Ám ảnh 'cái chết trắng' ở vùng biên (kỳ 1)

Ma túy bủa vây vùng biên

Nghệ An là tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước với đường biên giới dài 468,3km, chiếm gần 1/4 tổng chiều dài biên giới Việt - Lào, giáp 3 tỉnh Xiêng Khoảng, Hủa Phăn và Bôlykhămxay nước CHDCND Lào. Có 27 xã biên giới thuộc 6 huyện với 5 cửa khẩu được kết nối với 3 tuyến quốc lộ trọng điểm và hàng trăm đường mòn, lối mở qua lại biên giới nên rất khó khăn trong công tác quản lý, tuần tra, kiểm soát.

Cán bộ Công an huyện Kỳ Sơn đến tận nhà tuyên truyền, vận động nhân dân không mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy.

Dân cư dọc biên giới chủ yếu là người dân tộc thiểu số, điều kiện kinh tế khó khăn, trong đó có một bộ phận người Mông ở khu vực giáp biên có mối quan hệ thân tộc và thường xuyên móc nối với các đối tượng người bên kia biên giới, hình thành các đường dây mua bán trái phép chất ma túy. Bên cạnh đó, với vị trí địa lý gần khu vực "Tam giác vàng" - thánh địa ma túy của khu vực Đông Nam Á, địa hình chủ yếu là rừng núi hiểm trở, nhiều đường mòn, lối mở, khu vực biên giới tỉnh Nghệ An trở thành địa bàn thuận lợi để tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động.

Trong số 27 xã biên giới có 24/27 xã biên giới có ma túy, trong đó 11/27 xã trọng điểm phức tạp về ma túy với 516 người nghiện, nghi nghiện có mặt tại địa bàn; 1 tụ điểm, 3 điểm phức tạp, 33 điểm bán lẻ ma túy và 26 đối tượng nghi vấn hoạt động phạm tội về ma túy. Đồng thời, các xã giáp biên giới còn là địa bàn thuận lợi để các đối tượng phạm tội ma túy lợi dụng trung chuyển ma túy từ Lào vào địa bàn nội địa và đi các địa phương khác tiêu thụ; dựng các lán trại trong khu vực rừng núi hiểm trở, giáp biên giới để tổ chức các tụ điểm mua bán, sử dụng ma túy. Qua theo dõi, trên 80% lượng ma túy thu giữ được trên địa bàn tỉnh có nguồn gốc thẩm lậu qua biên giới Việt - Lào.

Có những thời điểm, tội phạm ma túy lập lán trại trong rừng sâu trên tuyến biên giới Việt-Lào, chúng trang bị rất nhiều vũ khí "nóng" để tổ chức "họp chợ" mua bán trái phép chất ma túy và sẵn sàng nhả đạn khi bị lực lượng chức năng phát hiện. Riêng Công an tỉnh Nghệ An đã xác lập hàng chục chuyên án lớn, huy động nhiều lực lượng tham gia triển khai triệt xóa các tụ điểm phức tạp này. Tuy nhiên, tình hình chỉ tạm lắng được một thời gian, các đường dây, ổ nhóm ma túy nội địa lại tiếp tục câu kết với số đối tượng bên kia biên giới tiếp tục hoạt động.

Quyết tâm "làm sạch" ma túy vùng biên

Trăn trở bởi "điểm nóng" ma túy vùng biên, Thiếu tướng Phạm Thế Tùng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An cho biết, xuất phát từ chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, Tỉnh ủy, UBND tỉnh và sự trăn trở với tình hình tội phạm ma túy trên địa bàn tỉnh, tháng 4/2022, Đảng ủy, Công an tỉnh đã ban hành Đề án xây dựng "xã biên giới sạch về ma túy", triển khai tại 27 xã biên giới với mục tiêu lập nên một "vành đai biên giới" sạch ma túy, làm "tường ngăn" ma túy thẩm lậu vào địa bàn, góp phần xây dựng một "vùng xanh" biên giới an toàn, không có ma túy vừa bảo đảm ANTT vùng biên giới chiến lược, vừa tạo nền tảng, điều kiện thúc đẩy cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đời sống nhân dân đồng bào miền núi tại các xã giáp biên.

Thực hiện đề án xã biên giới sạch về ma túy, Công an tỉnh Nghệ An nỗ lực đấu tranh, triệt xóa nhiều đường dây buôn bán ma túy.

