Hỗ trợ tối đa cho xuất khẩu nông, lâm, thủy sản trong thực thi EVFTA

Đó là những chia sẻ của các diễn giả, doanh nghiệp tại Hội nghị “Hỗ trợ doanh nghiệp nông, lâm, thủy sản vào thị trường EU thực thi có hiệu quả Hiệp định EVFTA”, do Bộ Công Thương chủ trì phối hợp cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND TP. Hồ Chí Minh tổ chức ngày 30/6.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh phát biểu khai mạc Hội nghị

Tạo động lực thúc đẩy xuất khẩu cho nông lâm thủy sản vào EU

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, EU là thị trường có kim ngạch nhập khẩu đứng thứ 2 thế giới, chiếm 14,9% tổng nhập khẩu toàn cầu. Mặc dù EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam, nhưng ta mới chiếm thị phần khoảng 2% trong tổng nhập khẩu của EU, do vậy, ta đang có cơ hội để tăng trưởng xuất khẩu, đặc biệt là đối với nhóm hàng nông, lâm, thủy sản.

“Với Hiệp định EVFTA, sau khi được ký kết và có hiệu lực, nông, lâm, thủy sản xuất khẩu của Việt Nam sẽ có thể tiếp cận được một thị trường đầy tiềm năng với dân số hơn 500 triệu người và GDP đạt 15.000 tỷ USD”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đánh giá.

Ông Trần Thanh Hải - Cục phó Cục Xuất nhập khẩu - trình bày về cơ hội, thách thức với nông, lâm, thủy sản khi xuất khẩu vào EU

Theo Bộ Công Thương, Hiệp định EVFTA có mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho Việt Nam trong số các FTA đã được ký kết (99% dòng thuế nhập khẩu giữa hai bên được xóa bỏ trong vòng 7 - 10 năm).

Với từng lĩnh vực cụ thể, ông Trần Thanh Hải - Cục phó Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) - cho biết: Hiện thuế suất EU đang áp lên gạo Việt Nam là thuế tuyệt đối 175 EUR/tấn với gạo xay xát, 65 EUR/tấn với gạo tấm và 211 EUR/tấn với thóc. Sắp tới, theo cam kết của EVFTA, hạn ngạch đối với gạo xay xát và gạo thơm sẽ là 80.000 tấn, thuế trong hạn ngạch là 0%. Đáng mừng là xu hướng sử dụng gạo ở EU tăng lên với tiêu thụ gạo trung bình là 2,5 triệu tấn/năm trong giai đoạn 2016-2020 - theo FAO.

Với thủy sản, hiện EU là thị trường tiêu thụ thủy sản lớn nhất thế giới, hàng năm nhập khẩu gần 9,3 triệu tấn với kim ngạch khoảng 50 tỷ EUR các sản phẩm thủy hải sản. Trong khi đó, Việt Nam mới xuất khẩu vào thị trường này đạt khoảng 976 triệu USD trong năm 2019, chiếm thị phần rất nhỏ. Do đó, theo cam kết EVFTA các mặt hàng thủy sản sẽ được xóa bỏ ngay 50% dòng thuế (phần lớn thuế suất cơ sở đang từ 6-22%) được cho là một lợi thế lớn để chúng ta tăng xuất khẩu vào thị trường này.

Tương tự với các mặt hàng khác như gỗ, cà phê, tiêu… mà ta có thế mạnh sản xuất và xuất khẩu cũng sẽ được giảm thuế về 0% ngay khi EVFTA có hiệu lực. Như vậy, việc ký kết và thực thi EVFTA không chỉ mang đến cơ hội về tăng trưởng xuất khẩu mà còn giúp cho ngành nông nghiệp nước ta đẩy mạnh công tác tái cơ cấu hướng sâu vào vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc, quy cách đóng gói... góp phần đưa hàng hóa nông, lâm, thủy sản của Việt Nam tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hàng trăm doanh nghiệp quan tâm tham dự hội nghị

