Trùng tu lăng mộ, đền thờ Đức Đại Vương Dương Đô - vị tướng có công dẹp 'giặc núi'

Tham dự buổi lễ có Chủ tịch Hội Người cao tuổi Việt Nam Nguyễn Thanh Bình; Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng; Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Võ Trọng Hải; Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Giang Nam Nguyễn Trọng Ngọc cùng các cơ quan, ban, ngành, địa phương và đông đảo bà con nhân dân.

Đại biểu dâng hương cầu "quốc thái dân an".

Vị tướng tài ba

Theo sử sách, Đức Đại Vương Dương Đô (?-1676), thuở nhỏ có tiếng thông minh, có chí học hành và sức khỏe hơn người, lại có tài văn võ hiếm ai sánh kịp. Lớn lên, tiếng lành đồn xa, được huyện và tổng cử làm cai quản tổng Thổ Hoàng, kiêm kiểm soát các tổng Phúc Lộc, Chu Lễ, Quy Hợp (bấy giờ Hương Khê gồm có các tổng Phương Điền, Thổ Hoàng, Phúc Lộc, Chu lễ và Quy Hợp).

Vào những năm đầu và giữa thế kỷ XVII, nước nhà có loạn “giặc núi” ở vùng biên viễn phía Tây của Tổ quốc gồm 12 động, sách từ xã Phú Gia giáp dãy Trường Sơn sang tận nước Lào, làm cho nhân dân địa phương điêu đứng và khổ sở nhiều bề.

Lăng mộ Đức Đại Vương Dương Đô.

Nhà vua biết ông Dương Đô là người có tài thao lược, lại thông hiểu địa bàn vùng đất này nên triệu ông về Kinh đô Thăng Long, giao cho chức Quản cơ, cấp bằng “Vệ quốc đốc binh”, phong làm Tướng quân chỉ huy một đội quân được tuyển từ 3 tổng Chu Lễ, Phúc Lộc và Quy Hợp, ngày đêm luyện tập và đóng đồn ở xã Trúc Lâm (vùng chợ Trúc - xã Hà Linh, Hương Khê ngày nay).

Sau khi quân lính thành thạo võ nghệ, kỹ chiến thuật nhà binh, ông dẫn đến vùng biên ải dẹp trừ “giặc cỏ” ở sông Nại Hà, nhằm bảo toàn lãnh thổ thiêng liêng nơi biên cương Tổ quốc.

Với tài trí vốn có của mình, cộng thêm kinh nghiệm và am hiểu địa phương khi còn làm tổng quản, ông đã chỉ huy quân lính đánh tan “giặc núi” và tiếp tục nhiệm vụ ngày đêm tuần tra biên giới, quét sạch tàn dư quân giặc, bảo vệ cho nhân dân yên ổn làm ăn, sinh sống.

Đại biểu dâng hương tại lăng mộ Đức Đại Vương Dương Đô.

Nhờ lập được nhiều chiến công xuất sắc, ông đã được triều đình nhà Lê phong tước “Hầu” (Ngọc Khê Hầu); sau đó được phong lên tước Công, một trong những tước vị cao thời Hậu Lê.

Đội quân của ông trên đà chiến thắng nhưng chẳng may trong lúc đưa quân đi tuần tra biên giới, đêm đến nghỉ tại trận tuyến cũ ở núi Nhạc Sơn, thôn Phú Lâm, xã Phú Gia, ông mắc võng nằm ngủ dưới sự canh gác của quân lính, đột nhiên có một con hổ dữ xông tới cắn ông chết, đó là đêm 16/2/1676.

Quân lính hò hét và đuổi được hổ dữ và đưa thi hài ông về quê an táng. Trên đường về xã Phúc Đồng, trời đã xế chiều, họ để thi hài ông tại đây qua đêm để sáng mai tiếp tục lên đường. Đêm đó thi hài ông bị mối vùi cao. Cho đó là điềm “Thiên táng” nên táng ông tại đó.

Được tin ông mất, nhà Vua rất lấy làm thương tiếc và ban sắc phong tặng chức tước và cho phép nhân dân thôn Phú Lâm, xã Phú Gia lập đền thờ, đó là Đền Ngàn Trụ.

Để tưởng nhớ, ghi công của ông, nhân dân xã Phú Gia, xã Hương Long, xã Hương Bình đã lập Đền thờ, hiện nay trên địa bàn huyện Hương Khê đang có 4 Đền thờ vị thần “Đô đô thống chế tổng quản Ngọc Khê hầu” gồm: Đền Ngàn Trụ (xã Phú Gia), Đền Khe Trẹ (xã Phú Gia), Đền Phúc Ấm (xã Hương Long) và Đền Nhà Rồng (xã Hương Bình).

