Đặc sắc lễ cúng Gạ Ma Thú cầu may đầu năm của người Hà Nhì
Những ngày đầu xuân năm mới, đồng bào dân tộc Hà Nhì ở tỉnh biên giới Lai Châu thường tổ chức lễ cúng Gạ Ma Thú. Đây được coi như ngày tạ ơn rừng thiêng đã mang cho con người đủ thứ sinh sống hàng ngày.
Bản Mé Gióng, xã Ka Lăng, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu nằm ở nơi thượng nguồn sông Đà và được coi là vùng đất tổ của người Hà Nhì.
Ngay từ sáng sớm, những người tham gia lễ cúng Gạ Ma Thú đã mang theo các vật dụng rời bản.
Khu vực cúng Gạ Ma Thú là cánh rừng thiêng đầu bản.
Nơi đặt hòn đá thiêng đánh dấu vị trí linh thiêng dành riêng cho lễ cúng bản.
Trước khi thực hiện nghi thức cúng, người dân kiểm tra lại dấu tích lễ cúng năm trước xem còn nguyên vẹn không.
Bộ xương đầu thú khô còn lưu giữ, là điều kiện để thực hiện nghi thức cúng mới.
Trong khi nhóm người đàn ông khỏe mạnh đi rừng thực hiện nghi thức cúng, thì phụ nữ và đàn ông không tham gia nghi thức cúng sẽ ở nhà làm quả còn và quà tặng du khách khi đến nhà.
Nghi thức cúng đơn giản và chỉ có những người đàn ông khỏe mạnh mới được tham gia.
Đồ cúng bao gồm lợn, gà, nếp thơm, rượu... do người dân đóng góp, dâng lên để trả ơn thần rừng trong năm qua đã cho nhiều sản vật từ rừng.
Trong ba ngày cúng, bản làng người Hà Nhì thực hiện nghiêm quy định “nội bất xuất, ngoại bất nhập”. Bà con cầu mong thần rừng ban phát cho mùa màng bội thu, dân bản may mắn, mạnh khỏe, sống đoàn kết và gặp nhiều may mắn.
Gan con lợn mổ để cúng, được các thầy cúng xem dự báo điềm lành, điềm gở trong năm.
Trong 3 ngày cúng, cả bản không được đi săn bắt, đi hái rau quả, kể cả việc đi lấy củi khô, với mong muốn muông thú và cây cối trên rừng có một ngày tái sinh.
Sau nghi thức cúng, người dân tham gia nấu nướng ngay tại cánh rừng để liên hoan và coi đây là dịp để chung tay thắt chặt tình đoàn kết trong bản, trong xóm.
Trong bữa tiệc, họ chúc tụng cho nhau một năm mới đủ ăn, đủ mặc, nhà nào cũng có thịt sấy treo đầy gác bếp và gặp nhiều điều an lành, may mắn./.
