Thành phố mang tên Bác khát vọng 'hóa rồng'

Một góc TPHCM.

Nhân dịp Xuân Giáp Thìn 2024, ông Phan Văn Mãi, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM, đã có cuộc trao đổi với ĐTTC xung quanh vấn đề này.

PHÓNG VIÊN: - Thưa Chủ tịch, TPHCM xác định chủ đề năm 2024 quyết tâm thực hiện hiệu quả Chuyển đổi số và NQ98, nhằm thể hiện sự quyết tâm của Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân TPHCM. Xin ông chia sẻ những cảm xúc trong chỉ đạo điều hành NQ98?

Ông PHAN VĂN MÃI: - Hơn 5 tháng triển khai thực hiện NQ98, tôi cũng trải qua một mạch cảm xúc với nhiều cung bậc. Ban đầu là vui mừng, phấn khởi khi Nghị quyết được Quốc hội thông qua; sau đó là xác định tinh thần sẵn sàng, quyết tâm, nỗ lực, không chỉ của bản thân tôi mà của toàn Đảng bộ, Chính quyền và người dân TP.

Ngay khi NQ98 được thông qua, TPHCM đã hoàn toàn trong tâm thế sẵn sàng thực hiện, thậm chí đã có những sự chuẩn bị từ trước, từ xa. Thời gian qua, Thành ủy TPHCM đã ban hành các chỉ thị, nghị quyết, thành lập Ban Chỉ đạo, chỉ đạo các cơ quan, tổ chức liên quan thực hiện phần việc được giao.

- Sau hơn 5 tháng “Con tàu số 98” bắt đầu khởi động, nhìn lại chặng đường đã qua, Chủ tịch có thể cho biết một vài nhận xét ban đầu về những thuận lợi, khó khăn khi triển khai?

- Phải khẳng định là TP nhận được sự ủng hộ gần như tuyệt đối từ Bộ, ngành Trung ương đến các tỉnh thành khác trong cả nước; từ các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đến các chuyên gia ở các lĩnh vực khác nhau trong và ngoài nước; sự đồng lòng từ sở, ngành, công chức, viên chức đến người dân, cộng đồng doanh nghiệp đang sinh sống, làm ăn ở TP thông qua những diễn đàn tiếp xúc khác nhau.

Điều này vừa tạo ra sự đồng thuận chính trị cao, tạo điều kiện thuận lợi cho TP “chạy” hết công suất để chuẩn bị các nội dung, cụ thể hóa NQ98, tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ văn bản triển khai thực hiện. Đến nay, công tác cụ thể hóa NQ98 ở cấp TP đã được hoàn thành, sẵn sàng tăng tốc thực hiện vào năm 2024.

Qua 4 kỳ họp, HĐND TP đã thông qua 24 Nghị quyết, cụ thể hóa 19/27 cơ chế, chính sách theo NQ98 và UBND TP đã hoàn thành 6/25 nội dung, cho ý kiến để bổ sung hoàn thành 19/25 nội dung còn lại.

Đến thời điểm này, tôi có thể khẳng định rằng TPHCM đã triển khai nhanh nhất, hiệu quả nhất và cụ thể nhất NQ98. Bên cạnh NQ98, năm 2023 cũng tạo cảm hứng làm việc và động lực sáng tạo cho cá nhân tôi và đội ngũ cán bộ, công chức TP khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 3 TPHCM, và TP cũng đã sớm khởi công vào giữa năm 2023.

Đến nay dự án đang đi đúng hướng và bám sát các tiến độ đề ra, nhờ nỗ lực hết mình của TP trong công tác giải phóng mặt bằng, áp dụng chính sách linh hoạt, phù hợp.

Lãnh đạo TPHCM xác định NQ98 là nghị quyết mở, do đó sẽ linh hoạt, chủ động, mở không gian của NQ98 ra tất cả các lĩnh vực và thực hiện với tinh thần khẩn trương nhưng chính xác. Thời gian tới, TP sẽ xác định nhiệm vụ, phân công cụ thể, quản lý theo tiến độ, chủ động, tích cực đeo bám, phối hợp cùng Bộ, ngành Trung ương triển khai các công việc, giải quyết phát sinh.

