Ghép phổi, hy vọng cuối cho người không còn phương pháp điều trị
Khi các lá phổi của người bệnh đã kiệt sức và mọi phương pháp điều trị đều bất lực thì kỹ thuật ghép phổi trở thành chiếc phao cuối cùng, mở ra cơ hội cho những bệnh nhân đang ở bên bờ tuyệt vọng.
Các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy thực hiện cuộc ghép phổi đầu tiên trên bệnh nhân
Hơn 10 ngày kể từ khi được thực hiện cuộc ghép phổi tại Bệnh viện chợ Rẫy, sức khỏe của nam bệnh nhân 39 tuổi đang bình phục khả quan. Ca ghép phổi thành công tại Bệnh viện Chợ Rẫy (ngày 8/11) không chỉ cứu sống người bệnh bị xơ phổi giai đoạn cuối mà còn mở ra hướng đi mới cho lĩnh vực ghép tạng tại khu vực phía Nam.
Theo bệnh sử, trước cuộc ghép, bệnh nhân này gần như không thể tự thở, không nói được và bình oxy là thứ duy nhất còn giữ nhịp sống của anh.
TS.BS Nguyễn Hoàng Bình, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực của bệnh viện chia sẻ: “Khi nguồn tạng hiến được xác nhận từ một người đàn ông chết não ngay tại bệnh viện, chúng tôi đã khẩn trương thực hiện cuộc phẫu thuật nhận và ghép phổi cho bệnh nhân. Công việc nối mạch máu và phế quản đòi hỏi mức độ chính xác tuyệt đối. Bất kỳ đường nối nào lệch hay xoắn đều có thể làm phổi mới không thể hoạt động”.
Nhờ được chuẩn bị tốt về mặt chuyên môn, cuộc ghép phổi cho người bệnh đã diễn ra thuận lợi. Lá phổi từ người hiến hiện đã hoạt động ổn định trong cơ thể của bệnh nhân. Người bệnh đang được tiếp tục theo dõi, hỗ trợ điều trị sau ghép để đạt hiệu quả tối ưu nhất trước khi trở về với cuộc sống bình thường.
Từ cuộc ghép phổi diễn ra thành công, các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một trong những bệnh phổ biến nhất. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, trong năm 2021, căn bệnh này đã gây tử vong cho 3,5 triệu người trên toàn cầu. Tại Việt Nam, bệnh chiếm 7,1% ở nam giới và 1,9% ở nữ giới trên 40 tuổi.
Ngoài ra, nhiều bệnh lý khác cũng đẩy bệnh nhân đến giới hạn sinh tồn như xơ phổi vô căn gây xơ hóa khiến phổi mất dần khả năng trao đổi oxy hoặc giãn phế quản nặng khiến bệnh nhân nhiễm trùng liên tục, ho ra máu tái diễn.
Bên cạnh đó, xơ nang là bệnh di truyền hiếm nhưng tàn phá phổi nghiêm trọng. Tăng áp động mạch phổi nguyên phát khiến tim phải làm việc quá sức và cuối cùng suy sụp.
Bệnh nhân đo chức năng hô hấp tại Bệnh viện Chợ Rẫy
Khi tất cả phương án điều trị nội khoa tối ưu đều không còn hiệu quả, ghép phổi trở thành hy vọng duy nhất. Theo các bác sĩ, ghép phổi là kỹ thuật thay thế một hoặc hai lá phổi đã bị tổn thương bằng phổi hiến tương thích. Sau ghép, nếu phổi hoạt động tốt và bệnh nhân tuân thủ điều trị, họ có thể gần như quay lại cuộc sống bình thường: tự đi lại, sinh hoạt, làm việc mà không cần hỗ trợ hô hấp.
Các thống kê trên thế giới cho thấy khoảng 80% bệnh nhân sống khỏe sau 1 năm và 50 - 60% duy trì chất lượng sống tốt trên 5 năm.
Tuy nhiên, theo các bác sĩ không phải ai mắc bệnh phổi nặng cũng đủ điều kiện ghép. Người bệnh phải có chức năng tim, gan, thận ổn định; không nghiện rượu hay thuốc lá; không mắc bệnh toàn thân nặng như ung thư hay nhiễm trùng lan rộng; đồng thời có khả năng tuân thủ phác đồ điều trị phức tạp suốt đời. Những bệnh nhân lớn tuổi hoặc có nhiều bệnh lý kèm theo thường không phù hợp để thực hiện kỹ thuật này vì nguy cơ biến chứng cao.
Sau ca ghép tim phổi đầu tiên được thực hiện tại Bệnh viện Trung ương Huế cho một bệnh nhân nam 40 tuổi (năm 2016), đến nay tại Việt Nam mới chỉ có 14 người bệnh được cứu sống nhờ kỹ thuật này. Một hơi thở là điều bình thường với người khỏe mạnh nhưng với những người mắc bệnh phổi mạn tính, đó là cả một giấc mơ. Tuy nhiên, nguồn phổi hiến từ người cho chết não, tim ngừng đập còn rất hạn chế. Ngành y tế kêu gọi cộng đồng chung tay chia sẻ sự sống là nguồn tạng từ những người không còn khả năng cứu chữa để giúp những người bệnh khác đang trong cơn thập tử nhất sinh được tiếp tục sống.
