Chứng khoán Việt Nam chuyển trạng thái: thị trường tiếp theo sẽ ra sao?

Ảnh:

Bước tiến tích cực rất quan trọng

Sau khi được thêm vào Danh sách Theo dõi từ tháng 9-2018, thị trường chứng khoán Việt Nam đạt được cột mốc quan trọng khi chính thức được nhà cung cấp chỉ số FTSE Russell nâng hạng thị trường từ cận biên (Frontier) lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging).

Việc triển khai sẽ theo nhiều giai đoạn, trong đó nâng hạng được xác nhận với hiệu lực từ 21-9-2026, ngoài ra sẽ có đánh giá tạm thời vào kỳ tháng 3-2026, đây cũng là thời điểm công bố chi tiết kế hoạch. Trong thông báo, FTSE cũng nhấn mạnh việc giải quyết hạn chế tiếp cận của nhà môi giới toàn cầu để xây dựng lòng tin và giảm rủi ro.

Ông Phạm Lưu Hưng, Kinh tế Trưởng Công ty chứng khoán SSI, chia sẻ khi nói chuyện trước đó với các nhà đầu tư nước ngoài thì không phải ai cũng đồng thuận với khả năng nâng hạng đợt này.

“Quyết định lần này giải tỏa rất nhiều lo ngại của nhà đầu tư, thể hiện rõ khả năng hợp tác giữa các cơ quan quản lý với FTSE Fussel, vì mọi thứ giải quyết trong thời gian ngắn nên rất tích cực”, ông Hưng bình luận.

Với quyết định này, Việt Nam hiện đã được xếp vào cùng hạng mục với các thị trường lớn hơn như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập Saudi và Indonesia. “Kết quả nâng hạng báo hiệu một kỷ nguyên mới về tiềm năng tăng trưởng cho thị trường Việt Nam. Việc nâng hạng sẽ tạo điều kiện tiếp cận thị trường Việt Nam cho một nhóm nhà đầu tư mới, những nhà đầu tư trước đây bị hạn chế đầu tư vào quốc gia này”, ông Anthony Le, Phó giám đốc phòng Môi giới khách hàng tổ chức của Công ty chứng khoán Vietcap, đánh giá.

Theo ông Gary Harron, Giám đốc Khối Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam, thông tin này cho thấy vị thế quốc tế đang lên của Việt Nam có thể vững vàng vượt qua những sóng gió ngắn hạn. “Việc gỡ bỏ “mác” thị trường cận biên sẽ có sức ảnh hưởng lớn đến hành vi và niềm tin của nhà đầu tư, thay đổi quỹ đạo phát triển kinh tế dài hạn của thị trường và giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ một đối tác thương mại nào”, ông nói.

Theo ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược Thị trường, Công ty Chứng khoán VPBank, nói việc nâng hạng này là bước ngoặt quan trọng giúp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào hệ thống tài chính toàn cầu, nhìn từ bài học kinh nghiệm của các quốc gia tương tự như Saudi Arabia và Kuwait.

Các tác động tiếp theo sẽ là tăng dòng vốn đầu tư nước ngoài, cải thiện thanh khoản thị trường, Nâng cao hình ảnh và vị thế kinh tế Việt Nam trong khu vực, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và doanh nghiệp. “Nâng hạng không chỉ mang lại lợi ích tài chính mà còn thúc đẩy cải cách cấu trúc, giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu thu nhập cao vào năm 2045”, ông Sơn nói.

Theo Phòng phân tích Công ty chứng khoán Maybank Investment Bank (MSVN), việc Việt Nam được nâng hạng của FTSE chắc chắn sẽ dẫn đến dòng vốn đáng kể chảy vào thị trường.

“Theo cơ chế, việc nâng hạng sẽ tự động đưa Việt Nam vào các chỉ số lớn như FTSE All-World, FTSE EM và FTSE Asia, buộc các quỹ bị động (Passive Funds) dựa trên các chỉ số này phải mua cổ phiếu hoặc ETF Việt Nam. Chỉ riêng các quỹ theo chỉ số FTSE cũng sẽ tạo ra một lực mua bắt buộc. Song song đó, sự quan tâm của quỹ chủ động (Active Funds) cũng rất lớn”, báo cáo đánh giá.

Thị trường tiếp theo sẽ ra sao?

