Bao giờ Hải Phòng hoàn thành di dời bến cảng hơn 150 tuổi?

Cảng Hoàng Diệu nằm bên bờ sông Cấm cách cửa biển hơn 15km được người Pháp xây dựng từ năm 1874. Đây là cảng biển lâu đời nhất của Tp.Hải Phòng - địa phương còn được biết đến với tên gọi thành phố Cảng.

Với tổng cộng 11 cầu cảng có chiều dài hơn 1,7km, tổng diện tích kho hàng hơn 31.000 m2, diện tích bãi hàng hơn 160.000 m2 cùng với hệ thống công trình phụ trợ, Cảng Hoàng Diệu tiếp nhận hàng hóa phục vụ sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, xây dựng của các tỉnh, thành phố phía Bắc.

Suốt thời gian dài, Cảng Hoàng Diệu ít có đối thủ cạnh tranh trong khu vực bởi có nhiều lợi thế nổi trội: Giá thành vận tải hàng hóa thấp, cơ sở hạ tầng tương đối đồng bộ, kết nối trực tiếp với tuyến đường sắt quốc gia Hải Phòng - Hà Nội - Việt Trì - Lào Cai.

Cảng Hoàng Diệu hơn 150 tuổi tại Tp.Hải Phòng sẽ kết thúc sứ mệnh lịch sử trong năm 2025 (Ảnh: Thái Phan).

Tuy nhiên, thời gian gần đây, Cảng Hoàng Diệu tỏ ra yếu thế trong cuộc cạnh tranh khốc liệt của hệ thống cảng biển trong khu vực, nhất là các cảng nước sâu. Từ vị thế là cảng biển lớn, Cảng Hoàng Diệu dần đóng vai trò như cảng thủy nội địa khi chỉ tiếp nhận các tàu loại nhỏ vào làm hàng hàng rời.

Trước thực trạng này, Trung ương và Tp.Hải Phòng đã bàn tính đến phương án di dời Cảng Hoàng Diệu để phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương cũng như quy hoạch khu vực đô thị trung tâm.

Tại Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển phía Bắc đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã được Bộ Giao thông - Vận tải phê duyệt, các bến cảng ở khu vực sông Cấm không phát triển mở rộng, từng bước di dời, chuyển đổi công năng của Cảng Hoàng Diệu.

Bên cạnh đó, trên cơ sở đề nghị của UBND Tp.Hải Phòng, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về chủ trương đầu tư các bến cảng số 3, 4 ở khu bến cảng Lạch Huyện của Công ty CP Cảng Hải Phòng để phục vụ việc di dời Cảng Hoàng Diệu.

Đầu năm 2017, khi Tp.Hải Phòng khởi công xây dựng cầu Hoàng Văn Thụ nối trung tâm thành phố với Khu đô thị mới Bắc sông Cấm trên địa bàn huyện Thủy Nguyên (nay là Tp.Thủy Nguyên), Công ty CP Cảng Hải Phòng đã dừng hoạt động 3 trong số 11 cầu cảng thuộc Cảng Hoàng Diệu (các cầu cảng số 9, 10 và 11).

Khu vực xây dựng cầu Nguyễn Trãi vượt sông Cấm nối trung tâm Tp.Hải Phòng với Khu đô thị mới Bắc sông Cấm (Ảnh: Thái Phan).

Khi cầu Nguyễn Trãi được khởi công giữa tháng 12/2024, Công ty CP Cảng Hải Phòng tiếp tục dừng hoạt động các cầu cảng số 1, 2 và 3. Theo kế hoạch, trong năm 2025, đơn vị sẽ dừng hoạt động các cầu cảng còn lại (từ cầu cảng số 4 đến cầu cảng số 8). Đồng thời, hoàn thành toàn bộ việc di dời tài sản, cây cối, vật kiến trúc… trên khuôn viên rộng khoảng 50ha.

Theo thông tin từ UBND Tp.Hải Phòng, kinh phí dành cho việc di dời toàn bộ Cảng Hoàng Diệu lên tới hơn 1.800 tỷ đồng. Phạm vi di dời gồm 2 đơn vị trong hàng rào cảng là Cảng Hoàng Diệu với 11 cầu cảng cùng hệ thống kho bãi, văn phòng… rộng khoảng 2.000m2, Nhà ga lập đoàn tàu tuyến đường sắt và cơ quan, đơn vị liên quan khác.

Ngoài xây dựng 2 cây cầu Hoàng Văn Thụ và Nguyễn Trãi, tại khu vực Cảng Hoàng Diệu sau khi được di dời, Tp.Hải Phòng sẽ đầu tư, xây dựng hàng hoạt công viên cây xanh, công trình dân dụng phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Chẳng bao lâu nữa, Cảng Hoàng Diệu sẽ kết thúc sứ mệnh lịch sử hơn 150 năm. Thay vào đó, khu vực đô thị ven sông Cấm sẽ được quy hoạch, chỉnh trang xứng tầm với sự phát triển của Tp.Hải Phòng cũng như phục vụ những mục tiêu lâu dài của địa phương.

Ngô Quang Thái