Giám sát làm rõ việc nghiên cứu, mua sắm vaccine phòng COVID-19

Ngày 23-9, tiếp tục phiên họp chuyên đề pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) cho ý kiến về dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và đề cương các báo cáo của đoàn giám sát của QH về “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”.

Tập trung vào các vấn đề về vaccine

Phát biểu tại cuộc họp, Tổng thư ký QH, Chủ nhiệm Văn phòng QH Bùi Văn Cường đề nghị đoàn giám sát quan tâm một số nội dung, nhất là huy động các nguồn lực phòng chống dịch. Ngoài ra, chính sách, pháp luật về y tế dự phòng, y tế cơ sở cũng có nhiều vấn đề cần quan tâm, xem xét.

Chủ tịch QH Vương Đình Huệ lưu ý trong huy động các nguồn lực để chống dịch có nguồn lực trong nước và nguồn lực nước ngoài. Riêng nguồn lực nước ngoài có vấn đề tiếp nhận mua sắm vaccine, vật tư, trang thiết bị y tế.

“Kit test các cơ quan khác làm kỹ rồi, giám sát không nên tập trung vào nội dung đó. Nên chăng tập trung vào vaccine, cơ chế COVAX và các hình thức viện trợ khác là bao nhiêu, thu và phân phối, sử dụng thế nào? Việc mua vaccine thế nào, có đúng không, quản lý, phân phối, sử dụng như thế nào?” - ông Vương Đình Huệ nêu hàng loạt vấn đề.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: PHẠM THẮNG

Cạnh đó, Chủ tịch QH cũng đề cập việc nghiên cứu, sản xuất, chế tạo vaccine phòng COVID-19 các vật tư, thiết bị y tế trong nước. “Tôi thấy có loại vaccine đang chờ cấp phép sử dụng là Nanocovax, đến giờ vẫn chưa thấy kết quả gì, trong khi đất nước vẫn đối mặt với nỗi lo COVID-19 diễn biến phức tạp” - ông Huệ nói và nhấn mạnh vấn đề tự lực, tự cường trong phòng chống dịch rất quan trọng, cần đánh giá được mức độ ra sao.

Bước đầu đoàn đã thống kê được 103 văn bản của Đảng, QH, Chính phủ liên quan đến huy động nguồn lực phòng chống dịch COVID-19 và 59 văn bản về y tế cơ sở, y tế dự phòng làm căn cứ triển khai giám sát. Kế hoạch đi giám sát trực tiếp tại bộ, ngành, địa phương đã được tính toán kỹ, ngoài TP.HCM và Hà Nội là hai TP lớn buộc phải đi thì mỗi vùng sẽ lựa chọn 2-3 tỉnh, tối thiểu là tám tỉnh, tối đa là 12 tỉnh.

Ông NGUYỄN KHẮC ĐỊNH,
Phó Chủ tịch QH, Trưởng đoàn giám sát

Ngoài ra, ông Vương Đình Huệ cho rằng cần giám sát việc huy động các nguồn lực trong phòng chống dịch COVID-19 ở các địa phương. Tập trung xem xét hiệu quả sử dụng các nguồn lực, ngân sách trung ương, ngân sách địa phương và các quỹ dự phòng.

Không làm ảnh hưởng đến hoạt động của ngành y tế

Chủ tịch QH đề nghị đoàn giám sát làm rõ nhiều vấn đề như mô hình Trung tâm y tế huyện trực thuộc chính quyền địa phương hay Sở Y tế. Xem xét, đánh giá nhân lực y tế cấp xã có đáp ứng hoạt động bình thường và khi xảy ra dịch bệnh hay không. Hiệu quả của mô hình y tế phường, xã gắn với mô hình bác sĩ gia đình…

Cạnh đó, cần làm rõ địa phương bố trí vốn cho y tế dự phòng có đảm bảo ít nhất 30% ngân sách y tế dành cho y tế dự phòng hay không. Tập trung lý giải vì sao gói hỗ trợ trong Nghị quyết 43/2022/QH15 tăng cường đầu tư cho y tế dự phòng lại không sử dụng hết. “Do không có nhu cầu, không quan tâm bố trí hay do không chuẩn bị đầu tư kịp?...” - Chủ tịch QH nêu vấn đề, đồng thời đề nghị đoàn giám sát đánh giá rủi ro trong từng lĩnh vực để làm trọng tâm giám sát, kể cả trong ban hành chính sách và tổ chức thực hiện.

“Nói đến giám sát của QH là nói đến trách nhiệm giải trình. Những cuộc giám sát này cuối cùng sẽ giải tỏa trách nhiệm giải trình cho các cơ quan hành pháp. Mặt nào tốt, được, mặt nào tồn tại yếu kém và trách nhiệm của anh thế nào?” - Chủ tịch QH nói và lưu ý “trách nhiệm” ở đây là trách nhiệm chính trị, trách nhiệm theo quy định pháp luật, trách nhiệm hành chính; kể cả có sai phạm thì đề xuất các cơ quan khác xử lý theo quy định.

Dù vậy, người đứng đầu QH lưu ý nguyên tắc “không được làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của ngành y tế, không nên kéo quân ào ạt xuống các địa phương”. “Bây giờ tình trạng y tế thiếu thuốc, mua sắm khó khăn. Hệ thống y tế đang bận rộn và áp lực như thế, không thể suốt ngày đưa ra vấn đề bắt đi giải trình, báo cáo” - ông Vương Đình Huệ nói thêm.

ĐỨC MINH