầu tiên Đông Nam Á được ghi dấu.

Vai trò dẫn dắt của giới trẻ

Tọa đàm cũng nêu bật vai trò không thể thay thế của giới trẻ trong việc giữ gìn và phát huy văn hóa Thủ đô. PGS. Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh thế hệ trẻ không chỉ là người thụ hưởng mà là chủ thể sáng tạo, bằng các ca khúc, phim ảnh nhân văn, đề cao truyền thống dân tộc.

TS. Nguyễn Văn Phong bày tỏ niềm tin vào lực lượng thanh niên Hà Nội, với lịch sử trẻ được gắn liền với những hình ảnh tiên phong, như nghị lực bảo vệ Thủ đô và khát vọng phát triển ngay trong thời kỳ chiến tranh.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, ông Nguyễn Văn Phong trao đổi tại tọa đàm.

“Trong lịch sử, Đại tướng Nguyễn Quyết tham gia lãnh đạo Cách mạng Tháng Tám ở độ tuổi 23. Những nữ sinh tham gia treo quốc kỳ ở Hà Nội cũng chỉ ở độ tuổi 18-20. Chỉ hơn một năm sau, trong 60 ngày đêm quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh, cũng chính lớp thanh niên ấy đã anh dũng chiến đấu bảo vệ Thủ đô. Sang thời kỳ chống Mỹ, từ phong trào Ba sẵn sàng, Ba đảm đang cho đến xây dựng xã hội chủ nghĩa sau này, họ luôn là nòng cốt”, ông Phong chia sẻ.

Khi được đề nghị gửi lời chúc tới thế hệ trẻ trong kỷ nguyên mới, TS. Nguyễn Văn Phong nhắc tới 3 từ “Tự tin - Dấn thân - Cống hiến”. Ông khẳng định: Làm được những điều ấy, trong bất cứ bối cảnh nào, các bạn trẻ cũng có thể khẳng định được bản thân, đóng góp nhiều nhất cho cộng đồng và có được sự trưởng thành cho chính mình.

GS.TSKH Vũ Minh Giang yêu cầu mỗi người xa gần hãy biến niềm tự hào về Thủ đô thành hành động, từ việc giữ gìn vệ sinh, văn minh nơi công cộng, vì Hà Nội thanh lịch phải bắt đầu từ từng cử chỉ nhỏ.

NSND Thanh Tú - nữ diễn viên chính phim điện ảnh Sao Tháng Tám - chia sẻ tại tọa đàm.

NSND Thanh Tú chia sẻ: “Tôi rất hạnh phúc khi được hóa thân vào vai chị Nhu trong phim Sao tháng Tám, một tác phẩm có thể giúp các thế hệ sau hình dung về Cách mạng Tháng Tám từ góc độ hình ảnh, chứ không chỉ qua tài liệu. Khi tác phẩm đi vào lịch sử và chạm tới tâm thức của người xem, đó luôn là hạnh phúc lớn nhất của người nghệ sĩ”.

NSƯT Cao Ngọc Ánh - đạo diễn nhạc kịch Lửa từ đất về ông Nguyễn Ngọc Vũ, Bí thư Thành ủy đầu tiên của Hà Nội - chia sẻ tại tọa đàm.

NSƯT Cao Ngọc Ánh - Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ - nhận xét: “Gắn với những tác phẩm về lịch sử anh hùng của Hà Nội, tôi thấy mọi thế hệ nghệ sĩ đều luôn có ý thức phản ánh và gìn giữ những nét tinh tế, sâu lắng và hào hoa của thành phố. Không phải ngẫu nhiên, khi nói về cuộc chiến đấu bảo vệ Hà Nội năm 1946, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đã chọn cái tên Lũy hoa cho tiểu thuyết của mình, hoặc gần đây là đạo diễn Phi Tiến Sơn với bộ phim Đào, phở và piano”.

Hạnh Đỗ