Cam kết hỗ trợ DN tham gia sân chơi lớn

Dù cơ hội lớn nhưng thách thức khi EVFTA thực thi cũng không nhỏ. Đơn cử như mặt hàng gạo, EU yêu cầu khắt khe về chất lượng sản phẩm với các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, uy tín của DN. Thêm vào đó, thị trường này lại đang chuộng các sản phẩm gạo của Thái Lan, Campuchia, Myanmar… và trong tổng số hạn ngạch dành cho gạo Việt Nam lại có một lượng dành cho các chủng loại gạo đặc sản, hiện sản lượng và vùng trồng các chủng loại gạo này cũng không lớn. Riêng với gạo thơm, cần có giấy chứng nhận đúng chủng loại cấp bởi cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam. Hay với thủy sản, chúng ta cần khôi phục “thẻ vàng” đối với hải sản trong chương trình Chống khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU); cần vượt qua những rào cản về lao động, môi trường chặt chẽ, rào cản phi thuế quan, SPS, TBT… của các nước EU.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cùng lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh và đại diện các ngành hàng thực hiện nghi thức khai trương hệ thống cấp Giấy chứng nhận xuất xứ điện tử theo Hiệp định EVFTA

Để tận dụng hiệu quả các lợi ích từ Hiệp định EVFTA cho mặt hàng gạo, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết: Việt Nam và EU đã thống nhất chủng loại gạo và những yêu cầu cần đáp ứng khi xuất khẩu. Chính vì vậy, các lô hàng xuất khẩu phải có sự xác nhận và kiểm soát từ phía Việt Nam nhằm đảm bảo đúng chủng loại, đúng chất lượng theo yêu cầu. Hiện Bộ Công Thương đã thống nhất với Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn để xây dựng một nghị định, trong đó hướng dẫn việc đăng ký và cơ quan quản lý nhà nước cấp xác nhận chủng loại gạo. “Trong trường hợp nghị định không kịp hoàn thành, Bộ Công Thương sẽ cố gắng tham vấn và làm việc với Bộ Nông nghiệp cũng như phía châu Âu để có một cơ chế tạm thời, để giải quyết cho các lô gạo đầu tiên xuất khẩu sang châu Âu khi hiệp định có hiệu lực”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh và Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đối thoại trực tiếp với doanh nghiệp tại hội nghị

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, trong thời gian chuẩn bị cụ thể những quy cách theo yêu cầu của EU, thì những DN lớn có thể song song chỉ đạo ngay. Điển hình như với trường hợp của Công ty CP nông nghiệp công nghệ cao Trung An, sau hội nghị Bộ sẽ có người hướng dẫn cụ thể để kiểm tra xem thị trường EU cần giống gì và quy trình sản xuất như thế nào? Đảm bảo tiêu chuẩn như thế nào? “Trong khi chờ Nghị định đầy đủ, bài bản, căn cơ thì chúng ta sẽ xúc tiến ngay. Thậm chí có thể xin cơ chế cho một số doanh nghiệp đi trước, thì chúng ta mới có thể đáp ứng được tiêu chí nhanh nhưng vẫn đảm bảo chất lượng”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết.

Với chung các mặt hàng khác, theo Bộ Công Thương, trong chương trình hành động của Chính phủ đã quy định 5 nhiệm vụ lớn thì có nhiệm vụ thứ hai là cần phải nội luật hóa và tổ chức ban hành hướng dẫn cụ thể để Hiệp định này trong mọi khía cạnh đều có thể có hiệu lực ngay. Theo đó, Bộ Công Thương đã khẩn trương ban hành ngay Thông tư 11 để có hướng dẫn về chứng nhận xuất xứ cho các sản phẩm khi xuất khẩu sang EU. Điều này sẽ giúp rất nhiều cho cộng đồng DN, nhất là DNVVN thâm nhập thị trường hiệu quả. Bộ cũng sẽ sớm xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu chung để các DN khai thác phát triển thị trường EU; đồng thời cập nhật nắm bắt tình hình chính sách cụ thể của EU để có hướng dẫn cho DN.

Đối với nhóm DNVVN, Việt Nam và EU đã thống nhất xây dựng Đề án hỗ trợ tăng cường năng lực thể chế của hai bên, tạo điều kiện cho DN thực thi, khai thác có hiệu quả EVFTA. Đầu tháng 8 sẽ khai trương sàn thương mại điện tử của hai bên nhằm hỗ trợ DN xuất nhập khẩu, logistics tiếp cận hiệu quả hiệp định này.

Dương - Minh - Duyên