Từ bản lĩnh vượt khó đến tầm nhìn thành phố toàn cầu

Với chiến lược phát triển giai đoạn 2026-2030 vừa được Hội đồng nhân dân Thành phố thông qua, Thành phố Hồ Chí Minh đang quyết tâm mạnh mẽ với mục tiêu tới năm 2030 trở thành trung tâm đô thị văn minh, hiện đại, trung tâm đổi mới sáng tạo, năng động, hội nhập; thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, có vị trí nổi trội ở khu vực Đông Nam Á và nằm trong nhóm 100 thành phố toàn cầu, đáng sống; có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của thế giới, thuộc nhóm thu nhập cao. Điều này hoàn toàn có cơ sở để sớm trở thành hiện thực với những nền tảng, động lực đang trở nên rõ nét hơn bao giờ hết.

Bản lĩnh trong "cơn gió ngược"

Nhìn lại chặng đường 2021-2025, có thể thấy đây là giai đoạn đầy thăng trầm nhưng cũng ghi dấu sự kiên cường của Thành phố. Từ tâm điểm của đại dịch Covid-19 và ảnh hưởng mạnh mẽ bởi sự suy thoái kinh tế toàn cầu, sau những ngày tháng "gồng mình" chống dịch và vượt khó, Thành phố đã kiên cường trụ vững, từng bước lấy lại vị thế dẫn dắt. Thực tế là minh chứng cho thấy, kinh tế Thành phố đã phục hồi theo hình chữ V đầy ấn tượng.

Thành phố Hồ Chí Minh nỗ lực vượt qua khó khăn do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19 để nhanh chóng hồi phục kinh tế. (Ảnh: Thế Anh)

Những con số biết nói sau đã phản ánh sự nỗ lực cả hệ thống chính trị Thành phố Hồ Chí Minh: tổng giá trị GRDP năm 2025 ước đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng hơn 1,5 lần so với năm 2020, chiếm 23,5% GDP cả nước. GRDP bình quân đầu người ước cả năm 2025 đạt 8.066 USD trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh (mới); trong đó, giá trị ước thực hiện của 3 tỉnh, thành phố đạt: 7.348 USD (Thành phố Hồ Chí Minh), 7.947 USD (tỉnh Bình Dương) và 14.139 USD (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu).

Trong giai đoạn 2021-2025, dự ước tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân khoảng 4,49%/năm; nếu tính từ sau giai đoạn Covid-19 (giai đoạn 2022-2025), tăng trưởng bình quân khoảng 6,46%/năm.

Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đô thị hóa; chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng tăng trưởng xanh và phát triển bền vững đạt kết quả bước đầu.

Thu ngân sách nhà nước đạt kết quả ấn tượng, ước thực hiện 5 năm hơn 3,28 triệu tỷ đồng, đạt 112% so với kế hoạch, tăng so với kế hoạch đề ra khoảng 354 nghìn tỷ đồng, chiếm 36,7% tổng thu ngân sách quốc gia. Hoạt động thu hút đầu tư tiếp tục là điểm sáng, trong đó, thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) ước đạt 38,4 tỷ USD.

Tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt hơn 431 tỷ USD; cơ cấu hàng xuất khẩu tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục tăng trưởng và chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu. Kinh tế số ngày càng giữ vai trò quan trọng và có tốc độ phát triển nhanh; chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo có bước tiến bộ.

Một góc Thành phố Hồ Chí Minh năng động và phát triển. (Ảnh: Thế Anh)

Những con số trên đã chứng minh rằng, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, Thành phố Hồ Chí Minh vẫn là "túi tiền" và là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, khẳng định “sức khỏe” của thành phố đầu tàu nói riêng và nền kinh tế khu vực phía nam nói chung.

Tuy nhiên, phía sau những thành tựu đáng ghi nhận đó, Thành phố vẫn còn tồn tại những "nút thắt" mà nhiều năm qua chưa có lời giải, chưa được tháo gỡ và khắc phục dứt điểm. Đó là về hạ tầng giao thông quá tải, tình trạng ngập nước và ô nhiễm môi trường. Đây chính là "điểm nghẽn" mà giai đoạn 2026-2030 Thành phố phải giải quyết bằng những tư duy mang tính đột phá, đồng bộ thay vì những giải pháp chắp vá thông thường.

