AI có thể khiến 800.000 người Hồng Kông mất việc hoặc đổi nghề vào năm 2028

Báo cáo cho biết nhân viên nhập liệu, nhân viên hành chính và đại diện dịch vụ khách hàng có sự khả năng chịu ảnh hưởng nặng nề từ quá trình chuyển đổi nhanh chóng sang số hóa khi công việc của họ bị loại bỏ trong những năm tới.

Các công nghệ dựa trên AI có thể sẽ ảnh hưởng đến khoảng 800.000 nhân viên, tương đương 25% tổng lực lượng lao động của Hồng Kông.

Báo cáo của Venturenix, nhà tuyển dụng tập trung chủ yếu vào công nghệ thông tin (CNTT), cho biết: “Khi các ứng dụng AI thâm nhập vào nhiều ngành công nghiệp khác nhau, ngay cả những nghề truyền thống được trả lương cao như luật sư và dịch giả cũng bị ảnh hưởng. Các họa sĩ minh họa và người sáng tạo nội dung cũng có nhiều khả năng bị thay thế hơn”.

Sự phổ biến rộng rãi của ChatGPT, chatbot AI được OpenAI phát hành vào tháng 11.2022 và Microsoft hậu thuẫn, đã làm dấy lên lo ngại về tình trạng mất việc làm lớn vì nó cùng các công nghệ tương tự có khả năng trò chuyện như con người.

Yin Ran, nhà đầu tư thiên thần ở thành phố Thượng Hải (Trung Quốc), nói: “Số lượng việc làm bị ảnh hưởng không phải là điều bất ngờ vì AI và các công nghệ kỹ thuật số mới khác đang mang lại những thay đổi lớn cho nhiều ngành công nghiệp. Thành thật mà nói, không dễ để gọi tên một ngành không bị ảnh hưởng bởi AI”.

Tại Trung Quốc, những gã khổng lồ công nghệ như Alibaba, Baidu, SenseTime đã tung ra các chatbot AI của riêng họ với hy vọng nâng cao hiệu quả hoạt động trong các lĩnh vực như thương mại điện tử, tài chính và dịch vụ y tế.

Theo Venturenix, nhiều công ty Hồng Kông đang yêu cầu nhân viên ở những vị trí trước đây không cần kinh nghiệm CNTT học cách sử dụng ChatGPT.

Dicky Yuen, giám đốc một công ty tuyển dụng có trụ sở tại Hồng Kông, cho biết: “Những nhân viên ở các vị trí phi kỹ thuật không hiểu cách sử dụng AI hoặc thậm chí không hiểu mã lập trình, sẽ dần bị loại bỏ trong vài năm tới. Những nhân viên hiểu AI và có thể tích hợp AI tốt hơn vào quy trình làm việc sẽ cải thiện đáng kể hiệu quả công việc và có cơ hội tăng lương, thăng tiến cao hơn so với những người không hiểu về nó”.

Năm 2018, công ty tư vấn Boston Consulting Group (BCG) ước tính rằng 2,3 triệu nhân viên ngành tài chính ở Trung Quốc có khả năng bị mất việc làm hoặc bị chuyển sang vai trò mới vào năm 2027 khi công nghệ AI lấn sân. BCG cho biết con số này chiếm 23% số việc làm trong lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm và chứng khoán của đất nước.

Venturenix cũng nhận thấy rằng Hồng Kông đang phải đối mặt với sự thiếu hụt trầm trọng nhân tài CNTT. Khoảng 4.000 chuyên gia CNTT đang tìm kiếm việc làm mỗi tháng, nhưng có tới 7.400 vị trí tuyển dụng trong lĩnh vực này, báo cáo của Venturenix cho biết.

Các công nghệ dựa trên AI có thể sẽ ảnh hưởng đến khoảng 1/4 lực lượng lao động ở Hồng Kông vào năm 2028 - Ảnh: Felix Wong

Gần 4.000 người ở Mỹ bị mất việc trong tháng 5 vì AI và đây là lần đầu tiên AI được liệt kê trong báo cáo hàng tháng của công ty Challenger, Grey and Christmas.

Báo cáo cho thấy khoảng 3.900 trong số hơn 80.089 nhân viên bị sa thải trong tháng 5 ở Mỹ do AI. Những nguyên nhân khác gây mất việc làm được Challenger, Grey and Christmasliệt kê gồm tình hình thị trường và kinh tế, cắt giảm chi phí, tái cơ cấu hoặc sáp nhập và mua lại.

Công ty nhận thấy rằng từ tháng 1 đến tháng 5, có khoảng 417.500 người bị mất việc làm, tăng 315% so với con số 100.694 trong cùng kỳ năm ngoái. Qua đó, đây là 5 tháng đầu năm tồi tệ nhất kể từ năm 2020, khi đại dịch bùng phát dẫn đến hơn 1,4 triệu người bị sa thải.

Nếu loại trừ yếu tố do đại dịch, lượng người bị sa thải trong 5 tháng đầu năm 2023 là con số tồi tệ nhất kể từ khi có 820.000 người mất việc đầu năm 2009, theo báo cáo từ Challenger, Grey and Christmas.

