Tháo gỡ triệt để 'điểm nghẽn' về thể chế

Chủ trương tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế đã được Đảng ta đề cập xuyên suốt qua nhiều kỳ đại hội, gần đây nhất là trong văn kiện Đại hội XIII. Cụ thể là: “Hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”; “xây dựng khung khổ pháp luật, môi trường thuận lợi thúc đẩy phát triển, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kinh tế số”; “tập trung sửa đổi những quy định mâu thuẫn, chồng chéo, cản trở phát triển kinh tế”, tiếp tục “đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ thể chế, chính sách ứng dụng, phát triển khoa học và công nghệ”; “xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo”...

Từ các quan điểm này, thời gian qua, nhiều văn bản pháp luật đã được rà soát, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ, ban hành mới để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Đặc biệt, khi đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thể chế phải thực sự trở thành bệ phóng để đưa Việt Nam cất cánh. Có thể thấy, càng về cuối nhiệm kỳ của Đại hội XIII, tinh thần, không khí tháo gỡ điểm nghẽn thể chế càng khẩn trương hơn bao giờ hết. Nghị quyết số 60-NQ/TW Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đề ra 2 chủ trương hết sức quan trọng: Một là, thống nhất sửa Hiến pháp, pháp luật liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị như chính quyền địa phương 2 cấp, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; hai là, “tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khai thông điểm nghẽn, giải phóng sức sản xuất, huy động mọi nguồn lực cho phát triển”. Điều này đã khẳng định rõ quan điểm của Đảng ta là “tháo gỡ triệt để điểm nghẽn về thể chế”.

Quang cảnh Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh: QUOCHOI.VN

Để khai thông điểm nghẽn, trong đó có điểm nghẽn do quy định pháp luật, Đảng ta đã ban hành nhiều văn bản quan trọng, như Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; gần đây nhất là Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 2/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Trong bài phát biểu tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 66 và Nghị quyết 68 vào ngày 18/5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tầm quan trọng của 4 Nghị quyết nói trên như “bộ tứ trụ cột” đưa Việt Nam cất cánh.

Từ “bộ tứ trụ cột” này, các cơ quan nhà nước sẽ để tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” do quy định pháp luật. Song song với đó là tạo đột phá trong công tác thi hành pháp luật đã ban hành. Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV là một trong những minh chứng sống động nhất cho “thể chế hóa chủ trương của Đảng”. Khai mạc vào ngày 5/5 và dự kiến bế mạc vào ngày 30/6/2025, kỳ họp được xem là có ý nghĩa lịch sử, quyết định những vấn đề có tính lịch sử cho sự phát triển của đất nước. Đó là việc sửa Hiến pháp; xem xét, thông qua 34 luật, 11 nghị quyết và cho ý kiến 6 dự án luật khác, thuộc các lĩnh vực then chốt như: Tổ chức bộ máy nhà nước, quốc phòng - an ninh, tư pháp, tài chính - ngân sách, giáo dục, đào tạo, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số... nhằm tạo đột phá về thể chế.

Có thể khẳng định, tháo gỡ “điểm nghẽn” hay tạo đột phá về thể chế trong giai đoạn hiện nay là yêu cầu khách quan. Thể chế phải được phát huy tối đa vai trò “kiến tạo và phục vụ”, trở thành lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực và toàn cầu. Nghị quyết 66 đã đưa ra những cam kết chính trị rất mạnh mẽ: Hết năm 2025 phải cơ bản hoàn thành tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật. Năm 2027 phải hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới pháp luật cho hoạt động của bộ máy nhà nước theo mô hình chính quyền 3 cấp. Năm 2028, môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong tốp 3 khu vực ASEAN.

Năm 2030 có hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, khả thi với cơ chế tổ chức thực hiện nghiêm minh, nhất quán. Đồng thời, “có hệ thống pháp luật chất lượng cao, hiện đại, tiệm cận chuẩn mực, thông lệ quốc tế tiên tiến và phù hợp với thực tiễn đất nước, được thực hiện nghiêm minh, nhất quán, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ hiệu quả quyền con người, quyền công dân, thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội, quản trị quốc gia hiện đại với bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045”. Những mục tiêu cụ thể này chính là đích đến cho hệ thống pháp luật Việt Nam hiện tại và trong tương lai, góp phần quan trọng đưa đất nước vươn ra biển lớn.

Chúng ta tin tưởng rằng, cùng với chủ trương của Đảng, các quy định của pháp luật được Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV và những kỳ họp Quốc hội trong thời gian đến thông qua sẽ tháo gỡ triệt để những rào cản về thể chế hiện nay, hướng tới ngày càng hoàn thiện thể chế, phục vụ phát triển, góp phần quan trọng để Việt Nam đạt các mục tiêu như đã đề ra.

THÚY HIỂN