Thành phố đang đẩy mạnh giao thông công cộng hiện đại, trở thành nền tảng và động lực để phát triển. (Ảnh: Thế Anh)

Kinh tế số, công nghệ là xương sống để Thành phố đột phá

Bước sang giai đoạn 2026-2030, Thành phố Hồ Chí Minh đặt ra mục tiêu không chỉ là dẫn dắt trong nước mà phải vươn tầm khu vực, lọt vào nhóm 100 thành phố đáng sống nhất thế giới. Để đạt được kỳ vọng này, Thành phố Hồ Chí Minh xác định một triết lý phát triển mới dựa trên tri thức và công nghệ. Không còn thuần túy là trung tâm gia công hay thương mại truyền thống, Thành phố đang chuyển mình mạnh mẽ thành "thung lũng Silicon" của khu vực.

Kinh tế số, công nghệ sẽ là chìa khóa để mở ra những đột phá vượt trội trong thời gian tới cho Thành phố khi trong Nghị quyết của Hội đồng nhân dân Thành phố cũng nêu rõ, kinh tế số được xác định là động lực tăng trưởng mới, phấn đấu chiếm từ 30- 40% GRDP. Đây là một con số đầy tham vọng nhưng hoàn toàn có cơ sở.

Thành phố sẽ không còn thuần túy là nơi lắp ráp, gia công mà tập trung vào các ngành công nghiệp "tương lai" như vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ sinh học. Đây không chỉ là xu hướng toàn cầu mà còn là con đường duy nhất để Thành phố có thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và nâng cao năng suất lao động xã hội (dự kiến tăng trung bình là 8,0%/năm).

Song song đó là việc vận hành Trung tâm Tài chính quốc tế và dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ - hai đòn bẩy chiến lược kết nối Thành phố trực tiếp với dòng chảy vốn và hàng hóa toàn cầu. Đây cũng sẽ là bước đi chiến lược để Thành phố Hồ Chí Minh không chỉ là thành phố của Việt Nam, mà là thành phố của thế giới.

Các khu công nghiệp thu hút nhiều doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước. (Ảnh: Thế Anh)

Bên cạnh đó, trong giai đoạn sắp tới, Thành phố xác định phải tập trung phát triển hạ tầng và hạ tầng phải đi trước, tạo nền tảng và động lực để Thành phố phát triển kinh tế-xã hội.

Trong chiến lược 5 năm tới Thành phố sẽ tập trung nguồn lực để "xóa trắng" các điểm nghẽn giao thông và ưu tiên nguồn lực ngân sách và đẩy mạnh thu hút các nguồn lực xã hội, thực hiện các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 và Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 98/2023/QH15 để đầu tư các công trình giao thông trọng điểm, liên kết vùng; tập trung hoàn thành khép kín đường Vành đai 2, Vành đai 3, khởi công đường Vành đai 4, cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Mộc Bài và các tuyến đường sắt đô thị (Metro); đẩy nhanh tiến độ các thủ tục đầu tư dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cầu Cần Giờ, cầu Thủ Thiêm 4; hoàn thiện hạ tầng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Khu đô thị lấn biển Cần Giờ; phát triển hạ tầng số, hạ tầng giao thông thông minh, hạ tầng logistics kết nối cảng biển và sân bay.

Hệ thống giao thông đang được triển khai đồng bộ theo hướng hiện đại. (Ảnh: Thế Anh)

Đặc biệt, với những dự án trọng điểm, tạo điểm nhấn như: Vành đai 3, Vành đai 4 và các tuyến Metro sẽ được đẩy nhanh tiến độ theo mô hình TOD (phát triển đô thị dựa trên giao thông công cộng). Đây không chỉ là câu chuyện giao thông đơn thuần, mà là câu chuyện chiến lược kinh tế quan trọng, góp phần tăng giá trị đất đai, thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển đô thị, tạo nguồn thu bền vững cho ngân sách và hình thành các hệ sinh thái kinh tế-xã hội sôi động, tái cấu trúc lại không gian sống và nâng cao chất lượng sống của hàng triệu người dân trên địa bàn.