Riêng tại xã Hương Long các triều Vua nhà Nguyễn, từ Vua Tự Đức đến vua Khải Định đã ban sắc phong tôn ông làm Thành hoàng làng Phúc Ấm (hiện nay các sắc phong này đang được lưu giữ, bảo quản tại nhà Cố đạo ở xã Phú Gia huyện Hương Khê).

Toàn cảnh buổi lễ.

Phần mộ của ông được an táng tại xã Phúc Đồng, được nhân dân và hậu duệ dòng họ Dương thờ phụng. Hằng năm cứ đến ngày 16/2 (âm lịch), chính quyền và nhân dân xã Phú Gia và các xã trong huyện long trọng tổ chức Lễ hội rước sắc phong thần, tưởng nhớ đến Võ tướng lập nhiều chiến công giúp dân, cứu nước.

Sau phần lễ đến phần hội. Hội Đền là nơi diễn ra, bảo lưu nhiều sinh hoạt văn hóa truyền thống, góp phần thắt chặt tình đoàn kết cộng đồng, làng xã.

Do biến thiên lịch sử, chiến tranh và thời gian, đền trong và đền ngoài đã bị hủy hoại, hiện nay chỉ còn ngôi mộ có dòng chữ phía trước “Vạn Cổ Anh Linh” nghĩa là: ”Ngàn năm linh thiêng” và giếng nước.

Giữ đạo lý “uống nước nhớ nguồn”

Ông Trần Quốc Bảo, Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Khê cho biết: Để tiếp tục ghi nhớ công lao, tài năng của Tướng quân Dương Đô, thực hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” đối với vị danh tướng đã có công với nước, với dân, Thường trực huyện ủy, UBND huyện đã đồng ý chủ trương cho cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Phúc Đồng lập hồ sơ về xây dựng Đền và huy động các nguồn lực xã hội hóa để thực hiện.

Phối cảnh khu Lăng mộ, Đền thờ Đức Đại Vương Dương Đô nhìn từ trên cao.

Sau một thời gian triển khai, Công ty TNHH Xăng Dầu Giang Nam và các doanh nghiệp, nhà hảo tâm và bà con nhân dân đã chung tay, cung tiến thực hiện việc “Xây dựng, tu bổ Lăng mộ và Đền thờ cho Đức Đại Vương Dương Đô” tại thôn 8, xã Phúc Đồng, huyện Hương Khê.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Trọng Ngọc, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Giang Nam cho biết: Công ty TNHH Xăng dầu Giang Nam là một doanh nghiệp đầu mối xuất nhập khẩu xăng dầu, tuy mới đầu tư kinh doanh trên mảnh đất Hà Tĩnh, nhưng với trách nhiệm của mình, thời gian qua Công ty đã luôn đồng hành với chính quyền địa phương trong công tác phòng chống dịch bệnh, an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa…

Phối cảnh cổng chính.

“Để góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của di tích, danh nhân lịch sử, thông qua đó giáo dục truyền thống yêu quê hương, đất nước cho các thế hệ hôm nay và mai sau, đặc biệt là đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, Công ty Xăng dầu Giang Nam rất hân hạnh được làm chủ đầu tư để cùng phối hợp với UBND xã Phúc Đồng, huyện Hương Khê kêu gọi các mạnh thường quân, nhà hảo tâm chung tay, góp sức đầu tư xây dựng Đền thờ và Lăng mộ Đức Đại Vương Dương Đô tại xã Phúc Đồng, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh”, ông Nguyễn Trọng Ngọc khẳng định.

Theo hồ sơ phê duyệt, Đền thờ và Lăng mộ Đức Đại Vương Dương Đô được quy hoạch gồm 5 hạng mục xây dựng chính: Lăng mộ, đền thờ, nhà văn hóa, bãi xe và các hạ tầng tổng thể. “Trước mắt, trong năm 2023 chúng tôi sẽ tiến hành tu bổ, tôn tạo và nâng cấp hoàn thiện hạng mục Lăng mộ”, ông Ngọc nói.

Đại biểu làm Lễ động thổ.

Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Giang Nam cũng chia sẻ: Mong muốn của Công ty, sau khi hoàn thành nơi đây sẽ trở thành công trình văn hóa tâm linh, cùng với những di tích đã có trên địa bàn huyện Hương Khê sẽ là quần thể những địa danh mang dấu ấn lịch sử, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tạo tiền đề để phát triển hình thức du lịch tâm linh của tỉnh Hà Tĩnh nói chung và huyện Hương Khê nói riêng. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống tinh thần, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân địa phương.

Công ty cam kết sẽ thực hiện công trình đảm bảo yêu cầu tiến độ, chất lượng, với tinh thần trách nhiệm và tâm huyết cao nhất.

Hạnh Nguyên