Đường hầm trên cao trở thành 'điểm nóng' mới trong quan hệ Ấn-Trung

Đường hầm Sela, được Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi khánh thành hồi đầu tháng này, đã được ca ngợi như một kỳ công về kỹ thuật – được xây xuyên qua dãy Himalaya ở độ cao khoảng 3.900 mét và là một công trình tạo ra lợi thế cho quân đội, cho phép họ tiếp cận nhanh hơn “trong mọi tình hình thời tiết” vào đường biên giới căng thẳng trên thực tế với Trung Quốc.

Điều đó đã thu hút sự chú ý của Bắc Kinh, nơi có tranh chấp kéo dài với New Delhi về đường biên giới tranh chấp dài 2.100 dặm (3.379 km)- chứng kiến hai cường quốc xảy ra những đụng độ khu vực biên giới trong những năm gần đây.

Trung Quốc cũng tuyên bố bang Arunachal Pradesh của Ấn Độ, nơi đường hầm được xây dựng là của mình, ngay cả khi khu vực này từ lâu đã hoạt động như lãnh thổ của Ấn Độ.

Các quan chức Trung Quốc trong những ngày gần đây đã chỉ trích dự án đường hầm và chuyến thăm của ông Modi tới bang này, cáo buộc New Delhi thực hiện các bước nhằm phá hoại hòa bình dọc biên giới.

“Chúng tôi yêu cầu phía Ấn Độ ngừng bất kỳ hành động nào có thể làm phức tạp vấn đề biên giới…, quân đội Trung Quốc vẫn hết sức cảnh giác và sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ”, một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng cho biết vào tuần trước.

Ấn Độ đáp trả, chỉ trích “những tuyên bố vô lý” của Bắc Kinh và nói rằng khu vực này “đang và sẽ luôn là một phần không thể tách rời và không thể tách rời của Ấn Độ”.

Đường hầm Sela đang trở thành tâm điểm căng thẳng mới

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng cân nhắc trong cuộc họp báo trong tuần này rằng họ sẽ ủng hộ chủ quyền của Ấn Độ đối với Arunachal Pradesh và lên tiếng phản đối mạnh mẽ “bất kỳ nỗ lực đơn phương nào nhằm thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ bằng cách xâm nhập hoặc xâm lấn” qua đường kiểm soát thực tế (LAC), hoặc biên giới trên thực tế.

Bắc Kinh cũng đáp trả điều này, cáo buộc Washington “không tiếc công sức khiêu khích và lợi dụng xung đột của các nước khác để phục vụ lợi ích địa chính trị của mình”.

Cuộc tranh cãi - nhấn mạnh những căng thẳng sâu sắc trong mối quan hệ giữa hai quốc gia lớn nhất châu Á - xảy ra khi Ấn Độ chỉ còn vài tuần nữa là diễn ra cuộc bầu cử quốc gia dự kiến sẽ mang lại chiến thắng cho ông Modi.

Trong chuyến thăm Arunachal Pradesh hồi đầu tháng này, ông Modi đã ca ngợi Đường hầm Sela là một “kỳ quan về kỹ thuật”, đồng thời giới thiệu một loạt dự án phát triển khác, bao gồm cả những dự án liên quan đến cơ sở hạ tầng biên giới.

Những dự án đó là một phần trong nỗ lực tăng cường của chính phủ này nhằm phát triển lãnh thổ Ấn Độ dọc theo biên giới tranh chấp.

Chạy đua xây dựng dọc biên giới

Trong số 118 dự án do Tổ chức Đường bộ biên giới Ấn Độ triển khai năm ngoái nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng như đường, cầu và sân bay, hơn một nửa là ở Arunachal Pradesh và Ladakh, dọc biên giới tranh chấp với Trung Quốc.

Bắc Kinh cáo buộc Ấn Độ “làm phức tạp vấn đề biên giới và làm xáo trộn tình hình ở khu vực biên giới giữa hai nước” bằng những diễn biến như vậy.

Nhưng các nhà quan sát cho rằng Ấn Độ đang giải quyết sự mất cân bằng sau nhiều thập kỷ xây dựng cơ sở hạ tầng và đường bộ của Trung Quốc đã mang lại cho nước này lợi thế đáng kể so với New Delhi trong việc triển khai quân đội đến các khu vực biên giới, nơi nước này cũng xây dựng hàng trăm ngôi làng, điều mà Bắc Kinh phủ nhận là có mục đích để thực thi các yêu cầu về đất đai của mình.

Binh sĩ Ấn Độ ở khu vực biên giới với Trung Quốc

“Bây giờ Ấn Độ đã nhận ra lợi ích của cơ sở hạ tầng biên giới, nước này đang tăng tốc nỗ lực xây dựng và bắt kịp Trung Quốc. Nhưng những nỗ lực của họ cũng có khả năng làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc và khuyến khích Bắc Kinh tăng gấp đôi nỗ lực xây dựng của chính mình” - Byron Chong, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách công của Trường Chính sách công Lee Kuan Yew về Châu Á và Toàn cầu hóa ở Singapore cho biết.

Đường hầm Sela, chạy từ bang Assam đến Tawang của Arunachal Pradesh, có thể đã thu hút sự chú ý đặc biệt từ Bắc Kinh do tính nhạy cảm của khu vực nằm dọc theo đường kiểm soát thực tế. New Delhi thông tin, dự án sẽ “tăng cường khả năng sẵn sàng của lực lượng vũ trang”.

Theo chính quyền Ấn Độ, Tawang là nơi xảy ra vụ ẩu đả không gây chết người giữa hai bên vào cuối năm 2022. Sau đó, New Delhi cáo buộc quân đội Trung Quốc đang cố gắng thay đổi hiện trạng bằng cách cố gắng vượt qua LAC.

Anh Duy