Trường Cao đẳng Quảng Ngãi kêu cứu: Chuyên gia lo nhà đầu tư giáo dục 'nhụt chí'

.t1 { text-align: justify; }

Vừa qua, Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã đăng tải bài viết: "Bị cưỡng chế khi chờ "gỡ" bất cập về ưu đãi XHH giáo dục, CĐ Quảng Ngãi kêu cứu".

Theo đó, Tòa soạn nhận được đơn kêu cứu của Trường Cao đẳng Quảng Ngãi về một số vướng mắc liên quan đến hưởng ưu đãi theo chủ trương xã hội hóa giáo dục đối với Dự án mở rộng cơ sở 1 - Trường Cao đẳng Quảng Ngãi.

Theo nhà trường, Dự án mở rộng Cơ sở 1 - Trường Cao đẳng Quảng Ngãi là đối tượng và đủ điều kiện hưởng ưu đãi miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo các quy định về khuyến khích xã hội hóa giáo dục. Tuy nhiên, đến nay nhà trường vẫn gặp vướng mắc và chưa được hưởng chính sách ưu đãi theo quy định.

Trong khi chờ các bất cập được các cơ quan liên quan tháo gỡ thì Chi cục thuế XII đã thông báo cưỡng chế.... Trường Cao đẳng Quảng Ngãi thấy như "bị dồn đến chân tường" và các bất cập liên quan vẫn mòn mỏi chờ được hướng dẫn, giải quyết.

Liên quan đến vấn đề trên, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) của Quốc hội, Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII cho rằng, nếu được hỗ trợ đúng mức, các trường cao đẳng tư thục không chỉ góp phần giảm tải cho hệ thống công lập, mà còn góp phần quan trọng trong chiến lược phát triển nhân lực quốc gia, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

"Việc huy động các nguồn lực xã hội vào lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp không chỉ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, mà còn giảm bớt gánh nặng ngân sách Nhà nước", ông Tiến nhìn nhận.

Đối với những vướng mắc chưa được giải quyết, như trường hợp tại Trường Cao đẳng Quảng Ngãi, ông Lê Như Tiến cho rằng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan và nhà trường, đảm bảo việc áp dụng, thực hiện các chính sách, ưu đãi một cách minh bạch, công bằng và đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, cần có hướng dẫn cụ thể, gỡ khó nhằm tạo điều kiện cho nhà trường tiếp tục có những đóng góp vào công cuộc đào tạo nguồn nhân lực.

Trường Cao đẳng Quảng Ngãi.

Cùng trao đổi, một tiến sĩ, chuyên gia giáo dục hiện là hiệu trưởng một trường cao đẳng tư thục ở Hà Nội cho rằng, hệ thống giáo dục tư thục, đặc biệt ở bậc cao đẳng, đã và đang đóng vai trò rất quan trọng trong thực hiện chủ trương xã hội hóa giáo dục của Đảng và Nhà nước.

Thứ nhất, giảm tải ngân sách công. Khi các cơ sở ngoài công lập tự đầu tư về cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên và vận hành, Nhà nước giảm được một phần gánh nặng tài chính trong việc mở rộng quy mô đào tạo.

Thứ hai, tính linh hoạt và sát thực tiễn. Các trường tư thục, nhất là ở bậc cao đẳng, thường có khả năng thích ứng nhanh hơn với nhu cầu thị trường lao động, từ đó đào tạo nguồn nhân lực thực hành, kỹ thuật – điều mà nhiều doanh nghiệp đang rất cần.

Thứ ba, phát triển giáo dục vùng. Ở một số địa phương, chẳng hạn như Quảng Ngãi, việc có một trường cao đẳng tư thục "mạnh" sẽ giữ chân người học tại địa phương, giúp người học không phải dồn ra các thành phố lớn.

