Vượt tư duy 'lấp đầy', xác lập hệ giá trị mới cho khu công nghiệp Việt Nam

Diễn đàn Khu Công nghiệp 2025 bàn giải pháp thúc đẩy thu hút FDI trong bối cảnh mới.

Ngày 11/12/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, Diễn đàn Khu công nghiệp năm 2025 (IPFORUM 2025) với chủ đề “Thúc đẩy đầu tư khu công nghiệp trong kỷ nguyên mới", đã thu hút được sự tham gia của hơn 300 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương; đại diện các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế; các tổ chức quốc tế; nhà đầu tư và cộng đồng tư vấn – xúc tiến đầu tư trong và ngoài nước nhằm tập trung thảo luận các giải pháp nâng cao chất lượng thu hút đầu tư, thúc đẩy sản xuất tự lực – công nghiệp tự cường và tối ưu hóa quỹ đất công nghiệp Việt Nam bằng các dự án giá trị cao, thông minh và bền vững.

XÁC LẬP HỆ GIÁ TRỊ MỚI CHO HỆ SINH THÁI CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

Sự kiện diễn ra vào thời điểm Việt Nam vừa hoàn tất việc sáp nhập 34 tỉnh, thành phố: bước đi mang tính cấu trúc lại không gian phát triển, mở ra dư địa lớn cho chiến lược công nghiệp thế hệ mới. Đây cũng là thời điểm sản xuất toàn cầu tái định hình mạnh mẽ, khi các tập đoàn quốc tế chuyển hướng tìm kiếm điểm đến có năng lực chuỗi cung ứng, tiêu chuẩn bền vững và nền tảng công nghiệp phụ trợ đủ sâu.

Trong bối cảnh đó, IPFORUM 2025 được kỳ vọng trở thành nơi tập hợp tư duy đổi mới, tạo lực kéo cho giai đoạn phát triển công nghiệp tiếp theo của Việt Nam trong bối cảnh mới.

Phát biểu khai mạc, ông Đào Xuân Đức, Chủ tịch IPFORUM 2025, cho biết diễn đàn được hình thành với sứ mệnh kiến tạo một không gian trao đổi – kết nối nhằm thúc đẩy giá trị bền vững, phát triển công nghệ và tăng cường năng lực quản trị cho hệ sinh thái khu công nghiệp. Tại IPFORUM, mọi khác biệt hay cạnh tranh giữa các bên đều được đặt trong góc nhìn tích cực: cùng nhau thúc đẩy kinh tế phát triển, quốc gia thịnh vượng và xã hội tiến bộ.

Theo ông Đức, sau ba thập kỷ công nghiệp hóa, Việt Nam đã đạt những bước tiến quan trọng. Tuy nhiên, trong bối cảnh chuyển đổi toàn cầu, Việt Nam vừa tiến hành sáp nhập các tỉnh, thành phố để tạo ra không gian phát triển mới, cơ hội mới rộng mở cho các Khu công nghiệp Việt Nam cần bước vào “kỷ nguyên phát triển sâu rộng hơn”, gắn với tiêu chuẩn xanh – thông minh – nhân văn, hướng tới các giá trị toàn cầu.

Trong phát biểu dẫn đề, bà Nguyễn Thị Kim Khánh, Tổng Giám đốc Cổng Thông tin khu công nghiệp Việt Nam, cho rằng bối cảnh thế giới dịch chuyển nhanh, cộng với thay đổi không gian phát triển sau sáp nhập tỉnh, buộc Việt Nam phải xác định một hệ giá trị hoàn toàn mới cho mô hình khu công nghiệp.

Những giá trị này bao gồm: Tư duy thu hút đầu tư theo tiêu chuẩn toàn cầu, thay vì chỉ ưu tiên lấp đầy; công nghiệp vì con người, cạnh tranh bằng giá trị nhân văn, gắn với an toàn lao động, quản lý hóa chất, bình đẳng giới; chuyển đổi kép: xanh – số; nâng cấp mô hình vận hành theo tiêu chuẩn carbon thấp, năng lượng tái tạo, dữ liệu số; ngoại giao tri thức: tăng cường chia sẻ công nghệ, kỹ năng, mô hình quản trị và tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội, quản trị) giữa doanh nghiệp – chính quyền – viện, trường.

