AI trở thành 'ngôi sao mới nổi' trong tuyển dụng

AI có khả năng giảm thiểu sự thiên vị trong tuyển dụng dựa trên giới tính, chủng tộc, tuổi tác... Ảnh: The Academic.

Trí tuệ nhân tạo có thể bị sai lệch, nhưng có lẽ nó ít sai lệch hơn con người. Đó là một khả năng thường bị bỏ qua trong các cuộc thảo luận về cách AI sẽ thay đổi môi trường làm việc, đặc biệt là trong lĩnh vực tuyển dụng.

Theo Business Insider (BI), AI có thể làm tốt hơn con người trong việc giảm thiểu sự thiên vị trong quá trình tuyển dụng.

Điều đó có thể khiến kỹ năng của nhân sự đóng vai trò quyết định, chứ không phải bằng cấp hay mối quan hệ.

Nói với BI, chuyên gia Kinh tế học Andreas Leibbrandt từ Đại học Monash (Australia), cho biết nghiên cứu của ông chỉ ra trong lĩnh vực công nghệ, nơi mà nam giới vốn chiếm ưu thế, AI có thể đánh giá ứng viên khách quan hơn, giảm thiểu xu hướng tuyển dụng ưu tiên nam giới.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là loại bỏ hoàn toàn vai trò con người trong việc ra quyết định cuối cùng của quá trình tuyển dụng. Ông Leibbrandt ví AI như con dao 2 lưỡi.

"Nếu không biết sử dụng nó, bạn sẽ tự cắt tay mình. Nhưng nếu biết cách ứng dụng, bạn sẽ thấy công việc của mình hiệu quả hơn. Đó là cách tôi nhìn nhận về AI trong lĩnh vực tuyển dụng", vị chuyên gia nói.

AI loại bỏ phân biệt

Leibbrandt cho biết ông chọn lĩnh vực công nghệ vì nhiều phụ nữ từng gặp phải sự thiên vị trong quá trình tuyển dụng, thậm chí còn có cả "văn hóa người nhà" trong môi trường làm việc.

Theo nghiên cứu của Leibbrandt, phụ nữ tìm kiếm việc làm trong lĩnh vực công nghệ khá cởi mở với việc AI thay thế con người trong quá trình tuyển dụng.

"Điểm nổi bật nhất là tâm lý e ngại của phụ nữ khi bị đánh giá bởi con người. Mối lo ngại của họ về sự thiên vị giảm đáng kể khi được AI đánh giá", ông Leibbrandt nói.

Theo đó, khi nhà tuyển dụng biết giới tính của ứng viên, họ có xu hướng thiên vị nam giới. Tuy nhiên, khi giới tính được ẩn đi, không còn sự phân biệt nào xuất hiện.

Để kiểm tra cách AI xử lý hồ sơ, nhóm nghiên cứu của Leibbrandt đã đăng tin tuyển dụng thực tế, kèm theo thông báo ứng viên sẽ được xét duyệt bởi nhóm tuyển dụng hoặc AI.

Kết quả cho thấy khi AI là người sàng lọc hồ sơ ban đầu, phụ nữ có xu hướng nộp đơn nhiều hơn.

"So với việc bị con người đánh giá, phụ nữ ít bỏ cuộc hơn khi biết AI sẽ xem xét hồ sơ của họ", ông Leibbrandt lưu ý phụ nữ vẫn có thể lo lắng về sự thiên vị trong các thuật toán AI, nhưng nhìn chung, họ cho rằng AI ít thiên vị hơn con người.

Khi AI là người sàng lọc hồ sơ ban đầu, phụ nữ có xu hướng nộp đơn nhiều hơn. Ảnh: Techxplore.

Ngược lại, nam giới có xu hướng nộp đơn ít hơn khi biết hồ sơ sẽ được AI đánh giá.

"Điều này dường như cho thấy với một số nam giới, việc sử dụng AI thay thế con người trong quá trình tuyển dụng giống như bị tước đi một phần đặc quyền", vị chuyên gia phân tích.

Bên cạnh việc thay thế con người trong việc sàng lọc hồ sơ ban đầu, AI còn có thể đóng vai trò khác trong tuyển dụng. Công nghệ này có thể giúp đánh giá năng lực của ứng viên một cách khách quan.

Nghiên cứu cho thấy khi AI thực hiện các nhiệm vụ này, các nhà tuyển dụng nam đã không phân biệt đối xử với nữ giới.

Leibbrandt cũng đề cập đến các nghiên cứu khác cho thấy xu hướng tương tự khi xét trên yếu tố chủng tộc.

Ông lưu ý quy mô của các nghiên cứu này còn hạn chế, nhưng những dấu hiệu ban đầu cho thấy các nhóm thiểu số như phụ nữ da màu có thể cảm thấy cơ hội tuyển dụng công bằng hơn khi AI tham gia sàng lọc hồ sơ ban đầu.

AI giúp tuyển dụng dễ dàng hơn

Trong bối cảnh ứng dụng AI ngày càng rộng rãi, không ít doanh nghiệp đang tìm cách tận dụng công nghệ này để cải tiến quy trình tuyển dụng.

Barb Hyman, nhà sáng lập kiêm CEO của Sapia.ai, đã tiên phong trong lĩnh vực này bằng việc sử dụng AI để trò chuyện văn bản với ứng viên, thay thế cho các hình thức truyền thống như video trả lời câu hỏi hay phỏng vấn trực tiếp.

Barb Hyman cho rằng việc sử dụng AI để trò chuyện với ứng viên có nhiều ưu điểm. Phương pháp này tạo môi trường thoải mái, ít áp lực hơn, phù hợp với những người dễ lo lắng hoặc e ngại vì hoàn cảnh, xuất thân.

"Đối với một nhóm lớn ứng viên, việc nộp đơn không cần lộ danh tính, không cần video hay phỏng vấn trực tiếp tạo ra sự khác biệt rất lớn", bà chia sẻ.

Bà Hyman cũng cho rằng việc sử dụng AI để sàng lọc ban đầu giúp các nhà tuyển dụng đánh giá ứng viên một cách công bằng hơn.

"Chúng ta không thể loại bỏ hoàn toàn những định kiến tiềm ẩn. Vì vậy, nếu thị trường muốn đảm bảo công bằng và đa dạng, AI là công cụ cần thiết", bà Hyman nhận định.

Nhà tuyển dụng này cũng nhận thấy việc sử dụng AI để sàng lọc cũng thu hút thêm ứng viên tài năng, đặc biệt trong bối cảnh thị trường lao động khó khăn như hiện nay.

Ngọc Bích