Xây dựng nông thôn mới tại Nghệ An: Đưa sản phẩm OCOP vươn xa

"Mỗi xã một sản phẩm"

Sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, các xã, phường ở Nghệ An bước vào giai đoạn mới của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) và cụ thể đó là chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP).

Diện tích địa giới các địa phương được mở rộng, thủ tục hành chính tinh gọn, khả năng liên kết vùng linh hoạt và sự đồng hành từ cơ quan quản lý đã tạo thêm sức bật để nâng cao chất lượng, mở rộng thị trường, đưa thương hiệu OCOP Nghệ An vươn xa.

Nghệ An hiện có 743 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên.

OCOP giúp phát huy tiềm năng và lợi thế địa phương để phát triển các sản phẩm có giá trị, tạo chuỗi giá trị, bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường, và phát triển du lịch nông thôn, từ đó thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển và cải thiện đời sống người dân.

Đến giữa tháng 8/2025, Nghệ An có 743 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Nếu tính theo 412 xã, phường cũ, mỗi xã trung bình có hơn 1,8 sản phẩm; còn tính theo 130 xã, phường mới hiện nay, mỗi xã trung bình có hơn 5,7 sản phẩm. Đây là một con số ấn tượng trong cả nước.

Với khát vọng "đưa thảo dược vùng quê vươn ra thị trường", chị Nguyễn Thị Hằng (xã Bạch Ngọc, tỉnh Nghệ An) sau nhiều năm thực nghiệm sản phẩm, đến năm 2021 chị quyết định thành lập Công ty TNHH XNK Thảo dược Hằng Moon, lấy thương hiệu F&P Nature, với mục tiêu mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm thảo dược chất lượng cao, an toàn và hiệu quả.

Chị Hằng bộc bạch: "Tôi được sinh ra và lớn lên nơi vùng quê nông thôn Nghệ An không mấy thuận lợi về thời tiết. Người già, trẻ em đều phải chịu nhiều tác động về sức khỏe do thời tiết khắc nghiệt.

Mà những cây dược liệu này rất tốt đối với sức khỏe con người. Sau khi tìm hiểu ở địa phương có nhiều loại cây cùng với bài thuốc chữa bệnh của nó đã bị mai một hoặc biến mất, trong số đó có cây hương nhu.

Không ngừng trăn trở và mong muốn phục hồi, phát triển những loại dược liệu quý, chúng tôi đã và đang từng bước ươm mầm, nhân giống để đem màu xanh cây dược liệu phủ kín những vùng đất hoang hóa".

Thương hiệu F&P Nature đã có 26 dòng sản phẩm mang thương hiệu F&P Nature chiết xuất từ thiên nhiên, trong đó có 7 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao.

Sản phẩm Thảo dược F&P Nature đáp ứng nhu cầu sử dụng của đa số khách hàng. Cho đến nay, thương hiệu F&P Nature đã có 26 dòng sản phẩm mang thương hiệu F&P Nature chiết xuất từ thiên nhiên, trong đó có 7 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao… đã có 12 nhà phân phối và đại lý khắp cả nước, hơn 35 quầy dược bán sản phẩm tinh dầu răng miệng F&P.

Thị trường chủ lực của các sản phẩm thảo dược F&P Nature tập trung tại các tỉnh thành như: Hà Nội, Nghệ An, Cần Thơ, Quảng Bình… Các sản phẩm được ưa chuộng như sữa tắm, dầu gội, dung dịch vệ sinh, sữa rửa mặt, tinh dầu răng miệng, kem bôi da; các sản phẩm chiết xuất từ tía tô như mặt nạ tía tô, cao tía tô, trà búp,…

Không chỉ mang lại giá trị về mặt sức khỏe và môi trường, mô hình trồng cây dược liệu kết hợp chế biến còn đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Sau thời gian đi vào hoạt động, thương hiệu F&P Nature đã góp phần giải quyết việc làm cho 10 lao động địa phương với thu nhập bình quân trên 6 triệu đồng/người/tháng và hàng chục lao động thời vụ.

Chương trình Quốc gia Mỗi xã một sản phẩm (One Commune One Product - OCOP) là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực, gia tăng giá trị đầu tiên được Việt Nam triển khai trên toàn quốc từ năm 2018 tại Quyết định số 490/QĐ-TTg ngày 07/5/2018 do Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.
Chương trình là giải pháp, nhiệm vụ trong triển khai chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng Nông thôn mới, ra đời nhằm thực hiện bền vững các tiêu chí về sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân, đặc biệt khu vực nông thôn.
Theo đó, trọng tâm chương trình là phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp và dịch vụ có lợi thế tại mỗi địa phương theo chuỗi giá trị do các thành phần kinh tế tư nhân và kinh tế tập thể thực hiện.
Trọng tâm Chương trình OCOP ở Việt Nam là phát triển sản nhiều công nghiệp, phi nông nghiệp và dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương theo chuỗi giá trị, gắn với các chủ thể. Các chủ thể tham gia Chương trình OCOP bao gồm các thành phần kinh tế tập thể (hợp tác xã, tổ hợp tác) và kinh tế tư nhân (doanh nghiệp, hộ sản xuất).
Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, ban hành khung pháp lý và chính sách để thực hiện định hướng phát triển trục sản phẩm đặc sản địa phương, các vùng sản xuất hàng hóa, dịch vụ; quản lý và giám sát tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; hỗ trợ các khâu: đào tạo, tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ, hỗ trợ tín dụng, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm.

