Ukraine tuyên bố phá hủy nhà máy UAV chiến lược của Nga?
Hiện nay ngoài đạn pháo và tên lửa tầm xa, thiết bị bay không người lái (UAV) đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong xung đột Nga - Ukraine. Hai bên không ngừng sử dụng UAV để tấn công lẫn nhau, với mục tiêu bao gồm cả những cơ sở trọng yếu chuyên sản xuất UAV.
Thiệt hại lớn đối với ngành sản xuất UAV quân sự Nga
Ukraine mới đây tuyên bố hỏa hoạn đã xảy ra ở một nhà kho tại nhà máy UAV Yelabuga bên trong Đặc khu kinh tế Alabuga của Nga, phá hủy nhiều linh kiện UAV Shahed-136 trị giá tới 16 triệu USD.
UAV Geran của Nga. Ảnh: Washington Institute.
Nhà máy Yelabuga, nằm cách biên giới Nga - Ukraine hơn 1.287km, chuyên sản xuất UAV Shahed. Đây là loại UAV cảm tử do Iran thiết kế và được Nga sử dụng trên chiến trường Ukraine.
Tổng cục Tình báo quốc phòng Ukraine (HUR) đã chia sẻ tin tức về vụ cháy này qua mạng xã hội Telegram. Họ tuyên bố vụ cháy đã phá hủy 65 khung UAV cùng những linh kiện trọng yếu, bao gồm động cơ, hệ thống điều hướng, camera nhiệt cần thiết để chế tạo ra khoảng 400 UAV dạng Shahed.
HUR tuyên bố “mọi thứ bị cháy rụi”. Tuy nhiên, họ không trực tiếp nhận trách nhiệm về vụ hỏa hoạn này.
Đăng tải của HUR gọi sự cố này là “ngọn lửa bí hiểm có sức tàn phá lớn”. HUR xem vụ cháy như một đòn giáng mạnh vào tổ hợp công nghiệp quốc phòng của Nga, cản trở nỗ lực chiến tranh của nước này.
Tình báo Ukraine thường được liên hệ với những hoạt động phá hoại ngầm sâu bên trong lãnh thổ Nga trong suốt xung đột vũ trang giữa hai nước. Tuy nhiên, hiện người ta vẫn chưa xác định được chính xác thế lực đứng sau vụ cháy mới nhất tại nhà máy UAV của Nga.
Giới chức địa phương Nga không thông báo có vụ cháy hoặc sự cố nào tại Đặc khu kinh tế Alabuga trong đêm 23/12/2024. Tuy nhiên, ngọn lửa xuất hiện theo đúng kiểu của những đòn tập kích do Ukraine tiến hành nhằm vào cơ sở hạ tầng quân sự của Nga.
Trước đó, ngày 21/12, UAV Ukraine đã tấn công thành phố Kazan - thủ phủ tỉnh Tatarstan của và làm hư hại một số tòa nhà.
Bất luận thế nào, vụ phá hủy linh kiện UAV trị giá tới 16 triệu USD nói trên vẫn là một đòn giáng mạnh vào năng lực sản xuất UAV của Nga. Các lực lượng Ukraine thường xuyên nhắm vào những cơ sở sản xuất đạn dược và vũ khí của Nga như một phần trong chiến lược làm suy yếu năng lực quân sự của Nga.
Đây không phải là lần đầu tiên cơ sở Yelabuga bị tấn công. Hồi đầu tháng 4/2024, các UAV tầm xa của Ukraine đã lần đầu tiên đánh vào cơ sở này.
Năng lực gia tăng đáng gờm của dòng UAV Shahed/Geran
Nhà máy UAV Yelabuga được thành lập vào tháng 7/2023, với mục tiêu sản xuất cả UAV cảm tử Geran (tức phiên bản Nga của UAV Shahed) và UAV trinh sát Albatross.
Nga đã gia tăng dần dần việc sản xuất UAV Shahed/Geran. Theo thông tin hiện nay, năng lực sản xuất của nước này ở mức khoảng 2.000 UAV cảm tử mỗi tháng.
Nga thường xuyên sử dụng UAV loại này trong các cuộc tập kích vào Ukraine, thường là nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng.
Nhờ sản xuất nội địa, những UAV này đã tiến hóa đáng kể từ phiên bản đời đầu cách đây 2 năm. Những mẫu tiên tiến có thêm lớp tàng hình bên ngoài giúp chúng khó bị phát hiện. Những đầu đạn tuần kích mới đã được thiết kế để tấn công những mục tiêu cụ thể.
Ngoài ra, UAV Geran/Shahed này còn được trang bị các modem dữ liệu và thẻ SIM để có thể truyền dữ liệu qua mạng điện thoại di động, từ đó gia tăng năng lực tác chiến.
Hồi tháng 11/2024, Moscow nâng cấp UAV trên bằng cách trang bị cho chúng đầu đạn nhiệt áp với sức công phá mạnh. Các UAV này cũng được gắn bộ phận điều hướng Kometa của Nga.
Tháng 3/2024, Ukraine bắn hạ một UAV Shahed-136 được gắn camera trinh sát. Vijainder K Thakur - cựu sĩ quan không quân Ấn Độ, nhận xét: “Sự việc này dường như xác nhận rằng nhiều UAV Shahed/Geran được trang bị camera quét ảnh nhiệt, phản ánh năng lực tiên tiến của chúng”.
UAV Geran dòng mới này có năng lực truyền video theo thời gian thực về các trạm kiểm soát.
Với năng lực quay video và quét ảnh nhiệt, UAV Shahed/Geran có thể thực hiện trinh sát hình ảnh sâu bên trong lãnh thổ Ukraine. Chuyên gia Thakur cho biết thêm, sau khi hoàn thành nhiệm vụ bay kéo dài, chúng thường quay trở lại không phận Nga hoặc Belarus.
Việc bổ sung những camera như trên cải thiện hiệu quả tổng thể của UAV loại này, giúp nâng cao nhận thức tình hình cho trắc thủ, gia tăng độ chính xác của những đòn tấn công. Ngoài ra, chúng cũng cải thiện năng lực thu thập thông tin tình báo.
Chuyên gia Thakur lý giải sự lợi hại của camera nhiệt: “Những camera này cho phép UAV Shahed/Geran phát hiện và theo dõi những mục tiêu di động với độ chính xác lớn hơn, mang lại lợi thế chiến thuật trong các kịch bản chiến đấu đòi hỏi độ chính xác cao”.