Phát triển vì hạnh phúc của nhân dân

Thành phố Hồ Chí Minh xác định lấy người dân làm trung tâm trong định hướng phát triển; bảo đảm an sinh, phúc lợi và chất lượng sống cho người dân là ưu tiên hàng đầu, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố đáng sống, văn minh, hiện đại, hài hòa giữa phát triển kinh tế và xã hội.

Mọi con số tăng trưởng sẽ trở nên vô nghĩa nếu không phục vụ đời sống người dân, với tinh thần đó, Thành phố đã đặt mục tiêu nâng cao chất lượng sống qua những chỉ tiêu cụ thể. Trong đó, Thành phố sẽ tập trung xây dựng, phát triển toàn diện văn hóa-con người Thành phố tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; kiên định mục tiêu phát triển toàn diện con người, kết hợp chặt chẽ giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ, công bằng xã hội; xây dựng Thành phố thành nơi đáng sống, nơi mỗi người dân được bảo đảm cơ hội phát triển, được chăm lo đầy đủ về văn hóa, sức khỏe, giáo dục, môi trường sống và sự an toàn, không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình phát triển; nhanh chóng thu hẹp mức chênh lệch phát triển giữa các địa bàn.

Trong quá trình phát triển, Thành phố luôn đặt người dân ở vị trí trung tâm của sự phục vụ. (Ảnh: Thế Anh)

Đối với giáo dục, Thành phố sẽ tiếp tục đầu tư xây dựng trở thành thành trung tâm lớn về giáo dục-đào tạo, khoa học-công nghệ và đổi mới sáng tạo của cả nước. Đồng thời, triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển giáo dục đào tạo Thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; ưu tiên nguồn vốn và quỹ đất để phát triển mạng lưới trường lớp, bảo đảm chỉ tiêu 300 phòng học/10.000 dân trong độ tuổi đi học; phấn đấu 100% trường xây mới đạt chuẩn quốc gia, theo tiêu chí trường học thông minh, sinh thái.

Cùng với đó, Thành phố cũng sẽ huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực để bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe, tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng cuộc sống của người dân. Triển khai đồng bộ các mô hình chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân Thành phố góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Nâng cao chất lượng công tác dân số, dịch vụ y tế thích ứng với già hóa dân số trên địa bàn. Thành phố phấn đấu đạt 21 bác sĩ trên mỗi 1 vạn dân và biến Thành phố thành trung tâm y tế chuyên sâu của ASEAN.

Đặc biệt, Thành phố sẽ xây dựng hệ thống an sinh xã hội toàn diện, đa tầng, bao trùm, bền vững và thực hiện hiệu quả Chương trình giảm nghèo theo tiêu chí đa chiều của Thành phố giai đoạn 2026-2030, không để ai bị bỏ lại phía sau. Thành phố quyết tâm xây dựng thêm gần 200.000 căn nhà ở xã hội và di dời 20.000 căn nhà ven kênh rạch, mang lại diện mạo đô thị văn minh, nghĩa tình.

Khát vọng về một Thành phố Hồ Chí Minh phát triển, năng động và hiện đại đang được cụ thể hóa bằng những chương trình hành động quyết liệt. Dẫu phía trước còn nhiều thách thức nhưng với truyền thống đoàn kết, năng động và sáng tạo, trên nền tảng tiềm năng và thế mạnh cùng với những thể chế, cơ chế vượt trội được ưu tiên đặc biệt, Thành phố mang tên Bác đang vững vàng tiến vào kỷ nguyên mới. Thành phố không chỉ đang phát triển, Thành phố đang chuyển mình để dẫn dắt tương lai.

Thành phố Hồ Chí Minh cần quyết tâm đổi mới tư duy, mạnh dạn loại bỏ những cách làm cũ để dành dư địa cho các động lực phát triển mới trong dài hạn. Việc tận dụng cơ hội từ không gian phát triển mở rộng của ba địa phương sau sáp nhập có ý nghĩa rất quan trọng, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030. Thành phố hiện đang triển khai Điều chỉnh Quy hoạch đến năm 2030, tầm nhìn 2050 theo ranh giới mới, đặt trọng tâm vào khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tạo ra giá trị mới.

VƯƠNG LÊ