"Tóm lại, khu vực tư thục là đối tác chiến lược, không phải là “bên ngoài hệ thống”. Nếu tạo được hành lang pháp lý thông thoáng, họ sẽ tiếp tục đóng góp mạnh mẽ cả về quy mô lẫn chất lượng. Vụ việc tại Trường Cao đẳng Quảng Ngãi là một minh chứng cho thấy sự cần thiết của việc rà soát và hoàn thiện, tạo sự đồng bộ giữa các quy định, chính sách liên quan đến xã hội hóa giáo dục, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong thực tiễn. Đồng thời, cần có cơ chế giám sát và hỗ trợ kịp thời để các cơ sở giáo dục không bị lâm vào tình trạng khó khăn do những bất cập trong chính sách", vị hiệu trưởng cho hay.

Nhìn nhận vấn đề khiến chủ đầu tư Trường Cao đẳng Quảng Ngãi phải gửi đơn kêu cứu tới Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, vị tiến sĩ chia sẻ: "Qua thông tin từ bài phản ánh Tạp chí đã đăng tải, có thể thấy Trường Cao đẳng Quảng Ngãi đang trong một nghịch cảnh đáng tiếc: dù nằm trong nhóm đối tượng được khuyến khích đầu tư theo chủ trương xã hội hóa giáo dục, nhưng lại vướng thủ tục, khiến nhà trường gặp khó khăn để hưởng chính sách ưu đãi.

Vấn đề không chỉ là "kỹ thuật hành chính", mà còn là tác động tinh thần rất lớn đối với những nhà đầu tư có tâm huyết với giáo dục. Khi những nỗ lực đầu tư vì cộng đồng bị đối xử như nghĩa vụ thương mại thuần túy, dễ dẫn đến sự “nhụt chí”, rút lui hoặc mất lòng tin. Điều đáng lo hơn là nếu không giải quyết kịp thời, sẽ tạo ra hiệu ứng tiêu cực lan rộng, làm nản lòng các tổ chức, cá nhân khác đang có ý định đầu tư vào giáo dục, đặc biệt ở các địa bàn ngoài trung tâm".

Theo thông tin Trường Cao đẳng Quảng Ngãi phản ánh, ngày 09/05/2025, nhà trường nhận được công văn số 944/CCTKV.XII-QLDN5-QNG của Chi Cục thuế Khu vực XII về việc đề nghị Trường cao đẳng Quảng Ngãi cung cấp các thông tin về danh mục tài sản của Trường Cao đẳng Quảng Ngãi để thực hiện cưỡng chế bằng biện pháp kê biên tài sản theo quy định.

Trước đó, ngày 5/4/2024, Trường Cao đẳng Quảng Ngãi cũng nhận được Công văn số 1333/CTQNG-QLN của Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi đề nghị Trường Cao đẳng Quảng Ngãi cung cấp các thông tin về tài khoản của Trường Cao đẳng Quảng Ngãi để thực hiện cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản/ phong tỏa tài khoản theo quy định.

Ngày 7/5/2024, Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi đã có văn bản số 742/QĐ-CTQNG quyết định về việc cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản của đối tượng bị cưỡng chế tại kho bạc nhà nước, tổ chức tín dụng. Theo đó, đơn vị này quyết định cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản đối với Trường Cao đẳng Quảng Ngãi.

Ngày 6/6/2024, Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành quyết định số 867/QĐ-CTQNG về việc cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế bằng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn đối với Trường Cao đẳng Quảng Ngãi.

Vị tiến sĩ cũng cho rằng, việc cưỡng chế khi trường vẫn đang hoạt động đào tạo sẽ khiến cơ sở giáo dục nghề nghiệp gặp muôn vàn khó khăn.

Một là, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sinh viên, giảng viên và các hoạt động của nhà trường.

Hai là, làm tổn hại uy tín của nhà trường. Bởi dư luận xã hội, phụ huynh và sinh viên dễ bị tác động bởi thông tin “trường bị cưỡng chế” dù thực tế chưa rõ đúng sai.

