Thủ tướng: Phân cấp rõ nhiệm vụ trong thực hiện các Chương trình mục tiêu Quốc gia

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung cho biết, qua 3 năm triển khai các Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, đã có 6/9 nhóm mục tiêu Quốc hội đặt ra đạt và vượt. Tỷ lệ hộ nghèo bình quân giảm mỗi năm là 3,4%. Chương trình đã xóa 42 nghìn 567 căn nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn, với kinh phí hơn 1 nghìn 700 tỷ đồng, vượt kế hoạch 230% so mục tiêu đề ra. Hỗ trợ đất ở cho 10 nghìn 549 hộ; hỗ trợ nhà ở cho 42 nghìn 567; hộ hỗ trợ trực tiếp đất sản xuất cho 13 nghìn 387 hộ; hỗ trợ chuyển đổi nghề cho 54 nghìn 899 hộ... Đặc biệt đã huy động 383 dự án, mô hình chăn nuôi, trồng trọt với 36 nghìn 654 hộ tham gia. Ngoài ra hoàn thành các chỉ tiêu về nhóm giáo dục; các mục tiêu về bảo tồn phát triển các giá trị văn hóa, bản sắc văn hóa truyền thống.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến dự và chỉ đạo hội nghị.

Về định hướng cho giai đoạn 2026-2030, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung nêu rõ nguyên tắc tổ chức thực hiện là thu gọn đầu mối quản lý, phân công nhiệm vụ rõ ràng, trao toàn quyền cho địa phương, từ chủ động lập kế hoạch huy động phân bổ nguồn lực, tổ chức thực hiện và tập trung vào các trụ cột chính:

"Đầu tư xây dựng hoàn thiện hạ tầng thiết yếu, hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất, gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh, chống biến đổi khí hậu. Phát triển sản xuất, tạo sinh kế tạo việc làm và phát triển hàng hóa. Cung cấp đầy đủ, kịp thời các dịch vụ công y tế, giáo dục có chất lượng; cải thiện các vấn đề về bình đẳng giới; phòng, chống tảo hôn, hôn nhân, cận huyết thống. Tập trung phát triển nhân lực, ưu tiên đầu tư cho một số nhóm dân tộc thiểu số rất ít người và vùng biên giới khó khăn", Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung chỉ đạo.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham quan gian trưng bày sản phẩm

Tại hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến đề nghị cân nhắc kỹ khi tích hợp Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với các chương trình khác.

"Đây là một chương trình mang đậm nét chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước cần được có những ưu tiên ưu đãi và sự quan tâm rất đặc biệt của các cấp, các ngành. Nếu tích hợp vào thì chúng ta vẫn phải có một hợp phần riêng. Tôi kiến nghị không nên "rải mành mành", bởi vì giai đoạn đầu chúng ta tích hợp 118 chính sách, do vậy thành 10 dự án. Bây giờ để cả 10 dự án thì manh mún và sẽ không tập trung", ông Đỗ Văn Chiến nêu ý kiến

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham quan gian trưng bày sản phẩm

Đại diện các bộ, ngành, các địa phương và người dân thụ hưởng chương trình cũng nêu bật thực tế quá trình thực hiện và kiến nghị thời gian tới tập trung vào các vấn đề khó khăn nhất hiện nay như: điều kiện hạ tầng xã hội, chất lượng nguồn nhân lực, tiếp cận dịch vụ và tỷ lệ hộ nghèo... Đồng thời đề xuất tập trung đổi mới cơ bản về cách làm, theo đó, cấp nào, ai làm tốt nhất thì giao cho người đó; làm có trọng tâm, trọng điểm.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 không những là trách nhiệm, nghĩa vụ mà còn là tình cảm sâu sắc, "mệnh lệnh trái tim" đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, những nơi còn khó khăn... Vì vậy, phải có cách tiếp cận toàn dân, toàn diện, cả hệ thống chính trị phải có trách nhiệm. Thủ tướng cho rằng, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là nơi khó khăn về y tế, giáo dục, vệ sinh môi trường, hủ tục, sinh kế... Do đó phải nhìn nhận nghiêm túc, thẳng thắn những việc đã làm được, những việc chưa làm được, kịp thời khắc phục, rút ra bài học kinh nghiệm để chỉ đạo tốt hơn nhằm mang lại cuộc sống tốt hơn người dân.

