Bản đồ thổ nhưỡng giúp người dân miền núi trồng cây thích hợp

Người dân trồng ổi ở huyện Sơn Tây.

Nắm thổ nhưỡng trong tay

Huyện Sơn Tây là địa phương đầu tiên tại tỉnh Quảng Ngãi hoàn thành việc xây dựng “Bản đồ thổ nhưỡng - nông hóa”, giúp người dân có thể lựa chọn cây trồng phù hợp với từng vùng đất. Đây cũng là mô hình chuyển đổi số phục vụ sản xuất nông nghiệp chỉ có ở huyện miền núi này.

Bản đồ được tuyên truyền rộng rãi đến người dân từ tháng 2/2024 và ban đầu nhận được nhiều phản hồi tích cực từ người nông dân. Anh Đinh Văn Thiên, ở xã Sơn Liên chia sẻ, từ hướng dẫn của cán bộ xã mà nay anh đã đọc được bản đồ thổ nhưỡng.

Cũng theo anh Thiên, mặc dù canh tác nhiều năm nhưng anh không nắm rõ chất đất của vườn nhà, càng không thể biết trồng cây gì là phù hợp nhất. Qua thông tin hiển thị trên bản đồ thì anh Thiên biết được diện tích đất của mình phù hợp với trồng cây ăn quả. Nhờ đó vừa qua gia đình anh đã mạnh dạn xuống giống diện tích khá lớn trồng bưởi da xanh và chuối.

Từ chỗ trước đây chỉ có kỹ sư, chuyên gia nông nghiệp mới biết được địa chất, thổ nhưỡng thì giờ đây với việc tận dụng bản đồ thổ nhưỡng - nông hóa người nông dân Sơn Tây ai cũng có thể nắm rõ đặc điểm đất từng khu vực.

Bản đồ thổ nhưỡng - nông hóa ở huyện Sơn Tây. (Ảnh Google)

Theo lãnh đạo Phòng NN&PTNT huyện Sơn Tây, điểm đặc biệt của bản đồ này là sau khi hoàn thiện sẽ được phổ biến rộng rãi thành dữ liệu dùng chung, người dân dễ dàng tiếp cận.

Trước kia, huyện Sơn Tây đã triển khai nhiều mô hình trồng trọt nhưng đều không thành công. Đơn cử như mô hình trồng cà phê, chôm chôm, hoa ly... Nguyên nhân thất bại một phần là do chỉ trồng theo cảm tính, chưa có sự nghiên cứu kỹ lưỡng về thổ nhưỡng.

Để khắc phục bất cập này, huyện Sơn Tây đã phối hợp với Viện Quy hoạch và Thiết kế nông nghiệp (Bộ NN&PTNT) thực hiện dự án “Bản đồ thổ nhưỡng - nông hóa và quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2021 - 2030, định hướng đến năm 2045”.

Theo chính quyền huyện Sơn Tây, dự án trên rất cần thiết để địa phương có thể khai thác tối đa tiềm năng lợi thế phát triển nông nghiệp, hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung quy mô lớn. Tạo ra tư duy mới - đột phá mới - mô hình mới trong phát triển sản xuất nông nghiệp, góp phần quan trọng trong công tác giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới hiệu quả.

Tiến tới hình thành vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa

Để thực hiện xây dựng bản đồ thổ nhưỡng - nông hóa, các đơn vị liên quan đã lấy mẫu thổ nhưỡng và phân tích trên toàn bộ diện tích hơn 38.563ha đất tự nhiên của huyện Sơn Tây.

Qua đó, phân hạng mức độ thích hợp đất đai cho một số loại cây trồng là khoảng 19.385ha (gồm: đất lúa, đất cây hàng năm, đất cây lâu năm và rừng trồng sản xuất), trong đó đã lấy mẫu nông hóa trên 11.719ha đất sản xuất nông nghiệp.

Tại Sơn Tây đang dần hình thành các vùng trồng cây ăn quả.

Chính quyền huyện Sơn Tây kỳ vọng việc lập bản đồ thổ nhưỡng - nông hóa phục vụ sản xuất nông nghiệp sẽ giúp người dân được hiểu rõ tính chất của các loại đất canh tác, hàm lượng các nguyên tố vi lượng, chất dinh dưỡng để chọn cho đất một loại cây trồng phù hợp nhất, điều tiết tỷ lệ phân bón phát huy hiệu quả cao nhất trong sản xuất nông nghiệp.

Từ đó, hình thành các vùng sản xuất tập trung quy mô lớn, mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất, bền vững nhất theo hướng sản xuất hàng hóa, hiện đại.

Ngoài ra, bản đồ còn giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước giám sát, cập nhật tình hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, xây dựng phương án quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp.

Đây cũng là bước định hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý và các vùng sản xuất chuyên canh phù hợp với từng loại đất theo các vùng sinh thái, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất trên địa bàn huyện. Khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên đất theo định hướng phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, bảo đảm năng suất, chất lượng, hiệu quả gắn với chế biến theo nhu cầu thị trường.

Ông Phạm Hồng Khuyến, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Sơn Tây cho biết, hiện địa phương đã quy hoạch những vùng phù hợp để trồng cây ăn quả, cây dược liệu... dựa trên bản đồ thổ nhưỡng.

Theo ông Khuyến, huyện cũng đã bàn giao kết quả nghiên cứu, xây dựng bản đồ thổ nhưỡng - nông hóa cho lãnh đạo các xã. Đây là nguồn tài liệu rất quan trọng để các địa phương xây dựng kế hoạch sản xuất, bố trí cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện đất đai, kinh tế - xã hội và giúp từng địa phương chủ động trong công tác tổ chức sản xuất đạt hiệu quả cao nhất.

Trần Tươi