Khơi nguồn sáng tạo cho tuổi trẻ

Chính vì vậy, họ cũng gặp phải không ít ý kiến nghi ngờ, phản đối, thậm chí là định kiến. Vì sao lại có những ý kiến này và làm thế nào để khẳng định bản thân, xóa bỏ định kiến, khơi nguồn sáng tạo cho tuổi trẻ? Nhân kỷ niệm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26-3), Báo Quân đội nhân dân trích đăng một số ý kiến xung quanh vấn đề này.

Tiến sĩ PHẠM THU THỦY, Phó trưởng khoa Công tác thanh thiếu niên, Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam:

Đừng để định kiến triệt tiêu động lực cống hiến của tuổi trẻ

Có thể khẳng định, qua bao thế hệ, thanh niên Việt Nam đã cho thấy tinh thần xung kích, năng lực sáng tạo, dám nghĩ, dám làm với nhiều ý tưởng, mô hình, cách làm, mở ra những hướng đi mới, mang lại hiệu quả thiết thực, được Đảng, Nhà nước, nhân dân đón nhận và biểu dương. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn còn một bộ phận người dân có những định kiến với ý tưởng, suy nghĩ của người trẻ. Theo quan điểm của tôi, định kiến là sự kháng chống của mỗi người, nhóm người đối với sự thay đổi cái cũ bằng cái mới. Một thực tế trong xã hội cũng như trong các nghiên cứu khoa học đã cho thấy, những ý tưởng mang tính đổi mới, sáng tạo, đột phá để thay đổi cái cũ đều gặp phải những rào cản, trong đó có định kiến của tổ chức, xã hội; của tư tưởng; của những người chưa tháo bỏ được “lăng kính” cũ để đón nhận những cái mới. Thêm nữa, với một xã hội được phát triển trên nền văn minh nông nghiệp như nước ta, lối tư duy đề cao tính kinh nghiệm phần nào vẫn làm ảnh hưởng đến nhận thức, cách nhìn của một bộ phận người trong xã hội đối với những thành tựu, sáng kiến được đề xuất và thực hiện bởi người trẻ.

Nhìn chung, định kiến mang đến cảm giác tiêu cực từ sự đánh giá của một nhóm người trong xã hội. Những tiêu chuẩn xã hội mang tính định kiến đó là thứ đã được hình thành và duy trì trong một thời gian dài, do vậy không dễ để thay đổi. Từ xưa đến nay, những định kiến xã hội có thể tạo ra những rào cản vô hình khiến cho người trẻ không dám vượt ra khỏi vùng an toàn, sợ bị chỉ trích, dẫn đến ngại chia sẻ, bộc lộ những suy nghĩ mới, sáng tạo để giúp ích cho sự phát triển kinh tế-xã hội. Điều này trực tiếp làm triệt tiêu đi động lực muốn cống hiến, xung kích, thể hiện bản thân của đoàn viên, thanh niên-những người luôn có trong mình nhiệt huyết của tuổi trẻ nhưng cũng rất cần sự động viên, khích lệ của xã hội để dám dấn thân, đương đầu với thử thách, đóng góp sức trẻ đối với sự phát triển chung của xã hội.

Trung tâm Phát triển khoa học và công nghệ trẻ, Thành đoàn TP Hồ Chí Minh tổ chức sân chơi khoa học dành cho học sinh. Ảnh: HÙNG KHOA

Xã hội và các cơ quan, tổ chức, đoàn thể cần thay đổi cách nhìn chưa đúng khi đón nhận những ý tưởng, mô hình, cách làm mới-có thể khác biệt, dị biệt-của thanh niên nhưng mang lại hiệu quả thiết thực cho sự phát triển chung của đất nước. Đối với đoàn viên, thanh niên, đầu tiên luôn cần trau dồi bản lĩnh chính trị, tôi luyện tinh thần xung kích, sẵn sàng đương đầu với thử thách theo phương châm “Dù ai nói ngả nói nghiêng/ Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân” với những suy nghĩ, cách làm mang lại lợi ích chung cho đất nước, cho cộng đồng. Thứ hai, cần chia sẻ những ý tưởng, cách làm mới và cùng thực hiện với những người trẻ khác, thu hút dần dần những người lớn tuổi, những đối tượng khác trong xã hội tham gia để họ có thể hiểu những điều mình suy nghĩ và cùng làm, từ đó dần nảy sinh sự thấu hiểu, đồng thuận.