Một số cơ chế, chính sách đã được thực thi và mang lại hiệu quả rõ rệt như: (i) bố trí vốn hỗ trợ giảm nghèo, giải quyết việc làm (đã bố trí 2.796 tỷ đồng, giải ngân 1.560 tỷ đồng); (ii) điều chỉnh chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức theo NQ98 với mức không vượt quá 0,8 lần tổng quỹ lương cơ bản, có mở rộng một số đối tượng thụ hưởng so với trước đây; (iii) về tổ chức hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập TP Thủ Đức (đã thông qua HĐND 2 cấp); (iv) tăng số lượng phó chủ tịch cho 3 quận và TP Thủ Đức và 52 phường/xã…

Bên cạnh những kết quả đáng mừng ban đầu, chúng tôi cũng cảm nhận được những khó khăn nhất định trong giai đoạn khởi động NQ98. Theo tôi đó là điều tất yếu, nhất là với một chủ trương lớn, có ý nghĩa về mặt thể chế phát triển đối với TPHCM như NQ98, càng khó tránh khỏi việc gặp những vướng mắc, khó khăn.

Có thể kể đến một số nhiệm vụ thể chế hóa còn chậm (như các nghị định hướng dẫn thực hiện), một số nội dung mới chưa có khung pháp lý cần có thời gian nghiên cứu (như chưa có quy định của pháp luật quy định cụ thể về trình tự thủ tục, cơ chế, nguồn vốn,… để tiến hành lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà), và sự phối hợp của các Bộ, ngành Trung ương và TPHCM (như triển khai cơ chế giao dịch tín chỉ carbon).

Một góc TPHCM.

Tuy nhiên, khó khăn nhất của TP lúc này có lẽ là vấn đề con người. Về mặt khách quan, với vị trí kinh tế đầu tàu của cả nước, bộ máy hành chính của TP phải phục vụ cho hơn 10 triệu dân, đòi hỏi sự nỗ lực rất nhiều của cán bộ để đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn.

Trong lúc này, nhận lãnh nhiều sứ mệnh từ Trung ương, trong đó có NQ98, nên bộ máy hành chính của TP đang gồng gánh khối lượng công việc đồ sộ, khiến nhiều cán bộ đang gặp tình trạng quá tải, áp lực, không có thời gian, động lực để đổi mới sáng tạo; chưa kể một bộ phận cán bộ có tâm lý e dè, sợ sai… Do đó, việc đột phá nền hành chính công cũng như chuẩn hóa đội ngũ cán bộ đủ sức đảm đương nhiệm vụ, có thể xem là thách thức lớn nhất. Đây cũng là trăn trở của lãnh đạo TPHCM.

- Vậy những vấn đề trọng tâm mà TP sẽ tập trung để tăng tốc cho “Con tàu số 98” trong năm 2024 như thế nào, thưa Chủ tịch?

- NQ98 đã trao cho TPHCM nhiều cơ chế để phát triển, đi cùng đó là một khối lượng công việc rất lớn. TP vẫn đang vừa làm vừa rút kinh nghiệm và chuẩn bị cho những vấn đề mới phát sinh, tính toán đưa ra các giải pháp tối ưu để thực hiện Nghị quyết khả thi.

Dự kiến năm 2024 sẽ là năm TP tăng tốc thực hiện NQ98 nói riêng và quyết tâm thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội nói chung nhằm phục hồi, tái tạo tăng trưởng kinh tế, giúp TP định vị lại vị thế của mình. Trong đó sẽ triển khai có hiệu quả các cơ chế, chính sách mà HĐND TP đã thông qua, giúp NQ98 đi vào cuộc sống.