Nâng tầm thương hiệu (OCOP)

Ông Thành Đặng Long, Chủ tịch UBND xã Bạch Ngọc (Nghệ An) cho biết: "Sau khi xã Bạch Ngọc mới được thành lập với diện tích lớn hơn, chúng tôi đặt mục tiêu vừa nâng cao chất lượng sản phẩm hiện có, vừa tìm kiếm sản phẩm mới để vừa tạo sự đa dạng sản phẩm cho địa phương.

Đó sẽ là cơ sở quan trọng thúc đẩy đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp gắn với chế biến, kết nối thị trường tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, thay đổi diện mạo nông nghiệp, nông thôn, là nền tảng vững chắc xây dựng nông thôn mới bền vững".

Tại xã Lam Thành, tỉnh Nghệ An, cơ sở chế biến rươi của chị Nguyễn Thị Vinh được nhiều người biết đến với sản phẩm "chả rươi Biển Đông" đạt chuẩn OCOP 3 sao.

Những ngày này, cơ sở đang tất bật thay đổi nhãn dán sản phẩm để phù hợp với tên gọi mới của địa phương.

Việc thay đổi này không chỉ đơn thuần là cập nhật thông tin địa chỉ mà còn mang ý nghĩa đồng bộ thương hiệu, tạo sự chuyên nghiệp và tăng uy tín trên thị trường.

Việc săn loài được mệnh danh là "lộc trời" tuy vất vả nhưng cũng đem lại cho người dân nguồn thu nhập khá cao. Rươi chủ yếu xuất hiện ở các vùng đất bãi bồi, ven sông.

Nắm bắt được xu thế món đặc sản từ rươi, chị Vinh tiến hành xây dựng sản phẩm đạt chuẩn OCOP hướng đến thị trường rộng lớn.

Với các sản phẩm chế biến từ rươi như: Ruốc rươi, chả rươi… hứa hẹn sẽ tạo đà phát triển vững mạnh trong thời gian tới.

Các cơ sở cập nhật bao bì sản phẩm OCOP sau khi thực hiện chính quyền 2 cấp.

"Bên cạnh nguồn nguyên liệu từ "lộc trời" để chế biến ra sản phẩm đạt OCOP tạo thêm thu nhập cho chủ thế, mỗi mùa rươi, hàng trăm hộ gia đình trong khu vực sinh sống gần sông Lam tham gia đánh bắt rươi còn được hưởng lợi nguồn thu cao với giá bán dao động từ 350.000 - 450.000 đồng/kg", chị Nguyễn Thị Vinh chia sẻ.

Với giá trị kinh tế cao, sản phẩm chế biến từ rươi cũng được tiêu thụ mạnh, không riêng ở địa phương mà còn vươn ra các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM và các tỉnh thành trên cả nước.

Hơn nữa, chả rươi Biển Đông rất hay được khách mua làm quà biếu và gửi đi các nước. Vì lẽ đó, cơ sở của chị góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động thường xuyên và thời vụ.

Ông Nguyễn Hữu Hà, Chủ tịch UBND xã Lam Thành cho biết, xã mới được hợp thành từ 4 xã Châu Nhân, Hưng Nghĩa, Hưng Thành và Phúc Lợi. Xã Lam Thành đang dần trở thành điểm đến yêu thích của giới trẻ ưa khám phá, tìm hiểu giá trị văn hóa - lịch sử.

Lam Thành dần xuất hiện như một "tọa độ mới" trên bản đồ du lịch. Đây là điều kiện thuận lợi để đưa sản phẩm đặc trưng ra thị trường

"Trước đây, mỗi xã chỉ có rất ít sản phẩm OCOP; nay sau sáp nhập, số lượng tăng gấp nhiều lần. Đây là nền tảng để chúng tôi tập trung đầu tư, nâng cấp chất lượng và tạo thương hiệu sản phẩm cho địa phương", ông Hà nói.

Việc mở rộng quy mô địa bàn không chỉ giúp sản phẩm OCOP duy trì nguồn cung ổn định mà còn tạo điều kiện để chính quyền cơ sở phát huy vai trò kết nối, đồng hành cùng các chủ thể trong quá trình phát triển sản phẩm.

Các sản phẩm OCOP Nghệ An đa dạng với nguồn nguyên liệu đảm bảo.

Bà Võ Thị Nhung, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An đánh giá: "Chương trình OCOP giúp từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn, góp phần xây dựng NTM giàu bản sắc văn hóa, môi trường xanh và phát triển bền vững. Vai trò cấp xã trong việc xây dựng các sản phẩm OCOP trong chính quyền 2 cấp đặc biệt quan trọng.

Việc trao quyền nhiều hơn cho xã, phường sau khi không còn cấp huyện cho phép chính quyền cơ sở chủ động hỗ trợ, giám sát, đề xuất nhu cầu vốn, kỹ thuật, quảng bá sản phẩm.

Các chủ thể OCOP cũng thuận lợi hơn khi tiếp cận trực tiếp các chương trình xúc tiến thương mại, đào tạo kỹ năng và vay vốn đầu tư mở rộng sản xuất".

Đối với định hướng phát triển sản phẩm OCOP trong thời gian tới, Nghệ An đặt mục tiêu tập trung nâng cao chất lượng, thăng hạng sao cho sản phẩm tiêu biểu, hướng tới chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, đồng thời, đẩy mạnh quảng bá trên các kênh và phương tiện truyền thông.

Đồng thời, chỉ đạo các đơn vị, địa phương tìm kiếm, hỗ trợ sản phẩm mới gắn với lợi thế đặc thù từng địa phương, nhằm đa dạng hóa sản phẩm OCOP và đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng cao.

Lê Minh

Quang Hợp