Chủ tịch Quốc hội nhắc đến dự án bệnh viện Cần Thơ khi đề cập về nợ công
Thảo luận tại tổ về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lấy bệnh viện Cần Thơ làm ví dụ.
Sáng 3-11, sau khi nghe tờ trình và thẩm tra về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Kinh doanh bảo hiểm; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá; Luật Thương mại điện tử, Quốc hội đã thảo luận tại tổ về các dự luật này.
Quản lý nợ công của Việt Nam tương đối tốt
Về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói việc đề xuất sửa đổi luật này theo quy trình rút gọn nhằm không chỉ đảm bảo an toàn tài chính quốc gia mà còn góp phần xây dựng niềm tin cho nhân dân và nhà đầu tư, hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số đến năm 2030-2045.
Ông Trần Thanh Mẫn đánh giá tình hình nợ công hiện nay đang ở mức an toàn, phản ánh sự lãnh đạo hiệu quả của Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương, Quốc hội và Chính phủ. Cụ thể, tổng nợ công chiếm khoảng 36% GDP, trong đó nợ Chính phủ khoảng 33-34% GDP và nợ nước ngoài khoảng 31-32% GDP, đều thấp hơn giới hạn cho phép theo quy định.
"Điều này cho thấy công tác điều hành, quản lý nợ công của chúng ta trong các năm qua tương đối tốt, nhờ sự phối hợp chặt chẽ từ việc ban hành luật pháp đến các nghị định, thông tư của các bộ ngành", Chủ tịch Quốc hội cho hay.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại tổ sáng 3-11. Ảnh: LÂM HIỂN
Việc sửa đổi Luật Quản lý nợ công tại kỳ họp này, đồng bộ với các Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Đầu tư công, theo Chủ tịch Quốc hội, phải tập trung phân cấp, phân quyền, giúp địa phương chủ động hơn trong quản lý ngân sách. Đồng thời, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong bối cảnh chính quyền hai cấp nhằm rút ngắn tiến độ triển khai các dự án ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài.
Theo Chủ tịch Quốc hội, nhiều dự án hiện nay còn bị vướng mắc dẫn đến chậm trễ, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn.
Chẳng hạn như dự án bệnh viện Cần Thơ, nguồn vốn từ Hungary, khởi công từ năm 2009. Chủ tịch Quốc hội kể bệnh viện này được khởi công khi ông còn làm Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, ông đi cùng nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sang Hungary để ký kết. Sau gần 9 năm triển khai công trình đã hoàn thành 80% phần xây lắp, nhưng bị ngưng trệ 4 năm qua do vướng thủ tục.
"Thủ tướng mới đây đã đến thăm, thấy công trình đóng cửa im lìm. Đây là bệnh viện 500 giường, rất cần thiết cho người dân Cần Thơ, đặc biệt với các ca xạ trị ung thư phải chuyển lên TP.HCM", Chủ tịch Quốc hội cho hay,
Ông đề nghị Chính phủ khẩn trương hoàn tất thủ tục pháp lý, sử dụng ngân sách nhà nước hỗ trợ theo cam kết của địa phương, nhằm đưa bệnh viện vào vận hành đúng hạn tháng 11-2026. Chủ tịch Quốc hội coi đây là ví dụ điển hình về việc cần phải chủ động tránh lãng phí nguồn vốn ODA.
Tăng cường phối hợp Trung ương - địa phương
Về các nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội cho rằng: các nội dung về phân loại nợ công, nguyên tắc quản lý, phân cấp phân quyền đều nhằm tăng cường trách nhiệm và chủ động sử dụng ngân sách. Chủ tịch Quốc hội ủng hộ bổ sung quy định Chính phủ hướng dẫn cấp phát ODA cho UBND tỉnh và đơn vị sự nghiệp công lập tại điểm c, khoản 5, Điều 29. Tuy nhiên, ông đề nghị phải quy định chặt chẽ về điều kiện cấp phát, tỷ lệ cấp phát và đánh giá tác động đến ngân sách trung ương, tránh gánh nặng nợ tập trung về trung ương.
"Cần tăng cường cơ chế giám sát, chế tài để quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả nguồn vốn cấp phát cho địa phương", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Theo ông, những địa phương khó khăn, nơi Trung ương phải hỗ trợ 100% vốn đối ứng ODA thì Bộ Tài chính phải hướng dẫn cụ thể. Phương thức vay rồi cho vay lại qua các ngân hàng thương mại cũng được Chủ tịch Quốc hội lưu ý đánh giá kỹ tác động, tránh các quy định quá lỏng lẻo dẫn đến Nhà nước phải gánh rủi ro nhiều.
"Phải quy định rõ trách nhiệm của ngân hàng nếu xảy ra nợ xấu, tỷ lệ chia sẻ rủi ro dựa trên cơ sở nào. Nếu không đưa vào luật, thì giao Chính phủ hướng dẫn bằng nghị định", Chủ tịch Quốc hội nói.
Về bảo lãnh chính phủ, Chủ tịch Quốc hội nói quy trình hiện nay cần rõ hơn trách nhiệm, nếu cần thì phải thiết kế thêm các thủ tục. "Cần làm rõ trách nhiệm cơ quan thẩm định và tổ chức tín dụng, đồng thời phân cấp mạnh hơn từ Quốc hội cho Chính phủ, từ Chính phủ cho bộ ngành và địa phương để rút ngắn thời gian", Chủ tịch Quốc hội nói.
Đối với các quy định về phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, Chủ tịch Quốc hội ủng hộ phân cấp cho HĐND tỉnh phê duyệt đề án, giúp giảm thủ tục và huy động vốn nhanh. Tuy nhiên, trái phiếu chính quyền địa phương phải giới hạn trong tổng mức vay Quốc hội phê duyệt và mức bội chi ngân sách địa phương để đảm bảo an toàn nợ công.
"Thực tế, chỉ vài thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM mới phát hành được; các tỉnh nhỏ khó khăn, nên tập trung phát hành trung ương rồi Chính phủ điều hành phân bổ để tránh rủi ro địa phương không trả được, Chính phủ phải trả thay", Chủ tịch Quốc hội nói.
Ông đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra rà soát kỹ lưỡng dự luật này nhằm tạo thuận lợi, góp phần quản lý nợ công hiệu quả trong giai đoạn tới, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư đến Việt Nam cũng như tạo niềm tin cho nhân dân.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các nước có quy mô kinh tế càng lớn thì nợ công càng nhiều, đúng như câu “thuyền to sóng cả”, và phát triển thì phải có nhiều nguồn vốn. Chủ tịch Quốc hội dẫn ra những công trình lớn Quốc hội đã phê duyệt như Đường sắt cao tốc Bắc – Nam (67 tỷ USD), rồi đường sắt đô thị Hà Nội, TP HCM, các tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – Hải Phòng – Móng Cái… và cho rằng việc đàm phán luôn kèm các điều kiện vay vốn.
Ông đề nghị phải tính toán tổng thể vai trò của Trung ương, địa phương trong quản lý nợ công để phát triển bền vững, có nguyên tắc. Việc sửa đổi một số điều của Luật quản lý nợ công lần này cũng là để phù hợp với các điều kiện, chủ trương, định hướng tăng trưởng hai con số trong giai đoạn từ nay đến 2045.