Đáng chú ý, năm nay TP sẽ tập trung vận dụng tối đa NQ98, chủ động đề xuất các cơ chế mới, linh hoạt đối với các vấn đề lớn nhưng mang tính chất phối hợp, có ý nghĩa liên vùng, như xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ; Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP theo Kết luận 49-KL/TW của Bộ Chính trị; Đề án xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TPHCM; mở rộng cao tốc TPHCM - Trung Lương, TPHCM - Long Thành - Dầu Giây; áp dụng chuẩn nghèo mới theo đặc điểm đặc thù của TP…

Đây đều là những việc lớn, mới, khó và có ý nghĩa quan trọng cho cả khu vực cũng như cả nước, mà nếu chỉ để một mình TP làm sẽ mất rất nhiều thời gian, nên rất cần sự hỗ trợ, phối hợp của các Bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng Chính phủ.

Cũng trên tinh thần TPHCM không thể phát triển một mình, mà phải đồng bộ với sự phát triển của các địa phương vệ tinh. Trên tinh thần đó, chúng tôi sẽ đẩy nhanh tiến độ hình thành Quỹ phát triển hạ tầng Vùng Đông Nam bộ để thúc đẩy các dự án hạ tầng xuyên vùng, giúp hạ tầng giao thông giữa TP và các nơi mạch lạc, thông suốt, nhất là các tuyến cao tốc, tuyến đường sắt đô thị, cảng biển… liên vùng.

Ngoài ra, từ kết quả của các chuyến công tác thiết lập quan hệ hữu nghị, hợp tác với nhiều quốc gia trong thời gian qua, TP sẽ đẩy mạnh thu hút các nhà đầu tư chiến lược đến với TP xúc tiến đầu tư nhiều lĩnh vực về năng lượng, hạ tầng, công nghệ cao, công nghệ thông tin, tài chính, đổi mới sáng tạo…

- Khi “thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù”, nhiều vấn đề triển khai có khi chưa được pháp luật quy định rõ ràng. Trong bối cảnh hiện nay rất cần những cán bộ thực thi công vụ trong tâm thế “dám nghĩ, dám làm vì mục đích chung, vì sự phát triển của TP”. Chủ tịch có thể chia sẻ thêm về vấn đề này?

- NQ98 đã ban hành rồi, nhiệm vụ triển khai cụ thể cũng đã giao rồi, thì dù anh có muốn không thực hiện cũng không được. Nói vậy để khẳng định rằng, TP thực hiện NQ98 với tinh thần tiến công, cần những người dám nghĩ dám làm chứ không có chỗ cho những người băn khoăn, lo ngại, né việc.

TP đã và đang xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ đủ tâm, đủ tầm để đảm đương được hết các công việc. Thời gian tới sẽ không giao việc chung chung, định tính mà có đầu việc rõ ràng, yêu cầu cụ thể, có thể lượng hóa được kết quả và phải minh bạch trong công tác đánh giá; đồng thời mạnh dạn phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn nữa để người đứng đầu tổ chức được trao quyền không phải lúng túng, hỏi tới hỏi lui, chờ cấp trên làm giúp hoặc đẩy trách nhiệm cho cấp dưới.

Người đứng đầu từ phường/xã, thị trấn đến TP sẽ phải nắm quyền và nghĩa vụ của mình để thúc việc, làm sao cho có kết quả chứ không nhìn nhau, chờ nhau. Đến lúc đó sẽ biết cụ thể anh nào làm được và anh nào không đáp ứng yêu cầu công việc liền.

Hiện nay TP đang xây dựng Đề án nền công vụ TP hoạt động hiệu lực, hiệu quả, với nhiều chính sách vượt trội về tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng, khen thưởng... ; Tiếp tục thực hiện Đề án thí điểm thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý tại các cơ quan, đơn vị trên địa bàn TP; Thí điểm tập sự lãnh đạo các cấp, trước mắt là lãnh đạo cấp phòng, lãnh đạo cấp xã; Triển khai chính sách tôn vinh xứng đáng cán bộ, công chức, viên chức có đóng góp to lớn cho sự nghiệp phát triển TP, đặc biệt là khen thưởng đối với cá nhân có giải pháp đột phá, năng động, sáng tạo vì lợi ích chung

- Xin cảm ơn Chủ tịch về cuộc trao đổi này.

ĐỖ TRÀ GIANG (thực hiện)