Một người phát ngôn Challenger, Grey and Christmas đã xác nhận với trang Insider rằng báo cáo tháng 5 là lần đầu tiên AI được đưa vào danh sách nguyên nhân, và cho biết các đợt cắt nhân viên giảm đều đến từ lĩnh vực công nghệ. Đây là lĩnh vực đang có sự phát triển sôi động nhất về công nghệ AI, từ ChatGPT cho đến các tính năng mới được công bố gần như hàng tuần từ Google, Adobe, Amazon...

Trong khi Challenger, Grey and Christmas dự đoán xu hướng này sẽ tiếp tục, người phát ngôn cho biết một số công ty có thể do dự khi tiết lộ AI là yếu tố thúc đẩy sa thải. Hiện chưa rõ số lượng công việc do AI tạo ra sẽ được so sánh như thế nào với số việc làm bị loại bỏ do công nghệ này.

Mới tuần trước, Hiệp hội Rối loạn Ăn uống Quốc gia (tổ chức phi lợi nhuận lớn nhất Mỹ hỗ trợ điều trị chứng rối loạn ăn uống) đã xác nhận với trang Insider rằng đang thay thế ít nhất 6 nhân viên đường dây trợ giúp bằng chatbot AI có tên Tessa mà họ sử dụng từ năm ngoái. Tuy nhiên, tổ chức này cho biết hôm 30.5 rằng đã tạm tời tắt Tessa một thời gian ngắn. Điều này đến sau khi một người dùng báo cáo rằng Tessa cung cấp lời khuyên như đo cân nặng hàng tuần và đếm lượng calo, những ý tưởng mà người này nói đã dẫn đến việc phát triển rối loạn ăn uống của cô ban đầu.

Vào tháng 5, BT Group, công ty viễn thông hàng đầu Anh, đã công bố kế hoạch cắt giảm khoảng 55.000 nhân viên từ nay cho đến năm 2030. Philip Jansen, Giám đốc điều hành BT Group, cho biết công ty sẽ thay thế khoảng 10.000 người bằng AI trong số những lần sa thải dự kiến đó 7 năm tới. Lý do vì ông cho biết chatbot hiện tại của BT Group là Amy có thể trả lời nhiều câu hỏi của người dùng và sẽ chỉ cải thiện theo thời gian.

Greg Jackson, Giám đốc điều hành Octopus Energy (nhà cung cấp năng lượng gia dụng có trụ sở tại Anh), cho biết AI đang thực hiện công việc của 250 người tại công ty này.

Theo tờ The Times of London, Greg Jackson nói Octopus Energy đã thử nghiệm AI trong vài tháng qua. Ông cho biết công nghệ này đã được tích hợp vào các hệ thống Octopus Energy và nhân viên bắt đầu cho phép AI trả lời một số email của khách hàng từ tháng 2.

Giờ đây, AI đã trả lời hơn 1/3 email của khách hàng, tương đương công việc của khoảng 250 người, Greg Jackson Energy nói. Ông cho biết thêm: "Email do AI viết mang lại 80% sự hài lòng của khách hàng, cao hơn hẳn so với mức 65% mà những nhân viên có kỹ năng, được đào tạo đạt được".

Greg Jackson cho rằng điều này không dẫn đến tình trạng mất việc làm tại Octopus Energy nhưng tốc độ phát triển của AI có khả năng gây ra "sự xáo trộn lớn và nhanh chóng" cho thị trường lao động.

Nhân viên tại các công ty khác gần đây đã báo cáo về trải nghiệm sử dụng các công cụ AI để giúp thực hiện công việc của họ. Một người nói với trang Vice rằng ChatGPT đã hoàn thành 80% công việc của họ.

Hồi tháng 3, báo cáo từ ngân hàng đầu tư nổi tiếng Goldman Sachs (Mỹ) cho thấy các công cụ generative AI như ChatGPT có thể dẫn đến "sự gián đoạn đáng kể" trong thị trường lao động và ảnh hưởng đến khoảng 300 triệu việc làm toàn thời gian.

Các nền kinh tế tiên tiến đã trải qua sự suy giảm trong tăng trưởng năng suất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính, ảnh hưởng đáng kể tốc độ tăng trưởng GDP.

Theo Goldman Sachs, các hệ thống generative AI có thể tạo ra những nội dung không thể phân biệt được so với hoạt động sáng tạo của con người. Điều này có thể kích hoạt sự bùng nổ năng suất, giúp nâng GDP toàn cầu tăng thêm 7% hàng năm trong 10 năm tới.

“Sự kết hợp giữa tiết kiệm đáng kể chi phí lao động, tạo việc làm mới và năng suất cao hơn cho những người lao động không bị đào thải mở ra khả năng cho cuộc cách mạng năng suất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đáng kể. Chúng tôi ước tính rằng AI có thể giúp tăng GDP toàn cầu hàng năm lên 7%”, theo báo cáo của Goldman Sachs.

Một nghiên cứu của OpenAI cho thấy generative AI có thể đảm nhận ít nhất 10% nhiệm vụ của 80% lực lượng lao động ở Mỹ.

Sơn Vân