Hoàn thiện cơ chế thu phí cao tốc do ngân sách Trung ương và địa phương cùng đầu tư

Bộ Xây dựng đã phê duyệt Đề án thu phí đối với 18 tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư, dự kiến bắt đầu thu phí từ đầu năm 2026.

Theo Bộ Xây dựng, thực hiện quy định tại Luật Đường bộ, Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 130/2024 quy định việc thu phí sử dụng đường bộ cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên tuyến cao tốc thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu, trực tiếp quản lý và khai thác.

Nghị định này quy định điều kiện, thời điểm thực hiện thu phí, cùng chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí thuộc phạm vi quản lý của Bộ GTVT.

Hiện, Cục Đường bộ Việt Nam và các Ban Quản lý dự án đang khẩn trương hoàn thiện các hạng mục công trình nhằm bảo đảm điều kiện triển khai thu phí đối với các tuyến cao tốc đã đưa vào khai thác.

Đối với các dự án cao tốc được Quốc hội, Chính phủ giao cho địa phương đầu tư bằng hình thức hợp vốn giữa ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương, Bộ Xây dựng dẫn Nghị quyết của Quốc hội quy định: Chính phủ chỉ đạo Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, các bộ, ngành, địa phương liên quan xây dựng phương án thu hồi vốn đầu tư, hoàn trả vào ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương theo tỷ lệ vốn góp đầu tư dự án.

Trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định 130/2024, Bộ GTVT đã nghiên cứu phương án phân chia số thu để hoàn trả cho ngân sách Trung ương và địa phương theo tỷ lệ vốn góp. Tuy nhiên, do chưa phù hợp với quy định pháp luật về phí nên nội dung này chưa được đưa vào nghị định.

Vì vậy, phương án hoàn trả vốn theo tỷ lệ đầu tư cần tiếp tục được nghiên cứu, đề xuất trong Đề án khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ theo quy định tại Nghị định số 44/2024 của Chính phủ.

Để tiếp tục tham mưu, trình Chính phủ và báo cáo Quốc hội hoàn thiện quy định pháp luật, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng phối hợp với Cục Đường bộ Việt Nam nghiên cứu, thống nhất và đề xuất phương án tổ chức thực hiện thu phí, đồng thời phân chia nguồn thu giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương đối với các dự án hợp vốn.

Bộ Xây dựng cũng giao Cục Đường bộ Việt Nam làm việc với các cơ quan chức năng của địa phương để rà soát tiến độ dự án, thống nhất phương án tổ chức quản lý, khai thác và thu phí đối với cao tốc do Nhà nước đầu tư; đồng thời phân chia nguồn thu theo tỷ lệ góp vốn.

Cục Đường bộ có trách nhiệm lập báo cáo chi tiết cho từng dự án, gồm cơ cấu vốn đầu tư, thời hạn khai thác, thời điểm dự kiến thu phí, trình Bộ Xây dựng để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Trần Duy