Cấm đỗ và sạc xe máy điện, xe đạp điện ở hầm chung cư và bài học từ Trung Quốc

TP Hà Nội và TPHCM đã và đang có kế hoạch hạn chế, tiến tới cấm xe máy xăng, khuyến khích chuyển đổi sang xe máy điện. Trước tình hình này, những tình huống khó khăn trong đời sống đã bắt đầu phát sinh.

Tại Hà Nội, đã có 2 chung cư từ chối nhận trông xe điện.

Ban Quản lý chung cư HH Linh Đàm (phường Hoàng Liệt) thông báo, từ 1/12/2025 tạm dừng nhận đăng ký mới xe điện gửi ở hầm; từ 1/2/2026 sẽ ngừng hoàn toàn việc trông giữ xe máy điện, xe đạp điện tại tầng hầm.

Ngay sau đó, Công ty cổ phần cung cấp Dịch vụ và Giải pháp (SASP), đơn vị vận hành tòa nhà CT1 Thạch Bàn (phường Long Biên) cũng phát đi thông báo về việc không tiếp nhận trông giữ xe máy điện tại các tầng hầm từ ngày 20/12/2025. Các xe máy điện, xe đạp điện đã đăng ký gửi tạm tại tầng 1 vẫn được trông giữ.

Lý do được nêu là số lượng xe điện tăng nhanh, hầm quá tải, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mất an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC). Việc này đang gây tranh cãi lớn.

Nhìn ra thế giới, câu chuyện quản lý, kiểm soát an toàn xe điện, phòng chống nguy cơ cháy nổ của Trung Quốc có thể coi là một hình mẫu cho nhiều quốc gia tham khảo, học hỏi.

Cấm đỗ đậu và sạc xe máy điện trong cùng không gian sinh hoạt bao gồm tầng hầm

Hãng tin Tân Hoa Xã dẫn nguồn dẫn số liệu của Daxue Consulting cho biết, tính đến cuối năm 2023, tổng số xe điện hai bánh tại Trung Quốc đã đạt khoảng 420 triệu chiếc.

Trung Quốc đã quản lý nghiêm ngặt việc đỗ, sạc xe điện ở khu công cộng từ gần 10 năm nay.

Vụ hỏa hoạn thiêu rụi một tòa chung cư tại thành phố Nam Kinh, Trung Quốc khiến 15 người thiệt mạng sau khi một đám cháy bùng phát ở bãi đậu xe đạp điện tầng trệt vào tháng 2/2024. Ảnh: CaiXinGlobal

Từ năm 2018, Trung Quốc siết chặt quản lý xe điện hai bánh với quan điểm nhất quán, phải tách biệt hoàn toàn nguy cơ cháy nổ ra khỏi không gian sinh hoạt.

Luật PCCC Quốc gia của Trung Quốc quy định, cấm sạc xe điện tại "khu vực công cộng trong nhà", bao gồm tầng hầm.

Tờ Shanghai Daily đưa tin, chính quyền thành phố Thượng Hải đã ban hành sửa đổi "Quy định quản lý an toàn xe đạp điện", có hiệu lực 1/06/2024. Theo quy định này, hành vi mang pin xe đạp điện hoặc dắt xe vào thang máy để lên căn hộ sạc xe trong nhà hoặc hành lang thoát hiểm bị coi là vi phạm nghiêm trọng.

Cá nhân vi phạm có thể bị phạt lên tới 500 nhân dân tệ (khoảng 1,9 triệu đồng), còn ban quản lý tòa nhà để xảy ra nguy cơ cháy có thể bị phạt tới 50.000 nhân dân tệ (186 triệu đồng), thậm chí bị xử lý hình sự nếu hậu quả nghiêm trọng.

Các chung cư bắt buộc phải lắp tủ sạc hoặc trạm sạc ngoài trời để thay thế việc sạc trong không gian kín của tòa nhà.

Sau đó, hàng loạt đại đô thị khác như Bắc Kinh, Thâm Quyến, Hàng Châu và Thành Đô cũng đã nhanh chóng áp dụng các lệnh cấm tương tự.

Camera AI được lắp trong thang máy để phát hiện các trường hợp người dân đưa xe điện vào bên trong. Ảnh: MDPI

Quy định quản lý xe đạp điện của Đặc khu kinh tế Thâm Quyến" (Điều 23) ghi rõ: Cấm đỗ xe và sạc xe điện tại các hầm để xe ngầm (underground garages), lối thoát hiểm và các khu vực trong nhà.

