Hành động quyết liệt trong quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích
Thời gian qua, dư luận cả nước không khỏi lo lắng, bức xúc trước hàng loạt vụ việc xâm hại di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. Từ việc tu bổ sai lệch gây hư hỏng di tích, đến hành vi phá hoại, trộm cắp, bẻ gãy hiện vật, hay việc buông lỏng trách nhiệm khiến nhiều công trình cổ bị xuống cấp nghiêm trọng. Tình trạng này đòi hỏi sự vào cuộc khẩn trương, mạnh mẽ và quyết liệt của các cấp chính quyền, đặc biệt trong bối cảnh Luật Di sản văn hóa (DSVH) sửa đổi năm 2024 chính thức có hiệu lực từ ngày 1-7 tới.
Trước thực trạng đáng báo động, Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch đã có Văn bản số 2587/BVHTTDL-DSVH ngày 9-6 gửi UBND các tỉnh, thành phố yêu cầu tăng cường công tác quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di tích, danh lam thắng cảnh trên cả nước. Bộ đề nghị các địa phương rà soát, bổ sung hồ sơ khoa học di tích; ban hành quy chế quản lý phù hợp; bố trí tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm trực tiếp tại từng điểm di tích; chủ động phòng ngừa và xử lý các hành vi xâm hại; đồng thời, tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng.
Ngay sau khi có văn bản này, UBND tỉnh Đồng Nai đã ban hành văn bản gửi các sở, ban, ngành, địa phương nhấn mạnh vai trò chủ động của các cấp cơ sở trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi xâm phạm di tích, đồng thời yêu cầu Sở Văn hóa, thể thao và du lịch tham mưu ban hành quy chế quản lý theo đúng Luật DSVH năm 2024. Cùng với đó, UBND tỉnh chỉ đạo rà soát, hoàn thiện hồ sơ, phân công trách nhiệm rõ ràng, củng cố đội ngũ quản lý di tích đảm bảo hiệu lực, hiệu quả. Đặc biệt, vai trò của truyền thông được coi trọng, khi Báo và Đài Phát thanh - truyền hình Đồng Nai được giao đẩy mạnh phổ biến Luật DSVH và các quy định liên quan đến cộng đồng, góp phần hình thành ý thức gìn giữ di sản trong toàn dân.
Trong bối cảnh Luật DSVH mới có nhiều nội dung tiến bộ như phân cấp quản lý rõ ràng hơn cho chính quyền địa phương, xác định trách nhiệm cụ thể với từng cấp, từng ngành, việc chuẩn bị kỹ về nhân lực, tài chính, cơ sở dữ liệu để triển khai đồng bộ là yêu cầu cấp thiết. Đồng thời, bài học từ các sự cố về quản lý, bảo quản di tích thời gian qua cho thấy nếu không làm rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức khi để xảy ra vi phạm thì các quy định dù đầy đủ cũng khó phát huy hiệu quả.
Tăng cường quản lý di sản không chỉ là thực hiện đúng pháp luật, mà còn là hành động để giữ gìn bản sắc dân tộc, bồi đắp niềm tự hào và lan tỏa giá trị Việt đến với bạn bè quốc tế và thế hệ mai sau.
