Kỳ 1: Khi việc xác định giới tính trở thành công cụ tìm kiếm lợi nhuận

Sau khi đăng quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội có thể hỗ trợ "xác định giới tính thai nhi không xâm lấn", các đối tượng trong đường dây hướng dẫn thai phụ lấy máu và gửi chuyển phát nhanh đến địa chỉ được nêu rồi thuê các đối tượng buôn lậu giấu trong lớp lót valy hoặc buộc vào người để đưa ra khỏi đất nước.

Cục Chống buôn lậu thuộc Hải quan TP. Quảng Châu (tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc) đã huy động hàng trăm cán bộ, chiến sĩ tiến hành chiến dịch truy quét tại Quảng Châu, Phật Sơn, Thâm Quyến, triệt phá 2 băng tội phạm đưa hơn 100.000 mẫu máu thai phụ ra khỏi TQ, thu lợi bất chính hơn 30 triệu nhân dân tệ (tương đương 4,26 triệu USD) trải rộng khắp 23 tỉnh, thành trên đất nước tỷ dân này.

Tại TQ, việc thu thập trái phép máu và các mẫu sinh học mang thông tin di truyền then chốt của con người không chỉ tác động đến quyền lợi của cá nhân người cung cấp mẫu mà còn tiềm ẩn nguy cơ đối với lợi ích công cộng lẫn an ninh quốc gia, chính vì thế luật pháp TQ đã ban hành quy định kiểm soát chặt chẽ các mẫu này. Trong khi đó, các hoạt động buôn lậu này tiềm ẩn hàng loạt nguy cơ: có thể khuyến khích việc lựa chọn giới tính thai nhi, dẫn đến việc làm trầm trọng thêm sự mất cân bằng giới tính từ đó ảnh hưởng đến các vấn đề xã hội trong tương lai; trong khi việc thiếu giám sát y tế ở giai đoạn thu thập, vận chuyển, xét nghiệm máu của quá trình này tiềm ẩn rủi ro về sức khỏe. Đáng lưu ý là việc các băng nhóm tội phạm công khai tìm kiếm khách hàng trên mạng xã hội và gửi mẫu máu qua dịch vụ chuyển phát nhanh cũng cho thấy những lỗ hổng trong quy định của các hoạt động trên.

Một số mẫu máu thai phụ thu thập, vận chuyển trái phép do Hải quan TP.Quảng Châu thu giữ

Sau hơn 1 năm điều tra, 26 nghi phạm đã bị bắt giữ. Theo lời khai ban đầu, đường dây này hoạt động thông qua việc đăng quảng cáo về các dịch vụ: xác định giới tính thai nhi không xâm lấn và sàng lọc bệnh di truyền trên các nền tảng mạng xã hội để thu hút khách hàng, với mức phí dao động từ 2.000 - 3.000 nhân dân tệ. Sau khi đạt được thỏa thuận, các phòng thí nghiệm bên ngoài TQ sẽ cung cấp cho người yêu cầu phiếu ủy thác, trên đó hướng dẫn sử dụng một số nền tảng y tế trực tuyến thu thập mẫu máu theo yêu cầu. Để tránh bị phát hiện, các thành viên thường dán ống nghiệm chứa mẫu máu thai phụ vào bụng hoặc phía trong đùi hay chứa trong các ngăn hành lý được thiết kế đặc biệt.

Luật pháp TQ cấm sử dụng siêu âm, xét nghiệm sàng lọc hoặc các kỹ thuật y học khác xác định giới tính thai nhi để ngăn tình trạng mất cân bằng giới tính gia tăng. Các cơ sở vi phạm quy định này có thể bị xử phạt hành chính, với mức gấp 6 lần khoản thu lợi bất hợp pháp đồng thời tước giấy phép hoạt động. Mặc dù vậy, để "lách luật", một số cặp vợ chồng ở TQ đã gửi mẫu máu sang Hồng Kông (TQ) xét nghiệm, dù xứ cảng thơm chỉ cho phép đưa vào các mẫu máu không nằm trong danh sách tình nghi chứa tác nhân gây bệnh và có giấy tờ hợp lệ, nhưng quy định này vẫn bị "luật ngầm" thao túng. Các phòng thí nghiệm ở Hồng Kông (TQ) chỉ được phép xét nghiệm nếu mẫu máu do người có chuyên môn trong ngành y giới thiệu, nhưng vì lợi nhuận, nhiều nơi vẫn bỏ qua quy định này.

(Còn tiếp...)

NGUYỄN XUÂN (theo CCTV News)