Châu Phi không có vắc xin bệnh đậu mùa khỉ dù có nhiều người chết

Những liều vắc xin Imvanex phòng ngừa bệnh đầu mùa khỉ trong kho tại một Trung tâm vắc xin ở Edison, Paris. Chúng sẽ có được chia sẻ đều cho các quốc gia cần không?.

Châu Phi vẫn chưa có đến một liều vắc xin phòng ngừa bệnh đầu mùa khỉ, mặc dù lục địa duy nhất này có hồ sơ bệnh án người tử vong do bệnh này được đặt vào tình trạng khẩn cấp toàn cầu.

Tuần trước, WHO tuyên bố bệnh đậu mùa khỉ là bất thường đủ điều kiện liệt vào tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu. Ahmed Ogwell – người đứng đầu Trung tâm kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Phi (CDC châu Phi) nói trong cuộc họp báo hàng tuần: “Hãy cho chúng tôi nhận những liều vắc xin. Ông cho là châu Phi, nơi có 1,3 tỷ người một lần nữa đang bị bỏ lại phía sau như đại dịch Covid-19 không dễ tiếp cận vắc xin Covid.

Cho đến nay, hơn 20.000 trường hợp ở 77 quốc gia trên khắp thế giới mắc bệnh đậu mùa khỉ. Người đứng đầu CDC châu Phi cho biết, hơn 2.100 người ở 11 nước châu Phi đã được ghi nhận mắc bệnh đậu mùa khỉ và 75 người chết.

Mặc dù, bệnh hoành hành ở một số bộ phận Trung và Tây Phi nhiều thập kỷ, nhưng nó vẫn chưa được biết đến có thể bùng phát thành dịch lớn xuyên lục địa hoặc lây lan giữa con người, cho đến khi giới chuyên môn phát hiện vài trường hợp ở châu Âu, Bắc Mỹ và ở nơi khác hồi tháng 5.

Giờ đây toàn cầu chạy đua để giành được những liều vắc xin phòng ngừa nó. Ủy ban châu Âu - cánh tay hành pháp đắc lực của Liên minh châu Âu đã đồng ý mua 160.000 liều vắc xin phòng bệnh. Mới đây, Y tế Mỹ cho biết gần 800.000 liều vắc xin bệnh đậu màu khỉ sẽ sớm được phân phối sau những gì họ miêu tả bị trì hoãn nhiều tuần.

Sự trì hoãn như vậy rõ ràng nhiều hơn ở châu Phi, nơi căn bệnh đớn đau này đã trở thành bệnh địa phương hay nói cách dễ hiểu bệnh chỉ hoành hành ở một số quốc gia cho nhiều năm. Tiến sĩ Ogwell cho biết, CDC châu Phi đã đăng ký trước với các đối tác quốc tế trong nỗ lực đạt được vắc xin. Hy vọng tin tốt lành đến trong vài ngày tới, chưa biết khi nào.

Vắc xin phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ hiệu quả không có sẵn ở châu Phi. Cần có giải pháp mang tính toàn cầu, tiến sĩ Ogwell cho biết trong một chương trình cảnh báo cộng đồng quốc tế.

Nếu châu Phi không an toàn, thì phần còn lại của thế giới cũng không an toàn. Đại dịch Covid-19 và việc tích trữ vắc xin trên toàn cầu đã như một cú đấm làm choáng váng giới lãnh đạo châu Phi, những người nỗ lực hết mình để tiếp cận với nguồn vắc xin cho lục địa mình nhưng không thể có đủ. Sự thất vọng ấy chưa qua, giờ đây dịch bệnh đầu mùa khỉ lại bùng phát, một lần nữa các nước giàu có trên thế giới nhanh chóng bảo vệ người dân của họ trước tiên.

WHO cho biết, họ đang tạo ra cơ chế chia sẻ vắc xin để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ, nhưng giới y tế tiết lộ một số chi tiết không có gì đảm bảo các nước châu Phi sẽ được ưu tiên. Cho đến nay chưa có một quốc gia nào đồng ý chia sẻ bất kỳ loại vắc xin nào với WHO.

Giới y khoa nhấn mạnh, bệnh đậu mùa khỉ có thể lây nhiễm cho bất kỳ ai tiếp xúc gần với bệnh nhân hoặc quần áo, drap trải giường của người bệnh. Họ đang tìm hiểu cơ chế lây lan của nó, nhưng trước mắt chỉ biết rằng, nó chủ yếu lây qua đường tiếp xúc gần, da với da, quần áo, đồ dùng dính chất dịch cơ thể của người bệnh.

Ở châu Phi, bệnh đậu mùa khỉ do động vật hoang dã như: động vật gặm nhấm, lây sang người, nhưng chỉ trong phạm vi nhỏ không vượt qua biên giới.

Ở châu Âu, Bắc Mỹ hoặc ở nơi khác, bệnh lây lan từ người sang người không liên quan đến động vật hoặc du lịch gần đây đến châu Phi. Ở Mỹ và châu Âu, phần lớn các ca lây nhiễm xảy ra ở nam giới có quan hệ tình dục đồng giới, dù vậy giới chức y tế nhấn mạnh, bất cứ ai tiếp xúc cũng có thể nhiễm vi rút của bệnh.