Anh NGÔ MINH HẢI, Phó bí thư Thường trực Thành đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên TP Hồ Chí Minh:

Đồng hành, hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp

Tại TP Hồ Chí Minh, các giải pháp, hoạt động hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp thời gian qua đã phát triển về chất lượng và quy mô, góp phần tích cực trong thực hiện Phong trào thi đua “Thanh niên thành phố khởi nghiệp, lập nghiệp” do UBND thành phố phát động, tạo dấu ấn trong cả nước. Sự đóng góp của thanh niên cho các chương trình của thành phố minh chứng rõ nét qua những dự án liên quan đến thành phố thông minh như Busmap, hay các dự án liên quan tới năng lượng xanh, giáo dục, thương mại điện tử, công nghệ thông tin... Việc tạo môi trường, tiếp cận, hỗ trợ các ý tưởng, sáng tạo được Thành đoàn cùng với Hội Liên hiệp Thanh niên, Hội Sinh viên Việt Nam thành phố tiếp tục đẩy mạnh và đầu tư. Trong đó, Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp tiếp tục phát huy vai trò trong việc đào tạo kiến thức, hỗ trợ và kết nối hỗ trợ cho thanh niên khởi nghiệp, ươm tạo doanh nghiệp, tổ chức các sân chơi khởi nghiệp có quy mô, trở thành một trong những hệ sinh thái khởi nghiệp nổi bật nhất Việt Nam.

5 năm qua đã có 23.946 thanh niên được hỗ trợ vay vốn khởi nghiệp, lập nghiệp từ nguồn Quỹ Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp và Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh TP Hồ Chí Minh, với tổng số tiền hơn 442 tỷ đồng. Bên cạnh đó, các cuộc thi về ý tưởng khởi nghiệp diễn ra sôi nổi từ cấp thành phố đến cơ sở, có hoạt động mở rộng phạm vi khu vực và quốc tế. Thành phố đã tổ chức hơn 700 hoạt động, sân chơi về ý tưởng khởi nghiệp, cuộc thi khởi nghiệp trong thanh niên, sinh viên. Đặc biệt là Cuộc thi khởi nghiệp Startup Wheel được duy trì tổ chức hằng năm, đã thu hút 9.960 mô hình, dự án khởi nghiệp tham gia, trong đó có 489 dự án đến từ 33 quốc gia trên thế giới. Việc kết nối, hỗ trợ ý tưởng, dự án khởi nghiệp khả thi được quan tâm, mô hình “Vườn ươm doanh nghiệp” tiếp tục phát huy hiệu quả, trong đó có doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hệ sinh thái khởi nghiệp cho thanh niên thành phố tiếp tục hoàn thiện, góp phần thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp thành phố nói riêng và cả nước nói chung.

Anh NGUYỄN VŨ CHIÊN, Phó bí thư Tỉnh đoàn Nam Định:

Vươn tới cái mới là lẽ sống của thanh niên

Có thể khẳng định, trước những yêu cầu đổi mới và sự vận động nhanh, không ngừng của xã hội thì những ý tưởng, sáng kiến, cách làm mới có tính táo bạo của thanh niên là yếu tố không thể thiếu để tạo nên sự phát triển và bứt phá trong công tác đoàn, phong trào thanh thiếu nhi cũng như trong lập thân, lập nghiệp của thanh niên. Phải có những cái mới thì mới đúng quy luật của sự phát triển. Những ý kiến cho rằng đó là sự bộc trực, non nớt mới chỉ thấy một góc độ, khía cạnh nhỏ mà chưa thấy được tính tổng thể của các ý tưởng, cách làm mới này. Với thanh niên, chỉ cần một ý tưởng mới cũng là điều đáng quý, vì điều đó thể hiện tư duy, khát khao muốn vươn lên của người trẻ và sâu xa hơn nữa là lẽ sống của thanh niên. Do đó, dù ý tưởng, sáng kiến, cách làm táo bạo của thanh niên chưa thành công thì cũng là một bài học quý giá cho họ trong quãng đời tương lai.