Đánh giá bước đầu, MSVN cho rằng Việt Nam có thể nhận được khoảng 0,7-1,1 tỉ đô la dòng vốn từ các quỹ ETF theo dõi các chỉ số mới nổi của FTSE (tùy thuộc vào tỷ trọng tiềm năng được phân bổ cho thị trường Việt Nam).

Trong đó có một số cổ phiếu hưởng lợi chính. “Nhờ vào việc vốn hóa thị trường của nhiều cổ phiếu tăng lên trong năm qua và một số cổ phiếu nới room ngoại, số lượng cổ phiếu Việt Nam đủ điều kiện tham gia các chỉ số mới nổi của FTSE đã tăng từ 6 lên 9 mã”, MSVN đánh giá.

Còn trong ngắn hạn, nhóm phân tích của MSVN cho rằng so sánh dữ liệu lịch sử từ các thị trường đã được nâng hạng, các thị trường này thường ghi nhận một nhịp điều chỉnh trưởng mạnh mẽ, diễn biến này tương tự với thị trường Việt Nam từ đầu năm đến nay.

“Phản ứng của thị trường đối với việc nâng hạng vào tháng 10-2025 có thể sẽ khá ôn hòa và ít biến động mạnh”, nhóm phân tích Công ty chứng khoán Maybank dự báo.

Một lo ngại khác trong ngắn hạn là khả năng các quỹ bán ra để cơ cấu, nhưng ông Hưng, SSI cho rằng tác động không đáng kể vì thời gian có hiệu lực còn rất dài và quy mô bán thì cũng khá nhỏ so với sức mua hiện nay.

Còn trong dài hạn, chứng khoán được kỳ vọng sẽ thu hút dòng vốn từ các tổ chức quốc tế. Theo nghiên cứu của Bộ phận Nghiên cứu Đầu tư toàn cầu HSBC, dòng vốn nước ngoài có thể lên đến 3,4-10,4 tỉ đô la Mỹ từ các quỹ đầu tư chủ động và thụ động sau khi nâng hạng.

Theo VPBankS, ước tính giá trị dòng vốn thụ động và chủ động ước tính chảy vào thị trường Việt Nam ước đạt khoảng 3-7 tỉ đô la trong giai đoạn sau khi quyết định nâng hạng có hiệu lực, trong đó 1,5 tỉ đô từ quỹ thụ động.

Ngoài ra, nhờ nâng hạng và cải cách thị trường chứng khoán, giá trị giao dịch trung bình hàng ngày dự kiến tăng lên đáng kể. Theo đó, giai đoạn 2025-2026 tăng từ khoảng 860 triệu đô la hiện tại lên 1,5-2 tỉ đô mỗi phiên, nhờ dòng vốn ngoại khoảng 3-5 tỉ đô là từ nâng hạng của FTST và hệ thống KRX.

Nhìn xa hơn ở giai đoạn 2027-2030, thanh khoản kỳ vọng đạt 3-5 tỉ đô mỗi phiên với số tài khoản chứng khoán có thể lên tới hơn 20 triệu. Các yếu tố thúc đẩy thanh khoản bao gồm hàng hóa tăng (số lượng doanh nghiệp niêm yết tăng từ 1.600 lên 2.000) và sản phẩm mới (phái sinh, quỹ ETF), cũng như hàng loạt các khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài vào công nghệ, xanh, và logistics.

Theo ông Hưng, ngoài câu chuyện nâng hạng, tính hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam còn nhiều câu chuyện khác. Ví dụ như tăng độ sâu của thị trường như đẩy mạnh hoạt động IPO và đang có nhiều dấu hiệu tích cực.

Ngoài ra, câu chuyện của Việt Nam lần này sẽ khác vì hai câu chuyện nâng hạng của FTSE với MSCI đặt gần nhau, trong khi MSCI là chỉ số được dùng phổ biến hơn nhiều và thực sự quan trọng hơn. Việt Nam đang cố gắng tiệm cận dần với MSCI nên câu chuyện nâng hạng sẽ còn tiếp tục nhắc đến trong thời gian tới. “Nếu nâng hạng MSCI thì quy mô dòng vốn ngoại mới khác hẳn và tự tin hơn nhiều. FTSE mới chỉ là điểm bắt đầu, con đường phía trước còn dài”, ông Hưng bình luận.

Dũng Nguyễn