Đào tạo vai trò mới cho người lao động trong quá trình chuyển đổi xanh

Đào tạo vai trò mới cho người lao động trong quá trình chuyển đổi xanh

Năm 2019, Chính phủ Canada cam kết sẽ xây dựng luật nhằm hỗ trợ người lao động và cộng đồng, đồng thời mở ra các cơ hội kinh tế. Tháng 2.2023, cơ quan hành pháp công bố Kế hoạch việc làm bền vững tạm thời cho giai đoạn 2023 - 2025, trong đó nhắc lại cam kết trên. Kế hoạch đề ra cách tiếp cận của chính quyền nhằm xây dựng tương lai thịnh vượng hơn cho người dân trên cơ sở 10 hành động cụ thể, bao gồm cam kết đưa ra luật. Vì thế, việc Bộ trưởng Bộ Tài nguyên thiên nhiên Jonathan Wilkinson thực hiện cam kết lập pháp đó bằng cách giới thiệu dự thảo “Luật tôn trọng trách nhiệm giải trình, minh bạch và cam kết hỗ trợ tạo việc làm bền vững cho người lao động và tăng trưởng kinh tế trong nền kinh tế có mức phát thải về không” (gọi tắt là dự luật Việc làm bền vững) ra Quốc hội hôm 15.6 được đánh giá là sẽ tạo điều kiện thúc đẩy việc làm xanh, hỗ trợ người lao động và cộng đồng tại Canada phù hợp với quá trình tiến tới tương lai phát thải ròng bằng 0 của thế giới.

Người lao động trước vai trò mới

Canada, nhà sản xuất dầu lớn thứ 4 và nhà sản xuất khí đốt tự nhiên lớn thứ 6 thế giới đặt mục tiêu giảm 40% đến 45% lượng khí thải vào năm 2030, tiến tới đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Chính phủ của Thủ tướng Justin Trudeau hy vọng, dự luật mới nếu được thông qua sẽ giúp đào tạo người lao động đảm nhận những vai trò mới trong nền kinh tế xanh tương lai và thu hút hàng tỷ USD đầu tư bằng cách tạo ra lực lượng lao động năng lượng sạch lành nghề. Bộ trưởng Wilkinson cho biết: “Canada đang thực hiện kế hoạch trở thành nhà cung cấp công nghệ và năng lượng sạch được lựa chọn trong thế giới phát thải ròng bằng 0”.

Dự kiến, dự luật sẽ được thông qua và có thể trở thành luật chính thức vào đầu năm sau. Nội dung đáng chú ý gồm: việc thành lập Hội đồng Đối tác việc làm bền vững, trong đó có đại diện của người lao động, ngành công nghiệp, người bản địa để tư vấn, khuyến nghị cho Chính phủ về chính sách tạo việc làm và hỗ trợ người lao động; yêu cầu Chính phủ phải công bố kế hoạch hành động 5 năm một lần để bảo đảm rằng Chính phủ sẽ tiếp tục minh bạch và chịu trách nhiệm với người dân khi hành động hỗ trợ người lao động và thúc đẩy tạo việc làm bền vững trên toàn quốc; và thành lập Ban Thư ký việc làm bền vững, cơ quan mới có trách nhiệm giám sát Chính phủ trong việc xây dựng khu vực năng lượng sạch, cũng như bảo đảm chính sách nhất quán giữa các cơ quan liên bang.

Bà Alíenor Rougeot, Giám đốc chương trình năng lượng và khí hậu tại Cơ quan Phòng vệ môi trường của Canada đánh giá: “Với dự luật này, Chính phủ liên bang đang đưa ra cam kết đáng tin cậy trong việc đưa người lao động và cộng đồng bị ảnh hưởng vào việc chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi năng lượng”.

Dự luật cũng sẽ buộc các Chính phủ tương lai phải chịu trách nhiệm liên quan đến việc hỗ trợ người lao động Canada bằng cách đưa ra các cấu trúc, hướng dẫn và cơ chế trách nhiệm giải trình. Ở điểm này, Bộ trưởng Wilkinson cho biết, dự luật mới một phần được mô phỏng theo Đạo luật Trách nhiệm giải trình về phát thải ròng bằng 0 của Chính phủ Canada, bởi trọng tâm của luật này cũng là bảo đảm các chính phủ hiện tại và tương lai phải chịu trách nhiệm về các hành động chống biến đổi khí hậu.

Lo ngại từ Alberta

Thủ tướng Trudeau từng hứa hẹn sẽ xây dựng luật về việc làm bền vững từ năm 2019, song cam kết này đã trở thành cột thu lôi cho hàng loạt chỉ trích, đặc biệt là từ tỉnh bang Alberta, nơi Thủ hiến Danielle Smith, một thành viên của đảng Bảo thủ cáo buộc ông Trudeau tìm cách loại bỏ dần lĩnh vực dầu khí. Bà Smith cho biết, nên có nhiều người thuộc chính quyền Alberta được bổ nhiệm vào Hội đồng Đối tác việc làm bền vững, đồng thời cảnh báo chính quyền của bà sẽ không công nhận tính hợp pháp của bất kỳ khuyến nghị nào can thiệp vào quyền tài phán của tỉnh bang đối với tài nguyên thiên nhiên hoặc quy định về lực lượng lao động năng lượng. “Alberta sẽ không công nhận, hợp tác hoặc thực thi bất kỳ nỗ lực nào nhằm loại bỏ dần ngành công nghiệp dầu khí của tỉnh bang chúng tôi hoặc lực lượng lao động ở đây”, bà nhấn mạnh.

Trong khi đó, đảng Bảo thủ liên bang chỉ trích dự luật vừa được trình là “phản năng lượng”, vì nó sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế và khiến cuộc sống của người dân trở nên khó khăn hơn. Bà Laura Cameron, cố vấn chính sách của Viện Phát triển bền vững quốc tế lại cho rằng, dự luật được hoan nghênh nhưng cần phải có mối liên hệ rõ ràng hơn trong nội dung dự luật giữa việc làm bền vững và các mục tiêu khí hậu của Canada. Bà phát biểu: “Chúng ta cần bảo đảm những việc làm này bền vững và đang giúp giảm lượng khí thải cũng như thúc đẩy hành động vì khí hậu. Nếu không có mối liên kết đó… chúng ta có nguy cơ theo đuổi chính sách tạo việc làm trong những ngành không thực sự đưa chúng ta đi đúng hướng”.

Trước luồng ý kiến trên, Chính phủ Canada cho biết, mặc dù có nhiều lo ngại dự luật Việc làm bền vững có thể loại bỏ một số công việc trong lĩnh vực năng lượng không tái tạo, song nếu không có nó, tình trạng thiếu lao động sẽ xảy ra trong nỗ lực lấp đầy các công việc mới được tạo ra trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Canada muốn thông qua các cách chính sách hỗ trợ việc làm bền vững bao gồm dự luật để bảo đảm người dân đất nước lá phong sẽ có quyền tiếp cận với các công việc được trả lương cao, chất lượng cao khi đất nước phát triển toàn diện, mạnh mẽ và xanh. Dự đoán, việc làm trong lĩnh vực năng lượng sạch ở Canada sẽ tăng trưởng 3,4% hàng năm cho đến năm 2030 - nhanh hơn gần bốn lần so với mức tăng trưởng trung bình của Canada.

Linh Anh