Theo tôi, định kiến với suy nghĩ mới, sáng tạo của thanh niên xuất phát từ chính bản thân thanh niên và từ gia đình, xã hội. Cụ thể là việc thanh niên chưa kiên trì với suy nghĩ, ý tưởng, cách làm của mình và thiếu bản lĩnh khi gặp khó. Còn gia đình thường muốn con em có cuộc sống ổn định, sợ rủi ro và quá lo cho tương lai của con cái. Cuối cùng là tâm lý e ngại với những cái mới, ít chịu thử thách và chưa mạnh dạn đón nhận sự thay đổi. Vì vậy, muốn thành công với ý tưởng của mình, thanh niên cần chuẩn bị vững tâm lý, xác định rõ thử thách, khó khăn, thậm chí là thất bại. Nên tìm những người bạn đồng hành có chung chí hướng và quyết tâm để cùng sát cánh bên nhau, từng bước chinh phục những khó khăn, thử thách. Bên cạnh đó, phải trang bị cho mình một hành trang tri thức thực sự đầy đủ để biến ý tưởng, ước mơ, mô hình của mình thành hiện thực. Tôi tin rằng, nếu nỗ lực và quyết tâm, thanh niên sẽ nhận được sự ghi nhận, khích lệ, tạo điều kiện của các cấp, các ngành, các tầng lớp xã hội.

Chị HUỲNH NHƯ TRÚC, chủ thương hiệu hoa giấy Handy House, TP Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp:

Giá trị đích thực của tuổi trẻ là sự dấn thân

Tôi từng là nhân viên tín dụng ngân hàng với nhiều hứa hẹn về tương lai. Tuy nhiên, hàng loạt biến cố lớn đã xảy ra với gia đình và bản thân khiến tôi buộc phải nghỉ làm. Tháng 9-2016, sau nhiều đêm thức trắng, tôi lấy mớ giấy nhún từ thời đại học ra làm. Dấn thân rồi tôi mới lại thấy mình đam mê nghệ thuật hoa giấy, đam mê đồ thủ công handmade. Ngoài hoa giấy, tôi bắt tay tìm hiểu rồi tập tành làm các sản phẩm thời trang túi xách và đồ thường dùng... Lúc sản phẩm bắt đầu được quan tâm, đặt hàng thì tôi vấp phải sự phản đối của mẹ và bạn bè. Mọi người đều lo lắng bởi hoa thật còn khó kinh doanh nói chi hoa giấy. Nhưng tôi nghĩ, nếu không làm thì sao biết được là thành công hay thất bại và tiếp tục đặt hết công sức, tâm trí vào sản phẩm. Bất đồng quan điểm không được giải quyết, tôi xin ra khỏi nhà, tìm tới một người bạn, mượn vốn, thuê cửa hàng và bắt đầu hành trình khởi nghiệp vào tháng 12-2016. Tôi lên các website của nước ngoài, tìm mẫu và làm theo. Sản phẩm làm ra là có người đặt nên tôi càng có thêm động lực. Tuy vậy, tôi cũng phải bán thêm nhiều mặt hàng khác để theo đuổi đam mê. Năm 2017, đề tài: “Hoa giấy và ứng dụng mặt hàng thủ công trong đời sống và bản sắc văn hóa” của tôi giành giải ba trong cuộc thi dự án khởi nghiệp do tỉnh Đồng Tháp tổ chức.

Từ cuộc thi này, tôi kết nối được với nhiều người có cùng đam mê, mong muốn phát triển ngành nghề thủ công của địa phương. Sự đa dạng sản phẩm của Handy House cũng bắt nguồn từ đó. Ngoài hoa giấy các loại, tôi sáng tạo thêm hoa giấy trên nền tranh gạo, hoa cưới, túi xách, dép đan từ lục bình... Hiện tại, tôi đã có được cửa hàng cho riêng mình và đang tạo công việc ổn định cho một số lao động. Không dám nhận mình là người thành công nhưng tôi tự tin nói với mọi người rằng tôi là người dám dấn thân. Tôi cho rằng, dù trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh nào, điểm chung nhất tạo nên giá trị đích thực và những đóng góp có ý nghĩa của tuổi trẻ là sự dấn thân.