Cấp thuốc lao bằng nguồn Quỹ BHYT: Tạo thuận lợi cho cả người bệnh và cơ sở khám, chữa bệnh

Bác sĩ Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, TP Hồ Chí Minh thăm khám cho bệnh nhân lao. Ảnh minh họa: Phương Vy/TTXVN

Kể từ ngày 1/7, thuốc chống lao nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế được cấp cho bệnh nhân lao trên toàn quốc, đánh dấu một cột mốc quan trọng nhằm đảm bảo tài chính cho chương trình điều trị lao tại Việt Nam. Đại diện Ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế (Bảo hiểm Xã hội Việt Nam) cho biết, trước đây, các thuốc điều trị bệnh lao dùng cho người bệnh được ngân sách nhà nước và các nguồn tài trợ thanh toán.

Để bảo đảm nguồn kinh phí bền vững trong nước chi trả cho việc mua sắm thuốc chống lao hàng 1 và hàng 2, duy trì quyền lợi tiếp cận thuốc cho người bệnh, việc chuyển sang Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả là hợp lý, tạo điều kiện tốt hơn cho cả hai phía.

Lợi ích đầu tiên có thể kể đến là cơ chế kiểm soát khi mua sắm, thanh toán thuốc chống lao sử dụng nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế sẽ chặt chẽ hơn. Nếu như các thuốc từ nguồn viện trợ trước đây do các cơ sở khám, chữa bệnh tự sử dụng, quyết toán và báo cáo, không có cơ quan quản lý, giờ đây sẽ có một cơ quan để giám sát. Nguồn kinh phí để thanh toán cũng kịp thời và ổn định hơn. Bên cạnh đó, cơ sở khám bệnh sẽ phải có trách nhiệm hơn trong việc sử dụng các thuốc từ nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế.

Việc cấp thuốc lao bằng nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế thể hiện sự nhân văn của chính sách an sinh xã hội, điều này sẽ nâng cao giá trị của tấm thẻ bảo hiểm y tế. Từ nay trở đi, người bệnh có thể sử dụng thẻ bảo hiểm y tế để vừa đi khám bệnh khác, vừa sử dụng thuốc điều trị lao, các quyền lợi vẫn được bảo đảm như trước đây.

Tại sự kiện "Triển khai cấp thuốc lao nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế" do Chương trình Chống lao quốc gia cùng Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức mới đây, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao quốc gia cho biết, có đến hơn 30% bệnh nhân lao chưa có thẻ bảo hiểm y tế. Bảo hiểm Xã hội Việt Nam kỳ vọng với việc chuyển nguồn thanh toán thuốc chống lao hiện nay, sẽ tăng diện bao phủ bảo hiểm y tế.

Lý giải của cơ quan này cho thấy, người bệnh lao đa số là bệnh nhân nghèo, không thể tự trang trải chi phí điều trị thuốc chống lao, do vậy sẽ là động lực để họ tham gia bảo hiểm y tế. Bên cạnh đó, các nhà tài trợ đang chuyển hướng từ hỗ trợ trực tiếp cho người bệnh mua thuốc lao, thành hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế, trong một số năm đầu người bệnh chưa có thẻ bảo hiểm y tế sẽ được hỗ trợ từ các nguồn tài trợ, viện trợ hoặc từ ngân sách địa phương để mua thẻ bảo hiểm y tế.

Theo phân tích của lãnh đạo Trung tâm Giám định bảo hiểm y tế và Thanh toán đa tuyến (Bảo hiểm Xã hội Việt Nam), tỷ lệ bệnh nhân sử dụng thuốc ARV điều trị HIV tăng từ 60% lên 90% nhờ việc chuyển đổi từ nguồn hỗ trợ, viện trợ sang nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế và hỗ trợ của các tổ chức để mua thẻ bảo hiểm y tế cho người chưa tham gia bảo hiểm y tế. Do đó, có cơ sở để khẳng định số bệnh nhân lao tham gia bảo hiểm y tế sẽ tăng lên.

Trước lo ngại về gánh nặng hành chính cũng như dòng kinh phí thanh toán đối với thuốc chống lao, đại diện Bảo hiểm Xã hội Việt Nam khẳng định sẽ không có vấn đề gì phát sinh. Hiện nay, tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh đều đã liên thông dữ liệu, việc thay thế hay bổ sung các gói thuốc chỉ là thêm một thao tác bổ sung vào danh mục và chỉ định cho người bệnh. Cơ sở khám, chữa bệnh từ trước đến nay vẫn phải lập báo cáo để tổng hợp quyết toán, nên sẽ không phát sinh chứng từ, thủ tục.

Người bệnh thậm chí còn thuận lợi hơn vì trước đây, có thể họ phải lĩnh đi lĩnh thuốc hai nguồn, thuốc bảo hiểm y tế ở một quầy và thuốc ngân sách ở một quầy, thì nay chỉ cần đến một quầy thuốc. Bệnh viện từ chỗ phải thực hiện hai hệ thống sổ sách, giờ đây chỉ có một hệ thống, giảm đi một nửa. Điều đó cho thấy, việc cấp thuốc chống lao nguồn bảo hiểm y tế sẽ rất thuận lợi cho người bệnh và cơ sở y tế cũng dễ dàng theo dõi hơn khi chỉ có một hệ thống sổ sách.

Đối với những băn khoăn về cân đối Quỹ Bảo hiểm y tế, đại diện Trung tâm Giám định bảo hiểm y tế và Thanh toán đa tuyến khẳng định, trong năm nay chưa có tác động lớn, vì nguồn thuốc hiện nay vẫn đang dùng từ ngân sách nhà nước và các cơ sở khám, chữa bệnh vẫn còn tồn cơ số thuốc đã lĩnh. Tháng đầu tiên triển khai cấp thuốc lao nguồn bảo hiểm y tế chưa có số lượng bệnh nhân sử dụng nhiều, vì trong tháng này còn các thủ tục ký hợp đồng, vận chuyển thuốc đến các cơ sở y tế. Do tình hình dịch COVID-19, Quỹ Bảo hiểm y tế năm 2020 - 2021 vẫn đang ở trong dự toán Chính phủ giao. Trong năm nay, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã dự trù nguồn kinh phí không lớn để sử dụng thanh toán cho bệnh nhân lao.

Thời gian tới, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cho biết, sẽ có đánh giá tác động kỹ lưỡng hơn về tác động của việc chuyển nguồn thanh toán thuốc lao sang Quỹ Bảo hiểm y tế, song, tin tưởng rằng điều này sẽ không tác động quá lớn vì đây là thuốc đặc trị nên sẽ không có sự lạm dụng của người bệnh hay của cơ sở y tế trong việc chỉ định không đúng với phác đồ điều trị, không thể kê vượt quá liều hay sử dụng cho các mục đích khác. Bệnh viện sẽ mua để sử dụng cho bệnh nhân và quyết toán với các cơ quan Bảo hiểm Xã hội tại địa phương nên sẽ nắm được nguồn đầu vào và đầu ra, dễ cân đối.

Chu Thanh Vân (TTXVN)