Theo bà Khánh, các khu công nghiệp Việt Nam muốn giữ được lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên mới phải nhanh chóng thích ứng với tiêu chuẩn của các chuỗi giá trị toàn cầu: minh bạch carbon, logistics thông minh, hạ tầng kết nối số, và năng lực an cư – làm việc – sáng tạo cho lực lượng lao động chất lượng cao.

THÁCH THỨC MỚI CỦA CÁC KHU CÔNG NGHIỆP

Trình bày báo cáo tại sự kiện, ông Phạm Văn Nam, Phó Tổng Giám đốc Cổng Thông tin khu công nghiệp Việt Nam, cho biết Việt Nam hiện có hơn 320 khu công nghiệp đang hoạt động, trong đó tỷ lệ lấp đầy đạt trên 79%, thể hiện nhu cầu mạnh mẽ của thị trường và uy tín của Việt Nam trong thu hút FDI. Tuy nhiên, thách thức mới không còn là “lấp đầy” mà là tăng chất lượng dòng vốn, nâng cấp mô hình khu công nghiệp, tối ưu quỹ đất và đáp ứng yêu cầu về chuẩn mực bền vững của các tập đoàn toàn cầu.

Từ thực tế trên, ông Nam đưa ra ba khuyến nghị chiến lược với các khu công nghiệp Việt Nam.

Thứ nhất, các khu công nghiệp Việt Nam cần chuyển đổi vai trò từ “nhà cung cấp hạ tầng” sang “trung tâm kết nối chuỗi giá trị”. Cụ thể, chuyển từ cung cấp đất – điện – nước sang mô hình trung tâm dịch vụ giá trị cao. Các khu công nghiệp cần là là nơi doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa liên kết, chia sẻ công nghệ, tiêu chuẩn, đào tạo và cơ hội thị trường, đồng thời là mắt xích giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ hai, đẩy mạnh mô hình khu công nghiệp thông minh – bền vững. Trong đó có các trụ cột gồm: Năng lượng tái tạo, tuần hoàn nước, giảm phát thải; hạ tầng số, IoT giám sát vận hành, nền tảng dữ liệu chung; Logistics 4.0 kết nối cảng biển – cảng cạn – trung tâm phân phối; gắn kết khu công nghiệp – đô thị thông minh – giao thông đa phương thức để tạo môi trường sống – làm việc thuận lợi, thu hút nhân tài.

Thứ ba, nhân lực công nghiệp phải chuyển mạnh sang kỹ năng số và tự động hóa.

Ông Nam nhấn mạnh: "Chúng ta cần đổi mới giáo dục nghề nghiệp gắn với nhu cầu doanh nghiệp, ưu tiên kỹ năng vận hành tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, robot công nghiệp. Đồng thời, cần có các chiến dịch truyền thông quốc gia tôn vinh lao động kỹ thuật, thợ lành nghề và kỹ sư — nhóm nhân lực đang thiếu nhưng có vai trò then chốt trong quá trình tái cấu trúc sản xuất".

Diễn đàn năm nay cũng dành thời lượng lớn cho phiên tọa đàm trọng tâm: “Hệ giá trị mới thúc đẩy xúc tiến đầu tư vào khu công nghiệp trong kỷ nguyên mới”, với sự tham gia của đại diện bộ, ngành, địa phương, hiệp hội và các tổ chức quốc tế.

Các ý kiến thống nhất rằng Việt Nam đang đứng trước một cơ hội đặc biệt, đó là chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc, dòng vốn FDI chất lượng cao đang tìm kiếm điểm đến mới và mô hình công nghiệp xanh – thông minh đang trở thành tiêu chuẩn.

Trong bối cảnh đó, các Khu công nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể bứt phá nếu nhanh chóng định vị mình như nền tảng hạ tầng chiến lược cho sản xuất thế hệ mới.

Nguyệt Hà