Giữ vững nền dân trí ở Mường Nhà trong vận hành chính quyền hai cấp

Trường PTDTBT TH-THCS Phu Luông, xã Mường Nhà.

Khi địa giới mở rộng, bài toán dân trí thêm phức tạp

Xã Mường Nhà (tỉnh Điện Biên) được thành lập trên cơ sở sáp nhập các đơn vị hành chính trước đây, trở thành một xã biên giới có quy mô lớn, địa bàn rộng, dân cư phân tán, với nhiều dân tộc cùng sinh sống. Việc vận hành chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp giúp bộ máy tinh gọn hơn, song cũng đặt ra những yêu cầu mới trong quản lý xã hội, nhất là ở các lĩnh vực gắn trực tiếp với đời sống người dân như giáo dục, an sinh và nâng cao dân trí.

Thực tế cho thấy, sau sáp nhập, khoảng cách từ trung tâm xã đến các bản xa trở nên dài hơn, điều kiện tiếp cận dịch vụ công của người dân không đồng đều. Nếu nền dân trí không được giữ vững, nguy cơ tái mù chữ, gián đoạn học tập và hạn chế khả năng tiếp cận chính sách hoàn toàn có thể xảy ra, đặc biệt ở những khu vực vùng sâu, vùng biên.

Chính vì vậy, Mường Nhà không coi xóa mù chữ là nhiệm vụ đã hoàn thành, mà xác định đây là kết quả cần được bảo vệ và củng cố liên tục, nhất là trong bối cảnh địa bàn hành chính và phương thức quản lý đang thay đổi.

Một trong những điểm tựa quan trọng giúp Mường Nhà giữ vững nền dân trí là hệ thống giáo dục cơ sở tương đối ổn định. Toàn xã hiện có 9 trường học với 129 lớp, hơn 3.600 học sinh; mạng lưới trường lớp được sắp xếp phù hợp với điều kiện địa bàn sau sáp nhập, bảo đảm trẻ em trong độ tuổi đều có cơ hội đến trường.

Địa phương tiếp tục duy trì chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở ở mức cao, đồng thời giữ vững xóa mù chữ mức độ 2. Đây được xem là “lớp nền” quan trọng để hạn chế nguy cơ tái mù chữ trong cộng đồng, nhất là ở các bản vùng sâu, vùng xa.

Song song với đó, cơ sở vật chất giáo dục được quan tâm đầu tư. Tỷ lệ phòng học kiên cố đạt trên 90%, phòng bán trú được kiên cố hóa hoàn toàn, tạo điều kiện cho học sinh vùng khó duy trì việc học ổn định. Việc bảo đảm điều kiện học tập không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ em, mà còn tạo nền tảng lâu dài cho việc giữ vững dân trí của toàn xã.

Xóa mù chữ gắn với hiệu quả quản lý trong mô hình mới

Trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp, vai trò chủ động của người dân trong tiếp cận và thực hiện chính sách ngày càng trở nên quan trọng. Khi người dân biết đọc, biết viết, họ dễ dàng nắm bắt thông tin, hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, từ đó phối hợp hiệu quả hơn với chính quyền cơ sở trong triển khai các chủ trương, chương trình phát triển.

Điểm trung tâm Trường PTDTBT THCS Mường Nhà.

Ông Đặng Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Mường Nhà, cho biết: “Giữ vững kết quả xóa mù chữ không chỉ là nhiệm vụ của ngành giáo dục, mà là yêu cầu chung trong quản lý xã hội. Khi người dân có nền tảng chữ viết, việc triển khai chủ trương, chính sách, giải quyết thủ tục hành chính và vận động Nhân dân tham gia các chương trình phát triển sẽ thuận lợi, hiệu quả hơn.”

Theo ông Tuấn, trong điều kiện địa bàn rộng, dân cư phân tán sau sáp nhập, nâng cao dân trí chính là yếu tố giúp chính quyền cơ sở rút ngắn khoảng cách giữa chính sách và đời sống, tăng hiệu quả điều hành và quản lý xã hội.

Ngăn nguy cơ tái mù chữ sau sáp nhập

Một thách thức không nhỏ đặt ra sau sáp nhập là sự chênh lệch về điều kiện giáo dục, trình độ dân trí giữa các khu vực trong cùng một xã. Nếu không có giải pháp đồng bộ, những bản xa trung tâm rất dễ bị “hẫng nhịp” trong tiếp cận giáo dục và thông tin.

Vì vậy, Mường Nhà chú trọng duy trì công tác tuyên truyền, vận động người dân học tập suốt đời, gắn việc học với lợi ích thiết thực trong sản xuất và đời sống. Việc xóa mù chữ không chỉ hướng tới người lớn tuổi, mà còn gắn với trách nhiệm của mỗi gia đình trong việc cho con em đến trường đầy đủ, duy trì sĩ số và hạn chế bỏ học sớm.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, ngành giáo dục và các tổ chức đoàn thể giúp kết quả xóa mù chữ không bị “đứt gãy” sau sáp nhập, mà tiếp tục được củng cố như một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển con người của địa phương.

Trong bối cảnh Mường Nhà vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nền dân trí được xem là yếu tố then chốt để bộ máy quản lý hoạt động hiệu quả, gần dân và sát thực tiễn hơn. Khi người dân biết chữ, hiểu luật, nắm chính sách, các chương trình phát triển kinh tế – xã hội có điều kiện đi vào cuộc sống một cách thực chất.

Giữ vững xóa mù chữ vì thế không chỉ là mục tiêu của riêng ngành giáo dục, mà là nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị. Từ nền tảng ấy, Mường Nhà đang từng bước khẳng định hướng đi phát triển bền vững, lấy tri thức và sự chủ động của người dân làm điểm tựa trong giai đoạn tiếp theo.

Minh Ngọc