Ngay từ khi triển khai thực hiện, Công an Nghệ An đã xác định, đây là Đề án mới, mục tiêu đặt ra rất cao, nhiều giải pháp đề ra trước nay chưa có tiền lệ, vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, địa bàn thực hiện là 27 xã biên giới với nhiều nét đặc thù, khó khăn, phức tạp… nhưng đây cũng là Đề án có ý nghĩa rất quan trọng, mang tính chiến lược, lâu dài đối với công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm ma túy trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, toàn lực lượng Công an tỉnh phải hết sức quyết liệt để vừa tập trung dồn toàn lực cho việc thực hiện Đề án, vừa hoàn thành xuất sắc chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác Công an năm 2022.

Sau khi Đề án được ban hành, ngày 13/4/2022 Công an tỉnh đã tổ chức Hội nghị quán triệt, triển khai Đề án với sự tham dự của các đồng chí đại diện Thường trực Tỉnh ủy, lãnh đạo UBND tỉnh, lãnh đạo các Cục nghiệp vụ thuộc Bộ Công an, đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn tỉnh, Bí thư, Chủ tịch UBND 6 huyện và 27 xã biên giới để tranh thủ sự ủng hộ và thể hiện quyết tâm chính trị cao nhất đối với việc triển khai thực hiện Đề án.

Công tác "làm sạch" ma túy tại các địa bàn biên giới là nhiệm vụ rất khó khăn và mang tính đặc thù, trong khi đó mục tiêu Đề án đặt ra cao là làm sạch ma túy 27 xã biên giới ngay trong năm 2022; vì vậy, muốn triển khai Đề án hiệu quả phải tăng cường hơn 1 bước tiềm lực, sức mạnh của các lực lượng trực tiếp làm công tác phòng, chống ma túy trên tuyến biên giới. Do đó, Công an tỉnh đã huy động tối đa lực lượng tăng cường cho địa bàn biên giới khi có yêu cầu, qua đó 6 tháng đầu năm đã huy động hơn 500 lượt CBCS thuộc các lực lượng Cảnh sát cơ động của Phòng PK02, trinh sát, điều tra viên thuộc Phòng Cảnh sát ĐTTP về ma túy và Công an các huyện biên giới.

Đặc biệt, riêng 27 xã biên giới, ngay khi triển khai Đề án đã điều động 25 đồng chí cán bộ điều tra, trinh sát viên có kinh nghiệm tăng cường ít nhất 1 năm, bảo đảm các xã biên giới có ít nhất từ 6 - 9 đồng chí (đây là giải pháp trước nay chưa có tiền lệ). Trang cấp đầy đủ 27 xe ôtô bán tải cho Công an 27 xã và các công cụ hỗ trợ, trang thiết bị cần thiết như máy vi tính, hơn 5.000 que test ma túy…; hỗ trợ cơ sở vật chất phục vụ đời sống sinh hoạt, làm việc như tivi, tủ lạnh, máy chiếu, máy phát điện…; tu sửa, xây dựng trụ sở Công an xã tại một số địa bàn biên giới.

Chung tay vào cuộc

Sau khi Đề án "Xã biên giới sạch về ma túy" được triển khai, xác định đúng trọng tâm là tập trung xây dựng 27 xã biên giới "sạch ma túy", làm vành đai ngăn ma túy thâm nhập địa bàn biên giới. Công an tỉnh Nghệ An đã kịp thời tham mưu Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp, đặc biệt là cấp ủy, chính quyền 6 huyện biên giới tích cực, quyết liệt chỉ đạo, triển khai Đề án một cách đồng bộ, bài bản, thống nhất; qua đó, làm chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu các cấp, các ngành, phát huy được sức mạnh của hệ thống chính trị và toàn dân tham gia công tác "làm sạch" ma túy, tại địa bàn 27 xã biên giới.

Thiếu tướng Phạm Thế Tùng, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An (bìa trái) kiểm tra việc triển khai Đề án xã biên giới sạch về ma túy tại xã Tam Quang, huyện Tương Dương.

