Tích trữ đồ ăn dịp Tết, làm sao để tránh gây hại?

Dịp cuối năm và Tết Nguyên đán luôn là thời gian của những bữa tiệc, liên hoan, sum họp gia đình và bạn bè. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm cần đặc biệt cảnh giác về an toàn vệ sinh thực phẩm, khi thói quen tích trữ đồ ăn để chuẩn bị cho các bữa tiệc có thể tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng.

Các món ăn thừa nên được đun lại trước khi ăn, để nguội và cho vào hộp kín bảo quản trong tủ lạnh. Trước khi ăn lại, cần đun nóng lại để đảm bảo vi khuẩn không xâm nhập. Ảnh minh họa

TS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025 đang đến gần, và vấn đề an toàn thực phẩm cần được chú trọng trong suốt mùa lễ hội.

Từ các vụ ngộ độc thực phẩm thời gian qua cho thấy, có hai nhóm nguyên nhân chính, thứ nhất là do thực phẩm không đảm bảo chất lượng.

Các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, không nhãn mác hoặc có quy trình sản xuất không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, thực phẩm giá rẻ sử dụng hóa chất bảo quản và phẩm màu độc hại để tạo màu sắc hấp dẫn nhưng không an toàn cho sức khỏe.

Các món ăn chế biến sẵn không đảm bảo vệ sinh, như các món ăn đường phố hay thực phẩm handmade từ cơ sở không đủ điều kiện vệ sinh, dễ nhiễm các loại vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella, E. coli, cũng là nguyên nhân tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm.

Nguyên nhân thứ hai là do thói quen bảo quản thực phẩm và thói quen ăn uống của người tiêu dùng. Bảo quản thực phẩm không đúng cách dẫn đến thực phẩm bị ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn, tích trữ quá nhiều đồ ăn làm cho thực phẩm bị hư hỏng và khi chế biến có thể gây ngộ độc.

Việc ăn uống không kiểm soát trong các bữa tiệc liên tiếp, kết hợp nhiều loại thực phẩm có thể gây ngộ độc do phản ứng hóa học trong cơ thể.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cảnh báo rằng ngộ độc thực phẩm có thể gây ra các triệu chứng nhẹ như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, đến các trường hợp nghiêm trọng như suy gan, suy thận và thậm chí là tử vong. Những đối tượng dễ bị tổn thương nhất là trẻ em, người cao tuổi và phụ nữ mang thai, vì vậy cần phải hết sức thận trọng.

Để phòng tránh ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết và các lễ hội cuối năm, TS.Nguyễn Trung Nguyên đưa ra các khuyến cáo cụ thể. Người tiêu dùng nên chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên mua thực phẩm tại các cơ sở uy tín, có chứng nhận an toàn thực phẩm.

Trước khi mua hàng, cần kiểm tra kỹ thực phẩm, đảm bảo thực phẩm tươi ngon, không có mùi lạ, không bị biến màu. Hạn chế ăn các món ăn đường phố không đảm bảo vệ sinh, đặc biệt là những món ăn được chế biến tại chỗ trong các quán ăn không có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Người tiêu dùng cũng cần chú ý tránh các món ăn "chớp nhoáng" được bán trong dịp lễ hội, bởi những món ăn này có thể chứa nhiều vi khuẩn, hóa chất độc hại. Đặc biệt, cần tuyệt đối không sử dụng rượu, bia không rõ nguồn gốc và tránh mua các loại rượu tự nấu hoặc không có nhãn mác rõ ràng. Ngoài ra, việc bảo quản thực phẩm đúng cách là rất quan trọng.

Người dân nên đảm bảo thực phẩm được bảo quản trong môi trường phù hợp, tủ lạnh phải đủ lạnh và thực phẩm phải được bọc kín để tránh nhiễm khuẩn. Các món ăn thừa nên được đun lại trước khi ăn, để nguội và cho vào hộp kín bảo quản trong tủ lạnh. Trước khi ăn lại, cần đun nóng lại để đảm bảo vi khuẩn không xâm nhập.

Bác sỹ của Bệnh viện Bạch Mai cũng khuyến cáo không nên tích trữ quá nhiều đồ ăn trong nhà để tránh thực phẩm bị ôi thiu. Việc mua và chế biến thực phẩm vừa đủ là giải pháp tốt nhất, vì các hàng quán sẽ mở cửa trở lại ngay sau kỳ nghỉ Tết, giúp người dân không cần phải lo lắng về việc tích trữ quá nhiều thực phẩm.

Người dân cũng cần kiểm soát chế độ ăn uống, không ăn các loại thực phẩm kỵ nhau hoặc ăn quá nhiều thực phẩm cùng một lúc, vì điều này có thể dẫn đến quá tải hệ tiêu hóa và làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm.

Bên cạnh ý thức tự bảo vệ sức khỏe của người dân, TS.Nguyễn Trung Nguyên cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra và giám sát quy trình sản xuất, chế biến và kinh doanh thực phẩm trong dịp lễ hội.

Các cơ sở sản xuất thực phẩm cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm và nâng cao trách nhiệm xã hội trong việc cung cấp thực phẩm sạch, đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng. "An toàn thực phẩm không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chức năng mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội.

Mỗi người dân cần nâng cao ý thức, tiêu dùng thông minh và có trách nhiệm để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân và gia đình. Đừng để những bữa tiệc vui vẻ cuối năm trở thành nỗi ám ảnh vì những sự cố không đáng có.

Khi phát hiện người có dấu hiệu ngộ độc thực phẩm, cần thực hiện các bước sơ cứu ngay lập tức. Nếu triệu chứng nhẹ như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, cần cho người bệnh uống nhiều nước, có thể là nước điện giải để tránh mất nước, và ăn các món dễ tiêu như cháo.

Đồng thời giữ ấm cơ thể, không tự ý dùng thuốc và tiếp tục theo dõi các triệu chứng. Nếu không thể uống nước điện giải do nôn nhiều, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức. Trong trường hợp nghiêm trọng như tiêu chảy nhiều, co giật, khó thở, mất ý thức, cần đưa bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu kịp thời.

Với các biện pháp phòng ngừa cụ thể và sự chủ động của mỗi người dân, hy vọng rằng chúng ta sẽ có một mùa Tết an toàn, vui vẻ và không phải lo lắng về các vấn đề ngộ độc thực phẩm.

D.Ngân