Tỷ lệ nội địa hóa dệt may được cải thiện đáng kể

Trong số các ngành xuất khẩu, dệt may là một trong những ngành có tỷ lệ nội địa hóa cao nhất, đạt mức 45-48%.

Năm 2025 là một năm vượt khó thành công của ngành dệt may khi kim ngạch xuất khẩu ước đạt 46 tỷ USD, tăng khoảng 5% so với năm 2024, cơ bản kiểm soát được tình hình biến động thuế quan toàn cầu, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu.

Theo đó, giai đoạn từ 02/4 đến 08/8, ngành dệt may đã gia tăng được kim ngạch xuất khẩu rất lớn với tốc độ tăng trưởng đến gần 15%, nhờ linh hoạt thích ứng để tận dụng được thời cơ từ những khoảng thời gian chờ để áp dụng mức thuế quan mới của Mỹ trong 90 ngày đầu tiên.

Không chỉ về đích với doanh số ấn tượng trong bối cảnh thuế quan bủa vậy, ngành dệt may cũng ghi nhận sự cải thiện đáng kể về tỷ lệ nội địa hóa, gần 50%.

Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Vinatex cho hay, theo báo cáo của Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương, trong các nhóm ngành xuất khẩu của Việt Nam, dệt may là một trong những ngành có tỷ lệ nội địa hóa cao nhất, đạt mức 45-48% trong khi ngành điện tử khoảng 15-18%… Giá trị gia tăng của dệt may cũng thuộc nhóm cao nhất trong các ngành chế biến chế tạo với khoảng 40%.

"Đây là cả một quá trình cải thiện nhanh và tương đối lớn về quy mô, nâng tỷ lệ nội địa hóa lên và nếu xét trong top 5 nước xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới thì mức độ chủ động nguồn nguyên vật liệu của dệt may Việt Nam đứng thứ 3 chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ", ông Lê Tiến Trường nhấn mạnh.

Tất nhiên, quá trình cải thiện khả năng tự cung ứng nguyên liệu của toàn ngành bao gồm cả hoạt động đầu tư của doanh nghiệp trong nước và xu hướng dịch chuyển của chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó các doanh nghiệp FDI quy mô lớn vào đầu tư sản xuất nguyên liệu hình thành chuỗi cung cấp khép kín ở Việt Nam.

Với các doanh nghiệp trong nước cũng đã lựa chọn phân khúc trung - cao để đầu tư, từ đó tăng đầu tư để cải thiện khả năng cung ứng.

Theo ông Trường, đầu tư vào phân khúc này đòi hỏi tính kỹ lưỡng và xuất xứ chặt chẽ của hàng hóa, để tuy bắt đầu sau về sản xuất nguyên liệu nhưng chúng ta đã đi ngay vào những sản phẩm đảm bảo quy tắc xuất xứ và định vị ở mức trung cao, hướng tới mức cao là những khu vực ít bị nhảy cảm hơn về giá và chính sách thuế.

Chia sẻ về định hướng tự chủ nguồn nguyên vật liệu với chuỗi sản xuất trong toàn hệ thống sản xuất của Vinatex, tận dụng ưu đãi từ các FTA hiện hành, ông Trường nói, hiện, sản xuất sợi, vải trong toàn Vinatex có sự liên kết cung ứng chặt chẽ với ngành may để toàn bộ sản phẩm về cơ bản là sử dụng nguyên vật liệu trong hệ thống. Nhưng, thực tế thì quy mô sản xuất nguyên liệu vẫn nhỏ hơn rất nhiều so với quy mô ngành may của Tập đoàn nên vẫn phải đặt ra yêu cầu mở rộng đầu tư, sản xuất cung ứng nguyên phụ liệu cho sản xuất.

Dù vậy, việc mở rộng quy mô sản xuất nguyên phụ liệu đòi hỏi cả 2 yếu tố, gồm: Sự chấp thuận của chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó người mua và người thiết kế chấp thuận loại nguyên liệu của Việt Nam để đưa vào chuỗi. Cùng với đó, doanh nghiệp cũng phải cân nhắc bài toán tài chính khi đầu tư sản xuất nguyên vật liệu bởi lĩnh vực này đòi hỏi quy mô tài chính rất lớn.

"Trên hết, doanh nghiệp cần tính toán, cân đối giữa "sức khỏe" tài chính, lợi nhuận làm ra với những chi phí trong nghiên cứu phát triển để tránh tình trạng doanh nghiệp định hướng chiến lược tốt, phát triển tốt, nhưng vì quy mô đầu tư chưa hợp lý, mất cân đối tài chính khiến không đủ lực để đi đường dài…", ông Trường nói.

Cách Vinatex chọn để đầu tư nguyên phụ liệu là làm từng bước, tức là khi gia nhập chuỗi cung ứng phải bắt đầu từ những đơn hàng nhỏ. Đây cũng là một quá trình diễn ra rất dài, từ sản xuất thử nghiệm, từ những đơn hàng nhỏ lẻ tiến tới những đơn hàng quy mô lớn và dài hạn của những năm tiếp theo.

Thế Hoàng