Điển hình như, huyện Thanh Chương nằm ở phía Tây Nam của tỉnh Nghệ An, có đường biên giới quốc gia tiếp giáp với nước bạn Lào dài hơn 55,47km, trong đó, có 5 xã biên giới, có cửa khẩu quốc gia Thanh Thủy và nhiều đường tiểu ngạch. Nói về việc triển khai đề án xã biên giới sạch về ma túy trên địa bàn, ông Trình Văn Nhạ, Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương cho biết: Trong những năm qua, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở địa bàn biên giới huyện Thanh Chương vẫn còn diễn biến phức tạp; cả 5 xã biên giới đều có tội phạm và tệ nạn ma túy; có 2/5 xã biên giới trọng điểm phức tạp về ma túy, vẫn còn một vài điểm bán lẻ ma túy gây bức xúc trong cộng đồng, số người nghiện ma túy còn ở mức cao dẫn đến những hậu quả tác hại to lớn, lâu dài cho xã hội…

Tuy nhiên chỉ sau 6 tháng triển khai Đề án xã biên giới sạch về ma túy, Cảnh sát đã phát hiện, bắt giữ tổng cộng 17 vụ, 25 đối tượng phạm tội về ma túy trên địa bàn toàn huyện, thu giữ tang vật gồm 12.200 viên hồng phiến, 42,895 gam heroin, 11,860 gam ma túy đá. Trong đó, bắt giữ 10 vụ, 14 đối tượng, phá thành công 2 chuyên án, bắt giữ 3 đối tượng phạm tội về ma túy tại 5 xã biên giới, thu giữ 12.200 viên hồng phiến, 42,470 gam heroin và 0,265 gam ma túy đá, triệt xóa và làm tan rã 5 điểm bán lẻ trái phép ma túy tại các xã biên giới. Thành tích đó được chính quyền, nhân dân ghi nhận, đánh giá cao.

Riêng đối với Công an tỉnh Nghệ An, xác định để "làm sạch" địa bàn về ma túy, đòi hỏi phải cắt giảm nguồn "cầu". Chính vì thế, ngay sau khi Đề án được triển khai, lực lượng Công an các cấp trong Công an Nghệ An đã tiến hành rà soát, lập hồ sơ đưa 231 đối tượng đi cai nghiện bắt buộc, 28 đối tượng cai nghiện tại cộng đồng và 41 đối tượng điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone; xác minh 97 trường hợp đối tượng nghiện và nghi nghiện vắng mặt lâu dài tại địa phương và có văn bản trao đổi với các địa phương liên quan để phối hợp quản lý. Bên cạnh đó, Công an tỉnh Nghệ An cũng tập trung lực lượng, đấu tranh hiệu quả với tội phạm ma túy trên tuyến biên giới nói chung để cắt nguồn "cung".

Trong đó, Công an 6 huyện biên giới đã triển khai quyết liệt tổ chức hơn 700 lượt tuần tra kiểm soát tại địa bàn biên giới để chủ động phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh với tội phạm ma túy trên tuyến biên giới; phát hiện, bắt 83 vụ, 96 đối tượng phạm tội về ma túy tại các xã biên giới, thu 6,59kg heroin, 5,03kg ma túy đá, 575g MTTH, 23.053 viên MTTH, 6 khẩu súng quân dụng, 34 khẩu súng tự chế, 1 súng bắn đạn cao su, 34 viên đạn, 5 dao, 2 thanh kiếm và nhiều tang vật khác có liên quan.

Ngoài ra, qua đấu tranh các chuyên án, vụ án, triệt xóa các tụ điểm, điểm phức tạp, đường dây, đối tượng phạm tội về ma túy ở các xã biên giới, Công an các đơn vị, địa phương đã bắt giữ 9 vụ, 21 đối tượng, triệt xóa 1 tụ điểm, 6 điểm phức tạp, 5 điểm bán lẻ ma túy tại các xã trọng điểm phức tạp về ma túy thuộc 6 huyện biên giới.

Công an các đơn vị, địa phương được giao nhiệm vụ kết nghĩa đã chủ động triển khai nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả cho UBND và Công an các xã biên giới, góp phần hỗ trợ việc triển khai thực hiện Đề án và nâng cao đời sống của người dân các xã biên giới. Lực lượng Công an tăng cường về các xã biên giới đã bám sát chức năng, nhiệm vụ được giao, hỗ trợ, phối hợp hiệu quả với lực lượng Công xã biên giới trong công tác "làm sạch" ma túy tại địa bàn; thực hiện nghiêm chế độ thông tin, báo cáo theo quy định.

Công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm về ma túy tại địa bàn các xã biên giới được đẩy mạnh, trong đó công tác tuần tra biên giới, tuần tra vũ trang được chú trọng.

Với những giải pháp đồng bộ, quyết liệt, qua 6 tháng triển khai thực hiện Đề án xây dựng "Xã biên giới sạch ma túy" đã có 26/27 xã biên giới hoàn thành các tiêu chí "Xã biên giới sạch ma túy".

Hải Việt