Toàn cảnh hội nghị

Thủ tướng bày tỏ trăn trở khi cách làm 3 Chương trình mục tiêu Quốc gia thời gian qua còn rườm rà, manh mún, chia cắt, chưa thực sự có điểm nhấn. Người đứng đầu Chính phủ đề nghị cần thay đổi cách thức tổ chức, phân cấp, phân quyền rõ nhiệm vụ của trung ương, cấp tỉnh và cấp cơ sở. Theo đó, trung ương đặt ra mục tiêu các chương trình, tỉnh lo phân bổ vốn và tổ chức thực hiện là cấp cơ sở. Phân cấp, phân quyền phải đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao khả năng thực thi và phân bổ theo mô hình.

Thủ tướng đề nghị hoàn thiện thể chế để phát triển cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ưu tiên nguồn lực nhưng phải có trọng tâm, trọng điểm. Tập trung bố trí vốn, bố trí nguồn lực, chuyển giao công nghệ.

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung nêu rõ nguyên tắc tổ chức thực hiện là thu gọn đầu mối quản lý, phân công nhiệm vụ rõ ràng, trao toàn quyền cho địa phương.

Đối với các tỉnh có sản phẩm tiêu biểu OCOP, Thủ tướng nêu rõ: :Trước hết phải xây dựng được thương hiệu, có thương hiệu rồi thì phải có quy hoạch vùng trồng; phải làm bài bản, khoa học; đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Ở đây liên kết với doanh nghiệp để mang hàng hóa, vật tư vào phục vụ cho người dân, cho các hợp tác xã, từ đó mang hàng hóa các hợp tác xã, của người dân mang ra tiêu thụ thị trường. Hỗ trợ về vốn phải có ngân hàng. Cách tổ chức là phải liên kết với nhau, liên kết hộ gia đình với nhau thành hợp tác xã; hợp tác xã phát triển thành doanh nghiệp nhỏ, rồi doanh nghiệp nhỏ phát triển doanh nghiệp lớn".

Thủ tướng nhấn mạnh, mục tiêu tổng quát là không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với tinh thần “năm sau cao hơn năm trước, nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước”; tạo ra phong trào, xu thế để người dân vùng dân tộc thiểu số và miền núi tự lực, tự cường, thoát nghèo, làm giàu từ bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời, cửa biển. Vấn đề là đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phải tiếp cận bình đẳng về giáo dục, y tế, văn hóa, các nguồn lực của đất nước; tạo nhiều công ăn việc làm, sinh kế để người dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu; các mục tiêu phải thiết thực, cụ thể, khả thi, dễ kiểm tra, dễ giám sát, dễ hiểu, dễ làm, dễ đánh giá….với tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong quá trình phát triển của đất nước.

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách; các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể tổ chức thực hiện với tinh thần quyết tâm cao nhất, nỗ lực lớn nhất, hành động lớn nhất. Duy trì Chương trình một cách độc lập, giảm nghèo bình đẳng, chú ý các dân tộc thiểu số dễ bị tổn thương và phải cụ thể hóa, có chính sách ưu tiên. Thủ tướng đề nghị ưu tiên dành nguồn lực cho Chương trình. Theo đó, chương trình 5 năm tới tăng khoảng 10% (khoảng 150-160 nghìn tỷ đồng); huy động các nguồn lực hợp pháp khác cho chương trình; với tinh thần “giao địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm; Trung ương tăng cường kiểm tra, giám sát, bố trí nguồn lực; tạo sinh kế việc làm cho người dân tiếp cận bình đẳng giáo dục, văn hóa, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng, kiên cố hóa trường học, xây dựng 248 trường ở các xã biên giới”.

Thủ tướng đề nghị liên kết hình thành các hợp tác xã; từ hợp tác xã thành các doanh nghiệp lớn; vận dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số phục vụ phát triển cộng đồng, bảo đảm an sinh xã hội; xây dựng chương trình, dự án, đầu tư chống biến đổi khí hậu cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Tiếp tục xây dựng thế trận an ninh nhân dân, thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận lòng dân vững chắc. Phát huy, bảo tồn, phát triển văn hóa đậm đà bản sắc các dân tộc, để đồng bào được hưởng thụ nền văn hóa trong sự phát triển.

Thủ tướng cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước chủ trì, Ngân hàng Chính sách xã hội xây dựng các gói tín dụng ưu tiên xóa đói giảm nghèo và làm giàu; Có chính sách về tài khóa như tiếp cận đất đai, giảm thuế, phí, lệ phí để thực sự là chính sách ưu tiên. Thủ tướng tin tưởng chắc chắn, giai đoạn 2 sẽ thực hiện Chương trình tốt hơn, đạt được mục tiêu đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân năm sau cao hơn năm trước, nhiệm kỳ sau cao hơn nhiệm kỳ trước.

Lại Hoa/VOV