Báo cáo từ Global Times cho biết, nhiều chung cư tại Trung Quốc hiện đã trang bị hệ thống "Thang máy thông minh" tích hợp camera AI. Khi hệ thống nhận diện hình ảnh một chiếc xe đạp điện hoặc xe máy điện được đưa vào cabin, thang máy sẽ tự động khóa cửa, ngừng hoạt động và phát loa cảnh báo liên tục cho đến khi chiếc xe được đưa ra ngoài.

Ngoài ra, nhiều địa phương của Trung Quốc đã kiểm soát gắt gao hơn vấn đề này bằng cách cấm xe máy điện ra vào khuôn viên tòa nhà nếu chưa được đăng ký, loại bỏ các xe máy điện và xe đạp điện kém chất lượng hoặc độ chế pin sai tiêu chuẩn.

Xe máy điện sạc ở khu tập trung ngoài trời, phải có camera giám sát

Tuy nhiên, việc cấm sạc tại nhà hoặc hầm chung cư sẽ trở thành "bế tắc" nếu cư dân không có chỗ sạc thay thế. Vì thế, Trung Quốc tiếp tục giải quyết vấn đề này bằng một quy hoạch hạ tầng sạc xe máy điện khổng lồ và bài bản.

Một trạm sạc xe đạp điện tập trung tại thành phố Chiết Giang, Trung Quốc. Ảnh: Electrek

Thay vì để người dân tự cắm sạc lộn xộn dưới hầm kín, tại nhiều khu dân cư, trạm sạc ngoài trời hoặc nhà để xe tách biệt có vách ngăn chống cháy lan được yêu cầu xây dựng bắt buộc.

Từ năm 2021, chính quyền tỉnh Hồ Bắc đã ban hành văn bản "Biện pháp hành chính về xây dựng và vận hành cơ sở hạ tầng sạc xe năng lượng mới". Văn bản bắt buộc 100% vị trí đỗ xe tại các khu dân cư mới xây phải có sẵn hạ tầng kỹ thuật để lắp đặt thiết bị sạc.

Hoạt động sạc chỉ được thực hiện khi có đầy đủ hệ thống giám sát bằng camera, cảm biến nhiệt, quạt thông gió, hệ thống ngắt điện và chữa cháy tự động. Đối với các tòa nhà cũ không đủ điều kiện, việc cải tạo bổ sung trạm sạc tập trung ngoài trời là tiêu chí ưu tiên hàng đầu.

Người dùng xe máy điện có thể sạc tại các trụ sạc thông minh được bố trí tập trung ở khu vực riêng biệt. Ảnh: Electrek

Hệ thống sạc tại các khu vực này không phải là ổ cắm điện thông thường mà là các "trụ sạc thông minh" đi kèm hệ thống vòi phun nước tự động. Người dùng quét mã QR, trả khoảng 1 tệ (3.700 đồng) cho vài giờ sạc. Hệ thống tự ngắt dòng điện khi pin đầy hoặc khi phát hiện nhiệt độ tăng bất thường, loại bỏ hoàn toàn rủi ro "sạc qua đêm" gây cháy.

Xây dựng các trạm đổi pin

Với các thành phố có mật độ dân số cực cao, mô hình trạm đổi pin được xem là lời giải lý tưởng. Người dùng chỉ mất khoảng một phút để đổi pin đầy, thay vì chờ 6-8 tiếng. Pin được sạc tập trung, có quản lý, có hệ thống làm mát và chữa cháy, thay vì hàng triệu bộ pin nằm rải rác dưới hầm gửi xe.

Thiết kế này cho phép cư dân vẫn có thể để xe điện dưới hầm, còn cục pin (chỉ nặng khoảng 6-9kg) thì mang ra các trạm sạc/đổi pin chuyên dụng, thay vì phải tìm cách kéo dây điện đến tận chỗ để xe, vừa nhẹ nhàng, an toàn mà văn minh.

Một trạm đổi pin cho xe máy điện tại Trung Quốc. Ảnh: CleanTechnica

Nhờ các quy định chặt chẽ đảm bảo an toàn PCCC và quy hoạch hạ tầng đồng bộ đi kèm, Trung Quốc đã chuyển đổi xanh thành công, nổi lên là một cường quốc xe điện. Trên khắp các thành phố lớn, hầu hết người dân đã chuyển sang sử dụng xe điện, đặc biệt là xe 2 bánh.

Hãy để lại bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Báo VietNamNet theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Ngô Minh