Ba là, đứt gãy chuỗi vận hành nội bộ: khi bị cưỡng chế tài khoản hoặc hóa đơn đầu vào – đầu ra, trường không thể duy trì hoạt động chi thường xuyên, quản trị học vụ, hợp đồng giảng viên, mua sắm học liệu…

Ảnh minh họa: Thi Thi.

Nhà quản lý giáo dục cũng nêu lên một số kiến nghị để tạo sự minh bạch, công bằng, khuyến khích khu vực tư nhân trong xã hội hóa giáo dục:

Hoàn thiện và thống nhất cơ chế áp dụng chính sách ưu đãi cho các cơ sở xã hội hóa giáo dục, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, thuế và cấp phép xây dựng. Tránh tình trạng mỗi địa phương hiểu và vận dụng khác nhau.

Đồng thời, thiết lập cơ chế “một cửa liên thông đặc thù” cho các dự án xã hội hóa giáo dục, trong đó có sự tham gia của các cơ quan liên quan để xử lý thủ tục nhanh gọn, minh bạch.

Có thể xem xét tạo quỹ đất hoặc hạ tầng sẵn có cho thuê ưu đãi dài hạn, thay vì bắt các trường tư phải tự “xin – giao – nộp tiền sử dụng đất” như doanh nghiệp đầu tư bất động sản.

Ngoài ra, cần có bộ tiêu chí đánh giá khách quan để phân biệt cơ sở giáo dục thực tâm đầu tư vì xã hội với các đơn vị lợi dụng chính sách để hưởng ưu đãi, từ đó có cơ chế kiểm soát và hỗ trợ phù hợp.

"Chính sách xã hội hóa giáo dục là hướng đi đúng đắn, tuy nhiên cần được “tái thiết kế lại khung thể chế” để các nhà đầu tư cảm thấy được tôn trọng – bảo vệ – đồng hành. Việc một trường cao đẳng ngoài công lập như Trường Cao đẳng Quảng Ngãi rơi vào thế “bị cưỡng chế trong khi đang chờ tháo gỡ vướng mắc” cho thấy một lỗ hổng giữa chính sách cấp trung ương và cách thực thi ở địa phương.

Trong khi Nhà nước đang khuyến khích “hợp tác công – tư trong giáo dục”, thì cần thể hiện rõ vai trò đối tác của khu vực tư, chứ không chỉ là “đối tượng chịu điều chỉnh”. Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đang khẳng định rõ kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa – như được nêu tại Nghị quyết số 68-NQ/TW, thì những vướng mắc như tại Trường Cao đẳng Quảng Ngãi không chỉ đơn thuần là trục trặc kỹ thuật, mà còn có thể làm giảm lòng tin và làm nản chí các tổ chức, cá nhân đầu tư vào giáo dục – lĩnh vực vốn cần được khuyến khích mạnh mẽ theo đúng tinh thần xã hội hóa.

Nghị quyết 68 đặt ra yêu cầu “xóa bỏ rào cản, rút ngắn quy trình, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao trách nhiệm và hiệu lực thực thi của các cơ quan Nhà nước”, đặc biệt với các nhà đầu tư tư nhân hoạt động trong lĩnh vực thiết yếu, có giá trị xã hội như giáo dục, y tế.

Tuy nhiên, khi cơ sở giáo dục tư nhân như Trường Cao đẳng Quảng Ngãi – một đơn vị tuân thủ pháp luật và đóng góp cho nguồn nhân lực địa phương – lại bị vướng mắc trong hình thức giao đất – thuê đất, dẫn đến nguy cơ cưỡng chế, nhà đầu tư cảm thấy "bị dồn đến chân tường" thì rõ ràng có một độ vênh đáng lo ngại giữa chủ trương và thực tế triển khai tại địa phương. Các cơ quan, đơn vị liên quan nên có sự rà soát, hướng dẫn, gỡ khó kịp thời", vị tiến sĩ nhìn nhận thêm.

Thi Thi